TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA - Deneme Sınavı - 12

Burdur Gölü havzası sınır aşan sular kapsamında yer almamaktadır.

Su içinde bulunan partiküllerin birleşerek çökmesine flokülasyon adı verilir.

Tekstil gibi nitelikli su gerektiren işletmelerde kullanılamaz Sınıf I suların özelliklerinden biri değildir.

Dünyada ve atmosferde suyun oluşumunu, dolaşımını, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, çevreyle ve doğayla ilişkilerini inceleyen su bilimidir.

Su Çevrimi: Suyun yerüstünde, yeraltında ve atmosferdeki hareketini içeren bir süreçtir.

Yağış Şiddeti: Birim zamanda düşen yağış miktarıdır. Saatte düşen yağışın miktarı mm olarak verilir.

Hidrolojik su havzalarında yıllık yağış miktarı aynı olmadığından, verimleri ve su potansiyelleri de farklılık göstermektedir. Fırat – Dicle Havzası 52,94 milyar m3 ile en fazla su verimine sahiptir.

Ülkemizde halen sulamada 32 milyar m3, içme suyu olarak 7 milyar m3 ve sanayide 5 milyar m3 olmak üzere toplam 44 milyar m3 su kullanılmaktadır.

Suyun toprak yüzeyinden toprak içerisine girmesi sızma (infiltrasyon) olarak isimlendirilir. Birimi mm/saat veya cm/saat’dir. Sızma kapasitesi yüzey akışın hesaplanmasında önem taşır. Toprakların sızma kapasitesi başlangıçta yüksek iken toprakta su miktarı arttıkça düşer. Belli bir süre sonra sabit hale gelir. Sızma kapasitesi zeminin geçirimli olup olmamasına, zemindeki partikül büyüklüğüne, başlangıçtaki nem miktarına, bitki örtüsüne, organik madde miktarına, zemin yüzeyinin durumuna ve toprağın işlenme durumu ile topraktaki hava durumuna bağlı olarak değişir. Yeraltına sızan suyun bir kısmı toprak partikülleri tarafından tutulurken bir kısmında yeraltı sularını oluşturur. Bu sular topoğrafik yapıya bağlı olarak yer altı akışına bağlı olarak yeryüzüne çıkarak yerüstü sularına katılırlar. Denizlerden ve okyanuslardan ise tekrar buharlaşarak atmosfere geri döner. Su çevrimi bu şekilde devam eder.

Temel ihtiyaçlar karşılandıktan sonra mevcut su kaynağı en uygun şekilde diğer gereksinimlere paylaştırılır. Bu prensip dikkate alınarak ülkemizde Devlet Planlama Teşkilatının 2001 yılında hazırladığı Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planında “Su Havzaları Kullanımı ve Yönetimi Özel İhtisas Komisyonu Raporu’nda mevcut su potansiyelin paylaşılmasında kullanım önceliği aşağıdaki şekilde yapılmıştır.
1. İçme ve kullanma suyu ihtiyacı
2. Hayvanlar ve doğal hayatın, devamı için gerekli su ihtiyacı.
3. Tarımsal sulama suyu ihtiyacı
4. Enerji ve sanayi suyu ihtiyacı
5. Ticaret, turizm, balıkçılık vb. su. ihtiyacı

• İçme, sulama ve kullanma suyu temin etmek
• Sulama tesisi kurmak
• Sulak alanları ıslah etmek
• Yerüstü ve yeraltı sularını kalite yönünden izlemek
• Atık su arıtımını sağlamak
• Taşkınlara karşı koruma tedbirleri almak
• Sulu ziraatı yaygınlaştırmak
• Hidroelektrik enerji üretmek
• Yeraltı suyu etüt ve araştırmaları için kuyu açmak veya açtırmak
• Yeraltı suyu tahsisi ve tescili işlemlerini yapmak
• Yeraltı sularının korunmasını sağlamak
• Baraj kurmak
• Su tasfiye tesisi inşaatlarını yapmak
• Su depoları yapmak
• Nehirleri ve bataklıkları ıslah etmek

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
• Su kaynakları için koruma ve kullanma planlarını yapmak
• Kıta içi su kaynakları ile toprak kaynaklarının havza bazında bütüncül
yönetimi için gerekli çalışmaları yapmak
• Su kaynaklarının kalite sınıflanın belirlenmesi
• Su kalitesini artırmak için gerekli çalışmaları yapmak ya da yaptırmak
• Tesislerin deşarjları ve arıtma sistemlerini izlemek ve denetlemek
• Su ve toprak kirliliğine neden olan her türlü faaliyeti ülke bütününde
izlemek ve denetlemek

Belediyeler: Şehir suyu şebekesi, kanalizasyon ve arıtma tesis kurmak

Toprakta su bulunmamasına fiziksel kuraklık, yeterli suyun bulunması ancak bitkinin donma vb. sebeplerle mevcut sudan yararlanamaması olayına ise fizyolojik kuraklık adı verilir.

Ayrıca toprakta bulunan donmuş haldeki su, bitki bünyesine alınamaz, bitki içerisinde donan su da hareket ettirilemez. Dolayısıyla bitki terleme yoluyla kaybettiği suyu alamayınca bir kuraklık meydana gelir ki buna fizyolojik kuraklık adı verilir.

Osmoz, ayrımlı ya da yarı geçirgen bir zarla ayrılmış ortamda bulunan suyun, su yoğunluğunun yüksek olduğu alandan daha düşük olduğu alana doğru geçişine verilen isimdir. Başka bir ifadeyle, suyun difüzyonuna osmoz adı verilmektedir.

Hücre daha yoğun (hipertonik) bir ortama konursa su kaybederek büzülür, buna plazmoliz denir.

Bitkilerin su alımında etkili olan toprak faktörleri; toprak çözeltisinin osmotik basıncı, toprağın su tutma kapasitesi, toprak sıcaklığı ve toprak havası şeklinde sıralanabilir.

Drenaj: Bir toprağın su tutma kapasitesi üzerindeki fazla suyun toprağa herhangi bir zarar vermeden alt kısımlara sızması olayına verilen isimdir. Drenajı iyi toprak dendiğinde suyun kolay sızdığı, drenajı kötü toprak dendiğinde ise suyun zor sızdığı topraklar anlaşılmalıdır.