TARIMSAL METEOROLOJİ

Nimbus (Nimbus-yağmur getiren): Tek biçimli, tüm gökyüzünü tam olarak kapatan bulutlardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sirrostratus, yüksek bulutlardandır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Altokümülüs, orta yükseklikteki bulutlardandır. Diğer seçeneklerde verilen bulutlar ise yüksek bulutlar ya da alçak bulutlar arasında yer alır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Konvektif yağışlar yalnızca kümülüs veya kümülonimbus bulutlarından oluşurlar. Bu yağış tipi, zaman ve alan yönünden sınırlıdırlar. Fakat çok şiddetli, intensif ve kısa süreli yağışlardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Öğleden sonraları, ısınan hava kütlesinin neden olduğu konvektif yağışlara Orta Anadolu’da “kırkikindi yağmurları” adı verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yağışlar yeryüzüne ulaşma şekline göre sıvı şekilli yağışlar ve katı şekilli yağışlar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Sıvı biçimde düşen belli başlı yağışlar yağmur ve çiğ, katı olarak düşen yağışlar ise kar, dolu ve kırağı’dır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Çiğ, özellikle ilkbahar ve sonbaharda havanın açık olduğu, toprak yüzeyinin 0°C’nin üzerinde ve havaya göre daha soğuk bulunduğu gecelerde oluşur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çisenti: Stratus bulutlarından olan yağışlardır. Tane çapları 0,7 mm’den küçük ve düşüm hızları 3 m/s nin altında olan yağmurlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bilindiği gibi bir havzanın her tarafında yağış yüksekliği aynı değildir. Yağışın bu şekilde farklılık göstermesi çeşitli faktörlere bağlıdır. Bunlar; yerel nedenler, orografik yapı (arazi engebelikleri), yamaçların eğimi, ormanlar, yükseklik ve yağışın yerel yayılışıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Alt tarafları düz, dikey yönde kalınlıkları çok büyük olan yığın veya tomurcuk şeklindeki bulutlara kümülüs (Cumulus-yığın, küme) bulutları denilmektedir. Bunlar dikey hava hareketlerinin çok kuvvetli olduğu koşullarda ortaya çıkarlar.

Yüksek Bulutlar buz kristallerinden oluşmuştur ve yükseklikleri 5.500-14.000 metre arasındadır. Bu sınıfa giren bulutlar; sirrostratüs, sirrokümülüs, sirrüs, kümülonimbusdur.

Bulutlar ilk kez 1803 yılında İngiliz L. Howard tarafından 4 grup altında sınıflandırılmıştır. Bunlar şunlardır;

Bulutluluk miktarının ölçümü gözle yapılır. Bu miktarın belirlenmesi klimatolojik ve sinoptik rasatlarda farklıdır. Klimatolojik rasatlarda bulutluluk derecesi, gökyüzünün 10 eşit parçaya bölünmesiyle elde edilir. Bulutluluk 1/10 - 2/10 ise açık, 2/10 - 8/10 ise bulutlu, 8/10 - 10/10 ise kapalı olarak tanımlanır. Sinoptik rasatlarda ise bulutluluk dereceleri gökyüzünün 10 yerine 8 eşit parçaya bölünmesiyle elde edilir ve 1/8, 4/8, 6/8, 8/8 olarak tanımlanır.

Bulutluluk coğrafi enleme, kara ve deniz dağılımına göre değişir. Yıllık olarak düşünülecek olursa, yukarı enlemlerde daha fazla bulutluluk görülürken yaz aylarında bulutluluk maksimum değere erişir. Orta enlem derecelerinde okyanus bölgesi kışın, karasal bölgeler ise yazın maksimum bulutluluk gösterir. Subtropik bölgeler genel olarak, yalnızca yaz maksimumuna sahiptirler. Sürekli nemli tropik bölgede bulutluluk yılın her bölümünde yüksektir.

Konveksiyon yağışları, yeryüzündeki fazla ısınmadan dolayı meydana gelen dikey yönde hava hareketinin oluşturduğu yağışlardır. Dikey hava hareketinin kuvvetli olması sıcaklıkla ilgili olduğundan, bu tipteki yağışlar sıcak bölge veya sıcak mevsim yağışlarıdır. Bu yağış tipi yalnızca kümülüs veya kümülonimbus bulutlarından oluşurlar. Konvektif yağışlar, zaman ve alan yönünden sınırlıdırlar. Fakat çok şiddetli, intensif ve kısa süreli yağışlardır.

Yağışların diğer bir biçimi de katı yağışlardır. Yeryüzüne katı şekilde düşen yağışlara katı şekilli yağışlar adı verilir. Katı yağışlar, oluşum yönünden birbirinden ayrılırlar. Bunlar kar, dolu, grezil, jivr, vergla ve kırağı’dır.

Atmosferdeki doymuş hava kütlesi içindeki su buharının yeryüzünde toprak ve bitki gibi cisimler üzerinde donması ile oluşan katı şekilli yağış türüne jivr adı verilmektedir. Bu cisimlerin üzerini parlak buz tabakası kaplar.

Belirli süre içinde tespit edilen yağışlı günler sayısının yılın gün sayısına oranına “yağış frekansı” adı verilir. Buna “yağış olasılığı” da denir. Örneğin bir merkezde 73 yağışlı gün kaydedilmişse bu merkezin yağış olasılığı 73/365 = 0,20 yani her 5 günde bir yağışlı gün görülmektedir. Rasat süreleri içerisinde elde edilen belirli şiddetteki yağışların frekansları da bulunabilir.

Bilindiği gibi bir havzanın her tarafında yağış yüksekliği aynı değildir. Yağışın bu şekilde farklılık göstermesi çeşitli faktörlere bağlıdır. Bunlar; yerel nedenler; orografik yapı; yamaçların eğimi; ormanlar; yükseklik ve yağışın yerel yayılışıdır.

Nimbus bulutları tek biçimli, tüm gökyüzünü tam olarak kapatan bulutlardır