TARIMSAL METEOROLOJİ - Deneme Sınavı - 3

Büyük klimatoloji istasyonları atmosferik basınç, sıcaklık, nem, bulutluluk, görüş uzaklığı, güneşlenme, radyasyon, buharlaşma, rüzgâr, yağış, toprak sıcaklıkları ve fenolojik rasatlar gibi rasatları ölçerler. Küçük klimatoloji istasyonlarında yapılan rasatlar ise sıcaklık, nem, yağış, rüzgâr, bulutluluk ve kardır.

Türkiye’de saatler için, önceleri 30. boylam derecesi kullanılmaktaydı. Ancak, 1978 yılında kabul edilen yeni bir düzenlemeyle, bunun yerine 45. boylam derecesi esas alınmaktadır.

Toprak Özellikleri, Atmosferin Etkisi, Arazi Şeklinin Etkisi, Bitki Örtüsünün Etkisi ve Rüzgarın etkisi mikroklima üzerinde etkili faktörlerdir.

Sinoptik rasatlar, hava tahminleri yapmak için uluslararası saatlerde yapılan gözlemlerdir. Sinoptik gözlemlerin en önemli özelliği, bütün dünyada meteoroloji istasyonlarında GMT saatine göre aynı anda yapılmasıdır.

Park içinde aletler, birbirlerine engel olmayacak biçimde yerleştirilir. Basınçölçerlerle saatlik rüzgâr ölçümü yapan anemograflar bina içinde özel yerlerinde bulunur.

Klimatolojik rasatların dar bir alan içerisinde ve toprak yüzeyinden 1,5 m yüksekliğe ve 1,5 m derinliğe kadar yapıldığı rasatlara mikroklimatolojik rasatlar, elde edilen değerlere ise mikroklima değerleri adı verilir.

Aerolojik Rasatlar: bu rasatlar atmosferin derinliklerinde oluşan olayları inceler. Bu gözlemler sinoptik gözlemleri destekler niteliktedir.

Rasat parkı kare biçiminde olup, boyutlar› park özelliklerine göre değişir. Ülkemiz rasat parklarında boyutlar küçük olup, klimatolojik rasat parklarında 6 x 6 m, büyük klimatolojik rasat parklarında 9 x 9 ya da 10 x 10 m, fenolojik rasatların yapıldığı parklarda ise 12 x 12 ya da 20 x 20 m’dir.

Sinoptik rasatlarda en önemli faktör basnç değerleridir.

Kuzey Afrika üzerinden gelen cT hava kütlesi karasal sıcak ve kurudur. Kuzey sistemlerle karşılaşırsa Akdeniz cephesini oluşturup yağış bırakabilir.

Hava hareketini ikinci derecede etkileyen yer dönü kuvvetidir.

İzobarların eğri olmaları durumunda, hava hareketlerini merkezkaç kuvvetleri de etkilemektedir.

Alçak Basınç merkezleri; Basra, izlanda, Akdeniz ve Karadeniz’in doğusu iken; Yüksek Basınç merkezleri; Sibirya, Asor, Afrika’nın kuzeyidir.

Rüzgâr yönleri anemoskop (Jiruet) adı verilen aletlerle belirlenmektedir.

Rüzgâr hızı anemometre adı verilen aletle ölçülür. Bunun yazıcı olanına anemograf adı verilmektedir.

Bora rüzgârları; kış aylarında soğuk bölgelerden sıcak bölgelere doğru esmektedirler.

Fön rüzgarları; Bir tarafa doğru esen nemli hava kütlelerinin bir dağ dizisine çarparak yükselmesi ve dağın arka tarafına akması ile oluşmaktadır.

Hava basıncı ilk defa Toriçelli tarafından ölçülmüştür.

Havanın basıncı genel olarak barometre denilen aletlerle ölçülür. Barometreler  arasında en hassas olanı civa barometresidir.

Hava basıncı ölçüm sonuçlarına göre, aynı basınca sahip noktalar›n birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere izobar eğrileri adı verilmektedir.