TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA - Deneme Sınavı - 4

Uzun süreli ve yüksek yağış döneminde meydana gelen yüzey akış suları aşındırdıkları materyali bir yatak içinde taşıyarak bir akarsuya veya göle boşaltırlar ki bu su erozyonu tipine de kanal erozyonu denir.

İklimsel değişiklikler çölleşmeye neden olan doğal bir nedendir. Doğru cevap D'dir.

Tundra, hyela ve sklerea karasal ekosistemlere; Estuarinler ise deniz ekosistemlerine örnektir.  İnsan Eliyle oluşturulmuş Ekosistemler : Agroekosistemler, Dikilmiş ormanlar, Kırsal ve Kentsel Teknosistemlerdir. Doğru cevap B'dir.

Biyolojik çeşitlilik bir bölgenin sahip olduğu ekosistem çeşitliliği, tür çeşitliliği, genetik çeşitlilik ve işlevsel çeşitliliğin toplamıdır. Aynı türe ait bireylerin oluşturduğu populasyon içinde her bir birey kendine özgü özelliklerin ortaya çıkmasını sağlayan farklı bir gen dizilime sahiptir. Aynı türe ait bireylerin meydana getirdiği bir toplulukta (populasyon), her bireyin diğerinden farklı olmasını sağlayan bu gen farklılıklara genetik çeşitlilik denir. Belirli bir bölgedeki mevcut olan canlı türlerinin sayısı tür çeşitliliğini; canlı ve cansız öğeleri ile beraber, yaşam alanlarının sayısı ve farklılığı da ekosistem çeşitliliğini ifade eder. Bir ekosistem içindeki türler ve dağılışları, beslenme, barınma, rekabet, enerji akışı ve madde dolaşımı gibi biyoekolojik süreçlerin çeşitliliği o ekosistemin işlevsel çeşitliliği olarak tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Buzulların ve karların erimesi atmosferik sıcaklık artışının etkilerine örnektir. Doğru cevap D'dir.

Dünya ölçeğinde ortalama sıcaklık 20. yüzyılda 0,6 oC civarında artma göstermiştir.Doğru cevap B'dir.

181 ülkenin taraf olduğu Kyoto Protokolü, 16 Şubat 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Protokol, hukuki açıdan sera gazı salınımlarının sınırlanmasını ve azaltılmasını sağlamak amacıyla gelişmiş ülkelerin sera gazı emisyonlarını 1990 yılına göre %5 azaltmalarını öngörmektedir. Doğru cevap E'dir.

İklim: Belirli bir bölgede uzun bir zaman periyodunda görülen hava koşullarının
ortalama ve uç değerlerini ifade eder.
İklim değişikliği: Belli bir bölgede Meteoroloji tarafından belirlenen iklimin ortalama durumundan sapmalar şeklinde gelişen, uzun bir zaman periyodu boyunca süren ve gözlenen değişimlerdir.
Sera etkisi: Atmosfere giren ışınlar su buharı dışında CO2 ve CH tarafından da emilir, katı ve sıvı yüzeylere yansıtılır. Böylece Dünya yüzeyi atmosferin ilk katmanı olan troposfer ısınmasıdır.
Doğru cevap A'dır.

Ozon tabakasına zarar veren maddelerin kullanımını kontrol altına almak üzere, ülkemizin de içinde bulunduğu Montreal Protokolü ile (1991), uluslararası bir anlaşma sağlanarak, endüstride kullanılan ozon tüketen maddelerin üretim ve tüketimine kısıtlama getirilmiştir.Cevap D'dir.

Karbondioksit:

Fosil yakıt kullanımı
Çimento üretimi
Arazi kullanımındaki değişimler
Ormanlık alanların azalması
Biyolojik işlevler
Metan:

Fosil yakıt kullanımı
Tarımsal faaliyetler (pirinç ve çeltik tarlaları)
Madencilik faaliyetleri
Çöplerin gömülmesi ve depolanması
Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği
Evsel ve hayvansal atıklar
Azotoksit:

Bilinçsiz ve fazla gübre kullanımı
Motorlarda içten yanma
Endüstriyel aktiviteler

Doğru cevap B'dir.

Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadelesi Sözleşmesi’ne göre; insanlar tarafından yanlış kullanımlar sayesinde toprağın, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin bozulması sonucu verimlilik düşüşüne neden olan toprak kalitesinin azalması “Toprak Bozulumu” olarak; doğal olaylar ve(ya) antropojenik etmenler ile doğal ekolojik görevi ve ekonomik işlevinin uzun süreli olmayan zarar görmesi
olayı ise “Arazi Bozulumu” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Hızlandırılmış erozyon ise toprak kaybına neden olan erozyon tipidir. Yanlış arazi kullanımı, yanlış tarım ve üretim tekniklerinin kullanımı, çayır ve meralık alanlarda aşırı ve erken otlatmalar hızlandırılmış erozyonun ortaya çıkmasının temel sebepleridir. Cevap E'dir.

