TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA - Deneme Sınavı - 10

Ksilem çeşitli hücre tiplerinden oluşmuş karmaşık bir dokudur. Temel olarak 3 farklı hücreden oluşmuştur: Trakeal elementler (trake ve trakeidler), ksilem lifleri, ksilem parankiması.

Kök basıncının en önemli sonuçlarından birisi, bitkilerin gutasyon olarak bilinen ve yaprakların uç kısımlarından sıvı halde su salınması olarak
tanımlanabilen fizyolojik faaliyettir.

Suyun sahip olduğu bir diğer önemli özellik de
adezyon kuvvetidir. Polar nitelikli su, diğer pek çok
madde/malzemeye yapışma özelliği göstermektedir.
Bu nedenle de suyun değdiği yüzeyler ıslanır.
İşte böyle birbirinden farklı moleküllerin arasında
gerçekleşen bağlantıya/çekme kuvvetine adezyon
adı verilir.

Toprakta su bulunmamasına fiziksel kuraklık, yeterli suyun bulunması ancak bitkinin donma vb. sebeplerle mevcut sudan yararlanamaması olayına ise fizyolojik kuraklık adı verilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bitkilerin dış yüzeyini kaplayan epidermis hücrelerinin arasında yer alan, açılıp kapanma özelliğine sahip olan, böylece gaz alışverişi ve terleme olaylarının kontrollü bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan yapılara
stoma (gözenek) adı verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Su, su potansiyeli düşük olan alana doğru, yani topraktan yapraklara doğru hareket eder. Doğru cevap C seçeneğidir.

Su ve suda erimiş minerallerin bitki içine girişi absorpsiyon olayıdır. Adsorpsiyon ise yüzeye tutunma olayına verilen addır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Metamorfoz: Bitki organlarının esas görevleri dışında,
farklı görevler üstlenmesi olayına verilen addır. Örneğin bir yaprak normalde fotosentez işlevinin gerçekleştiği bir organ iken, bazı bitkilerde diken şeklinde farklılaşarak bitkiyi hayvan saldırılarına karşı koruma görevi üstlenebilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Transmembran yolu, suyun hücre zarından geçerek taşınması olayına verilen addır. Daha açık bir ifadeyle, su hücrenin bir yanından girer, bütün hücreden geçer ve sonra diğer yanından çıkarak hücreden hücreye iletilmiş olur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bitkiler terleme olayı dışında, guttasyon, eksudasyon
ve sekresyon olayları ile de su kaybederler. Konsantrasyon bunlardan biri değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Polar nitelikli su, diğer pek çok madde/malzemeye yapışma özelliği göstermektedir. Bu nedenle de suyun değdiği yüzeyler ıslanır. İşte böyle birbirinden farklı moleküllerin arasında gerçekleşen bağlantıya/çekme kuvvetine adezyon adı verilir.

Toprakta su bulunmamasına fiziksel kuraklık, yeterli suyun bulunması ancak bitkinin donma vb. sebeplerle mevcut sudan yararlanamaması olayına ise fizyolojik kuraklık adı verilir.

Difüzyon ya da yayılma, esasen molekül, iyon ya da gaz halindeki maddelerin yüksek konsantrasyonda bulundukları ortamdan daha küçük
konsantrasyonda bulundukları ortama doğru (konsantrasyon gradienti yönünde), homojen (heryere eşit miktarda) bir dağılım sağlanıncaya kadar ve enerjiye ihtiyaç duyulmadan gerçekleşen hareketlerine verilen isimdir.

Aralarında basınç farkı olan iki
alan arasında atom ya da moleküllerin birlikte, eşgüdüm
halinde hareketine kütle hareketi denilir.

Bitkinin pasif olarak su alımı yapmasının mümkün olmadığı durumlarda aktif olarak yani enerji alarak su alma yoluna gider. Bunlardan biri osmotik potansiyelin bitki tarafından düzenlenmesiyle yapılan ve osmoregülasyon olarak da isimlendirilen yoldur.  Burada bitki toprağın osmotik potansiyelinin yüksek olması sebebiyle su alamadığı için, kendi osmotik potansiyelini artırarak su alımı sorununa çözüm üretmeye çalışır. Yani toprak çözeltisindenenerji harcayarak iyonları bünyesine alır ve osmotik basıncını arttırır. Osmotik basıncı artan kök hücrelerine su girmeye başlar.

Yılın önemli bir bölümünde su kıtlığı yaşayan kurak ya da çöl koşullarına yetişen
bitkilere kserofit bitkiler, tuz konsantrasyonu yüksek olan topraklara yetişen bitkilere de halofit bitkiler adı verilir.Tuza karşı gösterdikleri dayanıklılık açısından
bitkiler halofitler ve glikofitler olmak üzere 2’ye ayrılırlar. Nispeten yüksek
tuz içeren ortamlara karşı toleransı yüksekolan  bitkilere halofit, hassas olan ve zarar gören bitkilere de glikofit bitki adı verilir.

Kilyüzeylerine katyonların yapışması adsorpsiyon olayıdır. Absorbsiyon, difüzyon yoluyla kütle aktarım işidir. Su ve suda erimiş minerallerin bitki içine
girişi absorpsiyon olayıdır.

Yerçekimi suyu, yağışın ya da sulamanın ardından toprağın büyük boşlukları (makro porlar) içinde geçici olarak bulunan ve yerçekimi ile hareket eden sudur. Sızan su ya da ağır su olarak da isimlendirilir. Higroskobik su, toprak partiküllerin üzerinde ince bir tabaka şeklinde (sadece birkaç mikron) ve çok büyük bir enerji ile tutulan sudur. Bağlı su, toprakta bulunan bazı maddelerin bünyesinde hidrasyon suyu şeklinde ya da kolloidlerebağlı şekilde bulunur. Kapillar (kılcal) su, genellikle ince yapılı topraklarda ve küçük boşluklarda (mikro porlarda)
bulunur. Su buharı, toprak suyunun buharlaşarak hava boşluklarına geçmesi ve orada kalması ile oluşur.

Bitkilerde kök basıncının etkisiyle, transpirasyonun düşük ve toprağın su potansiyelinin yüksek olduğu koşullarda gerçekleşen ve pasif stomalar olarak da bilinen hidatodlar aracılığıyla yaprak uçlarından sıvı halde su salınması olayına gutasyon adı verilir.

"Su, yaşam sıvısıdır. Bir bitkinin toplam ağırlığının ortalama olarak %75-95’i sudan, kalan kısmı ise kuru madde olarak da ifade edilen biyokütleden oluşmaktadır."