TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA - Deneme Sınavı - 14

Doğa, her hali ile atmosfere kirletici verebilecek veya kirletici olmayan bir maddenin atmosferde reaksiyona girmesiyle kirletici üretebileceği emisyonlara sahiptir. Polenler (çiçek tozları), çam ağaçlarının metabolizması sonucu ortaya çıkardığı terpenler, denizlerdeki ve okyanuslardaki biyolojik yaşam aktiviteleri sonucu ortaya çıkan metan gazı, sülfat ve nitrat içeren deniz tuzları, bataklık gazı olarak da ifade edilen anaerobik canlıların kükürt içeren bileşikleri kullanarak ortaya çıkardıkları H₂S (hidrojen sülfür) gazı, volkan patlamaları sonucu ortaya çıkan gaz karışımları ve partikül maddeler doğal kökenli kirleticilere en güzel örneklerdir. İnsan kökenli hava kirleticiler ise motorlu taşımacılık, elektrik üretimi amacıyla kullanılan güç (termik) santralleri, endüstriyel üretim, endüstriyel ve evsel kaynaklı ısınma, atık yakılması sonucu ortaya çıkan emisyonların tümünü içermektedir. Doğru cevap E’dir.

Yasal düzenlemelerle kontrol edilen hava kirleticiler yaygın kirleticiler olarak da adlandırılan kükürt dioksit, azot oksitler, partikül madde ve az miktarda olsalar bile atmosferde yarattıkları etkiye bağlı olarak ifade edilen kurşun (Pb), karbon monoksit, ozon (O3) gibi hava kirleticileridir. Doğru cevap E’dir.

Fotokimyasal sis (smog), yüksek basınç, durgun hava ve güneşli ortamda ortaya çıkan, içeriğinde zararlı gazlar bulunan ve güneş ışığı altında fotokimyasal reaksiyonlar sonucu gelişen sisli görüntülü bir hava koşuludur. Ortaya çıktığı koşulların en belirgin özellikleri yüksek nem, durgun hava ve düşük sıcaklık profilidir. Doğru cevap C’dir.

Sera etkisi, özellikle CO₂’nin ve su buharının atmosferde birikmesi sonucu oluşan tabakanın, güneşten gelen ışınların bir kısmını geçirmesi, kara ve deniz yüzeylerinden yansıyan güneş ışınlarını tutması ve bunun sonucunda atmosfer sıcaklığının artması olarak tanımlanmaktadır. Sera etkisinin en büyük sorumlusu su buharıdır. Fakat su buharının atmosferdeki diğer görevleri yüzünden ikinci sorumlu olan CO₂ bu problemin en büyük nedeni olarak gösterilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Bir sıvı veya gaz akımı içerisinde bulunan ve uzaklaştırılması istenen sıvı ya da gaz halindeki kirletici moleküllerinin bir katının yüzeyinde tutulması olayı “adsorpsiyon” olarak adlandırılmaktadır. Adsorpsiyon süreçleri gazların ve uçucu organik bileşik (VOC) buharlarının genellikle karbon, moleküler elekler veya katalizörler gibi belirli katı yüzeyler üzerindeki moleküler etkileşimi ile ilgilidir. Doğru cevap D’dir.

Statik elektrikle elbiselerin üzerine küçük tiftik parçalarının yapışmasındaki prensiple çalışan, nispeten büyük yapıda ve düşük hızlı toz toplayıcı cihazlar "elektrostatik çöktürücüler"dir. Bu sistemde yüklü elektrotlar ve toplama tabakaları arasında oldukça yüksek voltaj düşüşleri elde edebilmek için trafolar kullanılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Göl gibi herhangi bir büyük su ekosisteminde, başta karalardan gelenler olmak üzere, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin büyük oranda artması sonucu, plankton ve alg varlığının aşırı şekilde çoğalması ötrofikasyondur. Doğru cevap A’dır.

