TARIMSAL METEOROLOJİ

Atmosfer %78 azot, % 21 oksijen, % 1 su buharı, karbondioksit ve diğer gazlardan oluşur. Su buharı hava olaylarının gerçekleşmesi için, karbondioksit ise fotosentez olayı için gereklidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Karbondioksit oranının artması atmosferin güneş ışınlarını tutma oranını artırır. Dolayısıyla, karbondioksit miktarının artması hava sıcaklığının artmasına, azalması ise hava sıcaklığının azalmasına sebep olur. Hava sıcaklıklarının sürekli değişmesi sonucunda çeşitli hava olayları meydana gelmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Rüzgâr, tayfun, fırtına, kasırga, hortum, dolu, kar, don, çiğ-kırağı ve yağmur yaşantımızda en çok karşılaştığımız ve zararlarına karşı önlem almak zorunda olduğumuz hava olaylarındandır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Elma ağaçları -30°C / -35°C derece arasında, bazı dona dayanıklı cinsler -35°C’ye kadar herhangi bir zarar görmeden kışı geçirebilmektedirler. Kiraz ağaçları -27°C  / -33°C arasındaki sıcaklıklara dayanıklıdır. Ancak, bağ, şeftali, ceviz gibi odunsu, gül gibi süs bitkilerinin soğuk kış aylarında dondan zarar görme tehlikesi vardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İlkbahar Donları: Tarımsal yönden en zararlı donlar ilkbahar donlarıdır. İlkbaharda bazen havanın zamansız ısınması bitkinin zamansız uyanmasına neden olur. Bu uyanma ile çiçek ve yaprak açan bitki ani sıcaklık düşmesi ile karşılaşırsa fazla zarar görür. Bu tip donlara ilkbahar geç donları denir. Bir ilkbahar ayı olan Mart, diğerlerine göre en zararlı don olayının yaşanma ihtimali olduğu aydır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Rüzgârlar, ilkbaharda nemli arazilerin daha çabuk kurumasını sağlayarak toprağın daha erken tava gelerek işlenebilmesini sağlar. Bu şekilde bitkilerin gelişmesi yönünden daha uzun bir vejetasyon süresi kazandırırlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Rüzgârkıranlar oluşturulurken;

dikkat etmek gerekir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sıcak hava alanlarında hızlı bir şekilde kendi ekseni etrafında dönen rüzgârların en küçüğüne şeytan kulesi, ortancasına hortum, en büyüğüne kasırga denir. Asya ve Avustralya’nın Büyük Okyanus kıyılarında oluşan şiddetli rüzgârlara ise tayfun denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Dolu yağışları zarar verici boyutlarda olabilmektedir. Camlara, taşıtlara ve çatılara verdiği zarar yanında birkaç dakikalık dolu yağışı kırsal kesimde ekili ve örtülü alanlarda büyük ekonomik zararlara yol açmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Türkiye ve İtalya gibi bazı ülkelerde ise, bir süredir tarlaların üstüne, ilkbaharda kırağıya, yazın da doluya karşı korunmayı sağlayan plastik ağlar gerilmeye başlanmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Atmosfer daha önceki konularda değinildiği gibi %78 azot, % 21 oksijen, % 1 su buharı, karbondioksit ve diğer gazlardan oluşur. Doğur cevap A şıkkıdır.

Elma ağaçları (-30)°C -(-35)°C derece arasında, bazı dona dayanıklı cinsler (-35)°C’ye kadar herhangi bir zarar görmeden kışı geçirebilmektedirler. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bulutsuz bir gökyüzü ve sâkin rüzgârların, yeryüzünden sıcaklık kaçışına izin vermeleri ve yüzeye yakın sıcaklığın donma noktasının altına düşmesiyle meydana gelen don şekline radyasyon donları adı verilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Don çukurları olarak tanımlanan düşük rakımlı bölgelerde, soğuk havanın çökmesiyle don görülür ve hava olaylalarına bağlı olarak birkaç gün sürebilir. Doğal engel olarak ağaç sıraları, çalılar, bodur ağaçlar, asma bitkileri sayılırken, yapay engeller olarak, binalar, duvarlar, tahta perdeler, yoğun çalılar, demir yolu ve otoyol duvarları sayılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yerden 150 m yükseklikteki bir hava tabakasındaki sıcaklık, yer seviyesindeki sıcakılıktan fark edilecek düzeyde daha yüksektir. Sıcaklığın yükseklikle arttığı bu gibi özel durumlara inversiyon denir. Doğru D şıkkıdır.

Fırtına, rüzgârın alışıldık seviyeden daha hızlı bir şekilde esmesine denir. Rüzgâr hızı 50 km/h’i geçtiğinde yani bofor rüzgâr ölçeğinde 7’nin üzerine çıktığında rüzgâr artık yerini fırtınaya bırakmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Rüzgârkıranlar oluşturulurken dikkat edilmesi gereken kurallar:

-Kökleri yanlara değil, derine giden ağaç tür ve çeşitlerinin seçilmesine

-Toprak tabanını gevşeterek ağaç köklerinin derinlere daha kolay inmesinin sağlanmasına

-Ağaç sıralarının çevreleri derin sürülerek yan köklerin öldürülmesine

-Ağaç sıralarına yakın olan yerlerde kuvvetli kök yapısına sahip kültür bitkilerinin yetiştirilmesine dikkat edilmesi gerekir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sıcak hava alanlarında hızlı bir şekilde kendi ekseni etrafında dönen rüzgârların en büyüğüne kasırga adı verilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Çapları 0,7 mm’den küçük, yere düşme hızı 3m/s’nin altında olan ve oldukça düzgün yapıda damlalar içeren yağmur şekline çisenti adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Buna karşılık ilkbahar kırağısı filizlere, tomurcuk ve çiçeklere zarar verdiğinden özellikle bakımı zor bitkilerin, sebzelerin, meyve ağaçlarının ve bağların yer aldığı bölgelerde risk yaratır. Bağcılar bu riskten korunmak için geceleri ıslak saman ya da çalı yakarlar. Doğru cevap C şıkkıdır.