TARIMSAL METEOROLOJİ

İçerisinde, belli bir sıcaklıkta taşıyabileceği su buharı miktarından daha az su buharı
bulunduran hava doymamış hava olarak tanımlanır. Yani havanın doyma açığı vardır. Nemli havalarda doyma açığı az olduğundan buharlaşma düşüktür.

Buharlaşma Hızına Etki Eden Faktörler: Havanın nem içeriği veya doyma açığı, hava sıcaklığı, hava hareketi, hava basıncı, yer veya su yüzeyinin sıcaklığı, su kaynağının miktarı ve yoğunluğu, toprak ve bitki örtüsü özellikleri.

Buharlaşma Tipleri: evaporasyon, transpirasyon, gerçek evapotranspirasyon, Potansiyel evapotranspirasyon

Gerçek evapotranspirasyon en fazla; su varlığı ve sıcaklığa bağlı olarak, Kuzey Yarım Küre’de 15-20° enlemlerinde, Güney Yarım Küre’de 10-20° enlemlerinde ve deniz yüzeylerinde olmaktadır.

Çünkü burada en büyük güçlük, aşağıdaki buharlaşma hızını veren formüldeki C faktörünün belirlenmesinden
kaynaklanır.Burada,
V = C (l + t) (E - e)
C = Faktör
t = Sıcaklık (°C)
E-e = Doyma açığı
V = Buharlaşma hızı (mm)
Daha fazla meteoroloji parametresini kullanarak, buharlaşmanın doğruya daha
yakın bir biçimde hesaplanmasında Penman, Blaney-Criddle gibi çeşitli Ampirik
eşitlikler de bulunmaktadır.

Açık ve berrak gecelerde toprak yüzeyindeki enerji hızla atmosfere yükselmekte,
toprak yüzeyinde sıcaklık düşüşü olmaktadır. Bu yüzeylere çarpan nemli havadaki su buharı da soğumakta ve yoğunlaşma olmaktadır. Böylece çiğ meydana gelmektedir. Eğer soğuma sonucu sıcaklık 0 °C’nin altına düşerse, su buharı toprak
yüzeyinde donmakta ve kırağı meydana gelmektedir.

Özellikle geceleri sıcaklığın en düşük düzeye eriştiği zamanlarda nem miktarı çiğlenme noktasını aşarsa, yoğunlaşma meydana gelmektedir. Bu biçimdeki yoğunlaşmalar sonucunda sis oluşur. Bununla birlikte sislerin
oluşları farklı olabilmektedir. Sisler oluşlarına göre;
• Deniz sisi: Bu çeşit sisler ya sıcak deniz yüzeylerine soğuk havanın gelmesiyle ya da soğuk deniz yüzeylerine sıcak havanın yayılmasıyla oluşur.
• Toprak sisi: Bu sis şekli toprağın ve bunu izleyen nemli havanın soğumasıyla oluşurlar. Bu sisler sonbahar ve kış mevsiminde oluşan tipik sislerdir.
• Karışım sisi: Sıcak ve soğuk havanın karışmasıyla oluşurlar. Bu biçimdeki
sisler gündüzleri görülür.

V = C (l + t) (E - e)
C = Faktör
t = Sıcaklık (°C)
E-e = Doyma a盤›
V = Buharlaşma hızı (mm)

Havanın yukarı doğru hareketi buna bağlı olarak da bulutların oluşumu çeşitli faktörlere bağlıdır:

Yer Yüzeyinin Engebelik (Orografik) Durumu: Nemli hava, rüzgârın da etkisiyle genellikle yer yüzeyine paralel akar. Havanın
hareket yönündeki yükseltiler; gelen bu havanın yükselmesine, aksi tarafta ise alçalmasına neden olur. Eğer bazı meteorolojik koşullar mevcutsa, dağların nemli havanın geldiği tarafında bulutlar oluşur. Arka tarafta ise, oluşan bulutlar çözülür ve kaybolur. Karadeniz bölgesindeki bulutların oluşumu buna örnek olarak verilebilir.

Havanın nem içeriğinin az olması buharlaşma hızı üzerinde etkilidir.

Nemli havalarda doyma açığı az olduğundan buharlaşma düşüktür.

Hava hareketi, yüzeyde olan su buharının uzaklaşmasını sağlamaktadır. Bu durumda havada doyma açığı artmaktadır.

Evaporasyon: Bu tanım, toprak yüzeyi ile su yüzeyinden olan buharlaşmayı belirtmek için kullanılır

Transpirasyon: Bu tanım, bitkiden olan terlemeyi ifade etmektedir.

Gerçek evapotranspirasyon: Mevcut su miktarına göre meydana gelen toplam buharlaşmadır.

Potansiyel evapotranspirasyon: Bölgenin mevcut koşullarına göre yer yüzeyinde sürekli ve yeterli su olduğu durumlarda meydana gelecek en yüksek buharlaşma miktarıdır

Yeryüzünden buharlaşan gerçek su miktarı, yıllık olarak 930-1.240 mm arasındadır.

Buharlaşma Terazileri: Bunlardan en uygunu Wild-buharlaşma terazisidir . Burada temel ilke buharlaşan suyun tartı ile bulunmasıdır. Su kaptan buharlaştıkça ibre kaç mm su buharlaştığını gösterir. Ölçülen değer potansiyel buharlaşmayı gösterir. Suyun bulunduğu kap ve kap yüzeyindeki aerodinamik koşullar nedeniyle, ölçme işlemleri doğal koşullarda tam uygulanamamaktadır

Deniz sisi