Antropojenik etmenler:
- Ormanlık alanların yok edilmesi veya azalması
- Meralık alanların tahribi,
- Hidrolojik döngünün olumsuz etkilenmesi,
- Hidrojeolojik yapının zarar görmesi,
- Anız yakımı,
- Polikültür sistemi uygulanmaması,
- Taban suyu yönetiminin uygulanmaması,
- Tarımsal ve ormanlık alanların amaç dışı kullanımı,
- Tarımsal alanlarda yanlış uygulama kaynaklı tuzlulaşma, çoraklaşma ve asitleşme,
- Evsel ve endüstriyel atıklar için alıcı ortam olarak kullanım
- Arazilerin ‚fiziksel, kimyasal ve biyolojik anlamda bozunumu     
Doğru cevap D'dir.

Ülkemizin büyük bir bölümü (yaklaşık olarak (%47’lik bir alanı) orta düzey ve üzeri risk grubundadır. Karapınar (Konya), Aralık (Iğdır), Ceylanpınar (Urfa) bölgeleri yüksek oranda; Tuz Gölü Havzası, Karaman (Ereğli) ile Eskişehir ve bölgesi orta ve yüksek düzey risk gösteren bölgelerimizdir. Doğru cevap A'dır.

181 ülkenin taraf olduğu Kyoto Protokolü, 16 Şubat 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Protokol, hukuki açıdan sera gazı salınımlarının sınırlanmasını ve azaltılmasını sağlamak amacıyla gelişmiş ülkelerin sera gazı emisyonlarını 1990 yılına göre %5 azaltmalarını öngörmektedir.Cevap B'dir.

Küresel ısınma ve iklim değişikliği ekonomik öneme sahip bitki türlerinin yetiştirilmesini de olumsuz etkilemektedir. Türkiye Bölgesel Tarım Sektör Modeli (TASM) yardımıyla yapılan bir araştırmada iklim değişikliğinin Türkiye tarımına etkileri üzerinde durmaktadır. 2050 yılı için ulusal ölçekte beş temel ürünün (buğday, arpa, mısır, pamuk, ayçiçeği) Türkiye genelindeki, verimliliği, ekilebilir topraklar ile üretim potansiyelinin %2 ile 13 oranında bir düşüş gösterebileceğini ortaya koymaktadır.

Ülkemizin de içinde bulunduğu coğrafi konum, iklimsel şartları bölgeyi çölleşmeye karşı hassas bir konuma getirmektedir, özellikle de İç Anadolu bölgesi olmak üzere Türkiye topraklarının yaklaşık %80’lik bir kısmı çölleşme sorunu ile karşı karşıyadır.

Dünya atmosferi, yerküreyi çepeçevre saran ve tahmini kalınlığı 100 km’nin üzerinde olan bir gaz karışımıdır. Bu gaz karışımı içindeki en yüksek oran, %78,08 ile N (azot) ve % 20,95 oranı ile O (Oksijen)’ne aittir. Bu iki gazın dışında, CO2 (karbondioksit) ve çok az miktarda da diğer gazlar (argon, neon, helyum, hidrojen, ksenon) bulunmaktadır. Bu gazlar sabit gazlardır, bunların yanı sıra atmosferde değişken gazlar olarak adlandırılan su buharı (H2 O), karbondioksit (CO2 ), metan (CH4 ) ve azotoksit (N2 O) devamlı bulunan ancak miktarları değişebilen gazlardır. Havada asılı partiküller ve aerosoller ise her zaman bulunmayan gazlardır.

Yerden ortalama 13 km yüksekliğe kadar sıcaklık düzenli bir şekilde düşer. Yeryüzünde +15°C olan sıcaklık burada -50 °C veya -60 °C’ye düşer (yükseldikçe sıcaklığın azalmasına Lapse-rate olayı denir ve her 100 metrede 0,65 °C’lik bir lapse-rate vardır. Bazen yükseklik arttıkça sıcaklık da artar ki buna inversiyon veya sıcaklık tersimesi denir. Yükseklikle beraber sıcaklık değişmiyorsa bu durum izotermal durum olarak adlandırılır).

Güneşten yayılan farklı dalga boylarındaki tüm elektromanyetik radyasyonun tamamına “Güneş Spektrumu ”denir. Bu spektrumda, güneş ışınımı dalga boylarına göre sıralanır, bu ışınımlar; Gama Işınları, X- Işınları, Ultraviyole Işık, Görünür Işık, Kızıl Ötesi (Infrared) Işık ve Radyo Dalgaları’dır.