TARIMSAL METEOROLOJİ

Azot tek başına canlıların yaşamasına olanak vermez. Hava içerisinde iki önemli rolü vardır. 1. Oksijenle birleşerek onun yakma özelliğini hafifletir. Bu şekilde solunuma yardımcı olur. 2. Endüstri ve tarımda büyük yarar sağlayan nitrat ve nitritleri oluşturur. Havadaki azotu alamayan bitkiler, azot gereksinimlerini topraktaki azot bileşiklerinden kökleri yardımıyla karşılarlar.

Yerkürenin sıcak yüzeyinden atmosfere salınan uzun dalgalı yer ışınlarının bir bölümü, atmosferin yukarı seviyelerinde bulunan eser gazlar (sera gazları) tarafından emilir. Doğal sera gazlarının en önemlileri, başta en büyük katkıyı sağlayan su buharı (H2O) olmak üzere, karbondioksit (CO2), metan(CH4), diazot oksit (N2O) ve stratosferde (troposferin üzerindeki atmosfer bölümü) bulunan ozon (O3) gazlarıdır.

Başlıca CO2 kaynakları; çeşitli yanma olayları, volkanlar, maden ocakları, maden suları, canlı solunumu ve bakteri atıklarıdır.

Atmosferdeki su buharı miktarı aşağıdaki özelliklere göre değişim gösterir. • Enlem derecesine göre: Ekvatorda %2-3 oranında iken bu oran kutuplarda %0,2’ye kadar düşmektedir. • Mevsimlere göre: Sıcak mevsimlerde soğuk mevsimlere göre daha fazladır. • Gece ve gündüzlere göre: Gündüzleri hava sıcaklığı fazla olduğundan su buharı da fazladır. • Yüksekliğe göre: Su buharı atmosferin yeryüzüne yakın kısmında fazladır. Miktarı yükseldikçe hızla azalır. • Coğrafi bölgelere göre: Su buharı deniz, göl ve akarsuların bulunduğu yerlerde daha fazladır.

Mezosfer tabakasının hemen üzerinde, yerden yaklaşık 100 ile 200’üncü km’ler arasında, sıcaklığın yaklaşık 1.100 °C ile 1.650 °C arasında değiştiği termosfer tabakası bulunmaktadır.

Atmosferde sürekli bulunan ancak oranları zamana ve mekana göre değişen gazlar bulunmaktadır. Bunlar karbondioksit (CO2), su buharı (H2O), ozon (O3) olup hava olayları ve iklim üzerine etkilidirler.

Troposfer ile stratosfer tabakalarını birbirinden ayıran ve kalınlığı çok ince olan ara bölge bulunmaktadır. Bu geçiş bölgesine tropopoz denilmektedir.

Atmosferde sürekli ve değişik oranlarda bulunan su buharı atmosferdeki yanma olayını hızlandırmaz.

Atmosfer, dünyamızı çevreleyen, güneşten gelen enerjinin hızlı bir şekilde uzaya
geri dönmesini önleyen ve canlılar için yaşamsal önem taşıyan gaz kütlesidir.

Atmosferin şeklini ve yüksekliğini yerçekimi ve merkezkaç kuvveti etkilemektedir.

Atmosfer basıncı ile ters orantılı faktörler şunlardır;
1. Sıcaklık: Hava ısındıkça genleşir ve hafifler buna karşılık soğudukça sıkışır ve ağırlaşır. Bu nedenle havanın soğuk olduğu yerlerde basınç yüksek, sıcak olduğu yerlerde ise düşük olmaktadır.
2. Yükseklik: Yükseklik ile basınç arasında ters orantı vardır. Yükseklere çıkıldıkça gaz yoğunluğu ve atmosferin kalınlığı azaldığından atmosferin basıncı düşer.

Atmosferi oluşturan tabakalar içerdiği gazlara, fiziksel ve kimyasal özelliğine ve sıcaklığa göre sınıflandırılmaktadır.

Kuzey ve Güney Yarım Kürelerin orta enlemlerinde tabakanın 35 km’sine kadar sıcaklık sabittir. Tropik bölgelerde ise sıcaklık bu bölgede yukarı çıkıldıkça artmaktadır. Çünkü bu tabakada bulunan ozon ultraviyole ışınları absorbe ederek sıcaklığın artmasına neden olur. Bu tabakaya ozonosfer adı verilir.

Troposfer ile stratosfer tabakalarını birbirinden ayıran ve kalınlığı çok ince olan ara bölgeye tropopoz denilmektedir.

Atmosferde sürekli bulunan ancak oranları zamana ve mekana göre değişen
gazlar bulunmaktadır. Bunlar karbondioksit, su buharı, ozon olup hava olayları ve iklim üzerine etkilidirler.

Atmosferdeki su buharı miktarı; 
• Enlem derecesi, 
• Mevsimler,
• Gece ve gündüz, 
• Yükseklik ve  
• Coğrafi bölgelere göre değişim göstermektedir.

Doğal sera gazlarının en önemlileri, başta en büyük katkıyı sağlayan su buharı, karbondioksit, metan, diazot oksit ve stratosferde bulunan ozon gazlarıdır.

İnsan kaynaklı sera gazlarının nedenleri; tropikal ormanların yok edilmesi, hava kirliliği, kimya sektörü ve tarımsal faaliyetlerdir.

Atmosfer, yeryüzünü çevreleyen ve yerçekimi nedeniyle ağırlıkları bulunan gazların mekanik bir karışımıdır.

Atmosferi oluşturan tabakalar sıcaklığına göre 5’e ayrılmaktadır. Bu tabakaları birbirinden ayıran özellik sıcaklık değişimlerinin oluşturduğu kimyasal bileşim farklılıklarıdır. Bu tabakalar; Troposfer, Stratosfer, Mezosfer, Termosfer, Ekzosfer’dir.