TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA - Deneme Sınavı - 13

Akarsu

Toprağın nadasa bırakılması

Adsorpsiyon

Distilasyon

Suda koku ve renk tayini

İnversiyon

Hava canlıların yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan ve doğal hali hayati önem taşıyan bir gaz ortamdır. Dünyayı saran ve kalınlığı yaklaşık 150 km olan gaz kütlesine atmosfer denilmektedir. Atmosferin yeryüzünden itibaren ilk 5 km canlı yaşamına uygun olup
yapısında %78 azot, %21 oksijen ve %1 asal gazlar bulunmaktadır. Ayrıca atmosfer, miktarları sürekli olarak azalıp çoğalan su buharı, karbon dioksit ve ozon gibi gazları da
içermektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Baca gazları için emisyonu azaltacak filtre kullanılması

Tarım arazisinde kemirgenlerle mücadelede yüksek miktarda pestisit kullanımı

Polenler (çiçek tozları), çam ağaçlarının metabolizması sonucu ortaya çıkardığı terpenler, denizlerdeki ve okyanuslardaki biyolojik yaşama aktiviteleri sonucu ortaya çıkan metan gazı, sülfat ve nitrat içeren deniz tuzları, bataklık gazı olarak da ifade edilen anaerobik canlıların kükürt içeren bileşikleri kullanarak ortaya çıkardıkları H2S (hidrojen sülfür) gazı, volkan patlamaları sonucu ortaya çıkan gaz karışımları ve partikül maddeler doğal kökenli kirleticilere en güzel örneklerdir. İnsan kökenli hava kirleticiler ise motorlu taşımacılık, elektrik üretimi amacıyla kullanılan güç (termik) santralleri, endüstriyel üretim, endüstriyel ve evsel kaynaklı ısınma, atık yakılması sonucu ortaya çıkan emisyonların tümünü içerir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Noktasal kaynaklı

Hava kirlenmesinin kömür, petrol ve doğal gazın yoğun olarak kullanıldığı ferdî ev bacaları,
motorlu araçlar ve termik santrallar dahil endüstri olmak üzere üç kaynağı vardır. Özellikle
şehir merkezlerindeki kirlenmenin %50’si ev bacalarından ve motorlu araçların egzozlarından çıkan dumanlardan oluşmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

CO2 ve H2O yakıt içerisinde bulunan karbonun ve hidrojenin yanma havası içerisindeki oksijen ile yanmasıyla oluşur. Bulunulan ortamdaki fazla CO2, atmosferde %21 oranında bulunan oksijenin yayılmasını ve havada hissedilmesini engelleyerek boğulma hissine ve etkisine neden olduğundan zararlıdır. Su buharı ve özellikle CO2’in atmosferdeki miktarları arttığında yeryüzünden yansıyan güneş ışınlarının uzaya dönmesini engelleyerek ortada tuttuklarından sera etkisi de denilen bu süreçle yeryüzü sıcaklığının artmasına neden oldukları tespit edilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hava kirliliğinin kontrolünde katı partikül kirleticiler için genellikle siklonlar, elektrostatik filtreler, torba (kumaş) filtreler, ıslak tutucular kullanılırken gaz formundaki kirleticiler için absorbsiyon, adsorbsiyon, yakma gibi teknikler kullanılmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Gaz absorbsiyonu, basit olarak atık gazların bir sıvı çözücü ile yıkanması olarak tanımlanabilir. Fiziksel bir süreç olan ıslak yıkama tekniğinde partiküller, buharlar ve gazlar ya bir gaz akımının sıvı çözelti içerisinden geçirilmesiyle ya da gaz akımına bir sıvı püskürtülmesi ile kontrol edilirler. Absorban olarak en yaygın kullanılan sıvı genellikle sudur. Islak tutma sürecinde partiküller veya sıvı damlacıklar, genellikle su olan ve gaz gaz akımına göre zıt yönde akan bir sıvı içerisinde tutulurlar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Katı partiküllerin merkezkaç kuvveti yardımıyla baca gazından mekanik olarak ayrılarak toplandığı sistemler siklon olarak adlandırılmaktadır Çalışma prensibi katı parçacık veya sıvı damlacık yüklü gazın silindir şeklindeki siklon içerisine dış yüzeyden eksene dik olarak verilerek hızlıca döndürülmesi esasına dayanır. Döndürme hareketi santrifüj kuvvet yaratarak katı partiküllerin veya sıvı damlacıkların silindir duvarına fırlatılmalarına ve oradan da alttaki toplama kabına düşmelerine neden olur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Patojen, hastalığa neden olan her türlü organizma ve maddedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sudaki çeşitli kirleticileri genel olarak üç başlık altında toplamak mümkündür.
• Biyolojik kirlenme etkenleri (mikroorganizmalar, fermante olabilen organik maddeler,
bitkilerin çok fazla büyümesine neden olan kirleticiler)
• Kimyasal etkenler (endüstriyel kökenli çeşitli kimyasal atıklar, deterjanlar, böcek ve bitki ilaçları, kimyasal gübreler ve petrol kökenli kirleticiler)
• Fiziksel kirlenme etkenleri (ısınma ve radyoaktivite, sediment kökenli kirleticiler) Doğru cevap B şıkkıdır.

Toprak kirleticileri genel olarak organik ve inorganik kirleticiler olarak iki gruba ayrılabilmektedir. Bunları da kendi içlerinde aşağıda görüldüğü şekilde sıralayabiliriz.

A. Organik kirleticiler
 • Pestisitler
   1. İnsektisitler (Böcek öldürücüler), zararlı hayvansal canlılara karşı
   2. Fungisitler (Mantar öldürücüler), zararlı mantarlara karşı
   3. Herbisitler (Yabancı ot öldürücüler), zararlı bitkisel canlılara karşı
   4. Rodentisitler (Kemirici hayvan öldürücüler)
   5. Nematositler (Nematod öldürücüler)
 • Petrol Atıkları
B. İnorganik Kirleticiler
 • Ağır Metaller
 • Azot ve fosfor içeren maddeler
 • Radyoaktivite içeren maddeler

Doğru cevap C şıkkıdır.

Canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilime Ekoloji denir.