TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA - Deneme Sınavı - 21

Serin iklim tahılları denince tritikale, arpa, buğday, yulaf ve çavdar akla gelirken; sıcak iklim tahılları denince çeltik, mısır, darılar akla gelir. Doğru cevap A şıkkıdır.

İç Anadolu Bölgesi’nde buğday ve arpa geniş ölçüde yetiştirilebilmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yıllık düşen yağış miktarı 500 mm’den düşük veya yeterli yağış alıp da yağışın çoğunluğu bitki yetişme periyodu dışında düşen bölgelerde sulama olmadan yürütülen tarım sistemine kuru tarım sistemi denir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kuru tarımda yıllık yağışı 500 mm’den az veya yağış rejimi düzensiz olan yerlerde yağan yağış sularının toprakta biriktirilmesi amacıyla toprağın işlenerek ekilmeyip bir süre (genellikle bir yıl) boş bırakılmasına nadas adı verilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Toprakta yeterli ve sağlıklı bitki kök ge- lişimi için toprakta yaklaşık %20 su ve %80 havanın bulunduğu ve yeterli faydalı suyunda biriktiği ortamda mümkündür. Doğru cevap B şıkkıdır.

Toprağın Tarla Kapasitesi; toprak suyu aldıktan sonra drenaja bağlı olarak fazla suyun uzaklaşmasından sonra toprakta adezyon ve kohezyon kuvvetleriyle tutu- lan kullanılabilir su miktarına tarla kapasitesi denir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Nötron Yöntemi; bu yöntem toprak nemini ölçmede en güvenilir ve en hassas bir yöntem olup, toprak kök bölgesinde toprağa nötron yayan sis tem ile çalışmaktadır. Yöntemin çalışma prensibi toprağa yayılan nötronların toprak suyunda mevcut hidrojen iyonlarınca saptırılması ve bu saptırılan nötronların dijital sayaçtan okunması esasına dayanır ve okunan bu değer özel olarak grafikler üzerinde analiz edilerek toprakta mevcut nem miktarı belirlenir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Drenaj durumu iyi olan topraklarda;

a. Toprakta bitki kök gelişme bölgesinde opti- mum veya buna yakın bir su ve hava oranı oluşur.

b. Toprakta mevcut yararlı mikroorganizmala- rın faaliyetleri artar.

c. Daha yüksek bir toprak sıcaklığı (ortalama 5-6°C daha fazla) oluşur ve bitki gelişimi için daha iyi bir ortam oluşur.

d. Tarımsal üretim artar.

e. Toprak işleme ve agronomik uygulamalar daha kolay ve etkin uygulanır.

f. Hastalık ve zararlılar azalır.
g. Arazinin tarımsal ve ekonomik değeri artar.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Suyun içerdiği tuz ve minerallerle birlikte toprağın furda, ufalan- mış yapısına etki eden faktörler şunlardır;

Toprağın organik madde bileşimi

Suyun içerdiği mineral ve tuzların etkisi

Toprak işleme tekniği

Suyun toprakta meydana getirdiği donma çözülme olayları

Doğru cevap B şıkkıdır.

Yaklaşık 78 milyon hektar toprak varlığına sahip olan ülkemizin mevcut arazisinin yaklaşık %38’sini tarım yapılan alanlar, yaklaşık % 30’unu çayır ve meralar, yaklaşık % 23’ünü ormanlar ve % 9’unu ise diğer alanlar oluşturmaktadır.

Bitkisel üretim yapılan alanların yaklaşık % 65’inde tarla tarımı yapılmakta, %20’sini nadasa bırakılan alanlar oluşturmakta, %5’ini sebze üretim alanları, %10’u ise meyve yetiştirilen alanlar olarak değerlendirilmektedir.

Organlarında bulunan liflerinden endüstride yararlanılan bitkilerdir. Günümüzde sentetik elyaf üretimi ve kullanımı oldukça gelişmiş olup artık doğal elyafın yerini almaktadır. Ayrıca bu bitkilerin iyi bir çapa ve münavebe bitkileri olmaları tarımsal açıdan önemlerini artırmaktadır Kullanılma durumlarına göre de kendi aralarında bir tasnife tabi tutulmuşlardır.
Bunlar;
a. Saplarından lif elde edilen bitkiler; keten, kenevir, jüt, rami,
b. Yapraklarından lif elde edilen bitkiler; sisal kendiri,
c. Tohumlarından lif elde edilen bitki; pamuk,
d. Meyvelerinden lif elde edilen bitki; lif kabağı
vd.