Su kirliliğine neden olan kaynaklar kapladıkları alana göre "noktasal" ve "noktasal olmayan" kaynaklar olarak ikiye ayrılır. Evsel ve güç üreten tesisler dahil endüstriyel kaynaklı katı ve sıvı atıklar, liman, gemi onarım ve söküm yerlerinden açığa çıkan katı ve sıvı atıklar, otomobil ve tren kazaları sonucu dökülen motor yağları ve petrol ürünleri, yer altı ve yerüstü kimyasal ve petrol tanklarından oluşan sızıntılar, septik sistem sızıntıları, kanalizasyon atıkları, hayvansal atıklar vb. su kaynaklarını kirleten noktasal kirlilik kaynaklarına örnek olarak verilebilir. Noktasal olmayan kirleticiler ise belirli ve tek bir kaynağı olmayan, yayılmış durumdaki kirlilik kaynaklarına verilen addır. Bu tür kirliliğin nedeni, küçük oranda bazı kirletici maddelerin zamanla birikerek bir yerde yığılmasıdır. Bir tarım arazisinde gübrelenmiş alanlardan sızan ve zamanla bir yerde biriken azotlu bileşiklerin oluşturduğu kirlilik buna verilebilecek en güzel örnektir. Atmosferdeki kirli havada bulunan gazların yağışla su kaynaklarına ulaşması, tarımsal üretimde kullanılan gübre ve pestisitlerin yüzeysel su akışıyla taşınmaları ve yeraltına sızmaları noktasal olmayan kaynaklara örnek olarak verilebilir. Bu tür kaynaklar, noktasal kaynaklara oranla daha az görünür, daha geniş alana yayılır ve dolayısıyla yüzey ve yeraltı sularını çok daha fazla kirletirler. Doğru cevap C’dir.

Topraktaki kirleticiler karbon içeren “organik” ve karbon içermeyen “inorganik” bileşikler olarak ikiye ayrılmaktadır. Organik kirleticilerin en yaygın olanları, yakıt hidrokarbonlar, polinükleer aromatik hidrokarbonlar, klorlu aromatik bileşikler, deterjanlar ve pestisitlerdir. İnorganik türler ise nitrat, fosfat, kadmiyum, krom ve kurşun gibi ağır metaller, inorganik asitler ve radyoaktif maddelerdir. Doğru cevap E’dir.

Diğerleri kimyasal kirleticilerdir. Cevap a şıkkıdır.

Diğerleri yasal düzenlemelere göre kirleticiler grubuna girer. Cevap a şıkkıdır.

En çok diye sorulduğu için cevap A şıkkıdır.

Daralması beklenir. Cevap C şıkkıdır.

%71' su ile kaplıdır. Cevap D şıkkıdır.

Fitotoksik Etki
Özellikle kimyasal maddelerin ve tarımsal ilaçların bitki üzerinde meydana getirdiği zehir etkisidir.

Siklonlar
Katı partiküllerin merkezkaç kuvveti yardımıyla baca gazından mekanik olarak ayrılarak toplandığı sistemler siklon olarak adlandırılmaktadır

Ötrofikasyon
Göl gibi herhangi bir büyük su ekosisteminde, başta karalardan gelenler olmak üzere, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin
büyük oranda artması sonucu, plankton ve alg varlığının aşırı şekilde çoğalmasıdır.

Agroekosistem
Doğal ekosistemin bozularak insan eliyle tarım kültürüne açılan alanlardaki ekosistemlere verilen isimdir. 

Cevap A şıkkıdır.

Fosfor ve azot iki önemli maddedir. Cevap A şıkkıdır.

Diğerleri noktasal kaynaklardır. Cevap  a şıkkıdır.

Diğerleri organik kirleticiler grubuna girer. Cevap A şıkkıdır.

pH: Bir çözeltinin hidrojen iyon (H+konsantrasyonunun ölçüsü olup suyun asitliğini gösterir. 

Çözünmüş oksijen: Absorpsiyonla atmosferden suya geçen veya algler ve su bitkilerinin fotosentezi sonucu suya verilen oksijen
miktarıdır.

Katı madde: Suyun belirli bir hacmindeki mineraller, tuzlar, metaller veya çözünmüş anyon ve katyonlardır.
Besin elementleri: Azot ve fosfordur.Cevap C  şıkkıdır.

Londra