Nadasa bırakmanın faydaları aşağıdaki gibi maddeler halinde özetlenebilir.

a. Bitki artıkları toprağa karıştırılarak toprağın humus ve organik maddesinin artmasına katkıda bulunulur.
b. Toprağın su tutma kapasitesi artırılır.
c. Toprakta mineral madde birikimi artırılır.
d. Toprakta yararlı mikroorganizma faaliyeti artırılır.
e. Toprakta mevcut zararlı mikroorganizma ve zararlı miktarı azaltılır.
f. Topraktaki suyun hızla tükenmesine yol açan yabancı otlar yok edilir.
g. Topraktaki suyun hızla kaybına yol açan kılcal botular kırılır.
h. Torağın daha gözenekli bir yapıla bulunmasına katkı sağlar.

Fide Dönemi; bitkinin ekimden fide dönemine kadar geçen süre olan ilk döneminde bitkiler diğer dönemlere göre daha az bir su tüketimine sahiptir.

Tansiyometre Yöntemi; bu yöntem toprak nemini ölçmede iyi ve güvenilir bir yöntem olup özellikle, kumlu topraklarda derin köklü olamayan, kuraklığa hassas ve sık sulama yapılan tarla bitkilerin sulama zamanını belirlemede kesin ve doğru sonuçlar verebilmektedir. Yapısı ağır killi topraklarda yetişen derin köklü bitkilerde ve uzun sulama aralıklarına sahip bitkilerin tolerans gösterdiği toprak nem tansiyonu, tansiyometre ölçüm sınırını aşmakta ve bu durum tansiyometrenin kullanımı sınırlanmaktadır. Tansiyometre -0.80 bar değerindeki toprak nem tansiyonuna kadar olan ölçümlerde sağlıklı sonuç vermektedir.

Gravimetrik yöntemin faydaları şöyle sıralanabilir:
a. Basit ve maliyeti düşük bir yöntemdir.
b. Toprağın içerdiği nem içeriğindeki küçük değişmeler belirlenebilir.
c. Alınan örnek sayısı artırılmak suretiyle hata payı en aza indirilir.

Diğer taraftan gravimetrik yöntemin uygulamasında bazı zorluklar bulunmaktadır. Bu zorluklar kısaca şunlardır;
a. Zaman israfı vardır ve sonucu almak için 24–48 saat beklemek gerekir.
b. Su kütlesi ve kuru hacim ağırlığını doğru olarak ölçmede zorluk çekilebilir.
c. Bazı toprak örneklerinin içerdiği nem 105°C bile hala uzaklaştırılamamasından dolayı kesin sonuç alınamayabilir.
d. Bazı organik maddeler 105°C bozulabilir ve miktarı azalabilir. Bu durum da topraktaki ağırlık kaybının değerlendirilmesinde sıkıntı yaratabilir.

Tuzlu topraklarda bitki yetiştiriciliği açısından birçok olumsuz etki kendini göstermekte olup, bunlar;
• Ekimden sonra yavaş ve yetersiz gelişme
• Normal gelişmeye göre daha kısa boy, daha
küçük yaprak ve gövde
• Fizyolojik kuraklık sonucunda bitkide görülen
solma
• Daha zayıf çiçeklenme kabiliyeti, daha az ve
küçük tohumlar

yüzey sulama uygulanan arazilerde yapılacak tesviyelerden elde edilecek yararlar şunlardır.
• Tesviye ile su zayiatlarının önüne geçilir.
• Kolay drenaj uygulanır.
• Yapılan sulamanın etkinliği artar.
• Atılan tohum ve verilen gübreden daha iyi
sonuç alınır.
• Tuzlanma problemi daha kolay giderilir.
• İşçilik masrafları azaltılır.
• Homojen su yayılımı olduğundan bitki gelişiminde
ve hasat zamanında homojenlik
görülür.

Karık usulü sulama sisteminin kurulması ve uygulaması esnasında kullanılan bir takım aletler mevcut olup; bu aletler; kanal açma aleti veya pulluğu,
sedde yapma aleti, karık açma aleti ve sifonlardır.

Nişasta, Kauçuk ve Şeker Bitkileri grubunda şeker bitkisi olarak şeker pancarı, şeker kamışı, nişasta bitkisi olarak patates, yer elması, salep; kauçuk bitkisi olarak kök sakızı vs. bulunmaktadır.