TARIMSAL METEOROLOJİ - Deneme Sınavı - 17

Buna karşılık ilkbahar kırağısı filizlere, tomurcuk ve çiçeklere zarar verdiğinden özellikle bakımı zor bitkilerin, sebzelerin, meyve ağaçlarının ve bağların yer aldığı bölgelerde risk yaratır. Bağcılar bu riskten korunmak için geceleri ıslak saman ya da çalı yakarlar. Doğru cevap C şıkkıdır.

Atlas okyanusu kökenli, mT hava kütlesi sıcak ve nemli karakterli olduğu
için batı bölgelerimizde oldukça fazla yağış bırakır.

Güneye bakan yamaçlarda, kar örtüsü daha erken kalkar, orman sınırı daha yüksekten başlar. Bitkiler daha erken
olgunlaşır.

Dünya ölçüsünde yapılan iklim sınıflandırmada kullanılan ölçütler esas alınarak, ülkemizde şu iklim tipleri ayırt edilebilir (Atalay, İ., 1997):
1. Karasal İklim (a, b, c, d)
2. Akdeniz İklimi
3. Marmara (geçiş) İklimi
4. Karadeniz iklimi

1.(a) Güneydoğu Anadolu Karasal İklimi:
Yazları çok sıcak, kışları ise nadiren soğuk geçer. Doğal bitki örtüsü, düşük rakımlı düzlüklerde cılız bozkırlar ve kuraklığa dayanıklı çalılardan oluşur. Soğuk ay olan Ocak ayı ortalama sıcaklığı 3,7°C, sıcak ay olan Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 29,8°C, yıllık ortalama sıcaklık 16,4°C'dır.

Trakya Karasal İklimi:

Yazı sıcak ve kışı nispeten soğuk geçer. Doğal bitki örtüsü kuru ormanlardan
oluşur.
Soğuk ay olan Ocak ayı ortalama sıcaklığı 2,8°C, sıcak ay olan Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 23,9°C, yıllık ortalama sıcaklık 13,2°C’dır.

Marmara İklimi: Soğuk ay olan Ocak ayı ortalama sıcaklığı 4,9°C, sıcak ay olan Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 23,7°C, yıllık ortalama sıcaklık 14,0°C’dir.
Ortalama yıllık toplam yağış 595,2 mm dir ve yağışların çoğu kış mevsimindedir. Yaz yağışlarının yıllık toplam içindeki payı %11,7’dir. Yıllık ortalama oransal
nem %73’tür.

Karadeniz İkliminde Ortalama yıllık toplam yağış 842,6 mm’dir. Yaz yağışlarının yıllık toplam içindeki payı %19,4’dür. Yıllık ortalama oransal nem %71’dir

Marmara ikliminin karasal iklim kadar kışı soğuk, yazı da kurak geçmemektedir. Bu özelliklerden
dolayı Marmara iklimi, karasal Karadeniz ve Akdeniz iklimleri arasında bir geçiş
özelliği göstermektedir. Buna bağlı olarak doğal bitki örtüsünü alçak kesimlerde
Akdeniz kökenli bitkiler, yüksek kesimlerde kuzeye bakan yamaçlarda Karadeniz
bitki topluluğu özelliğindeki nemli ormanlar oluşturmaktadır.

Karadeniz İkliminin doğal bitki örtüsünü, kıyı bölümünde geniş yapraklı nemli ormanlar ve yüksek kesimlerde ise soğuk ve nemli şartlarda yetişen iğne yapraklı ormanlar oluşturmaktadır.

İç Anadolu Karasal İkliminde Ortalama yıllık toplam yağış 413,8 mm ve yağışların çoğu kış ve ilkbahar mevsimindedir. Yaz yağışlarının yıllık toplam içindeki payı % 14,7’dir. Yıllık ortalama oransal nem % 63,7’dir.

Çünkü burada en büyük güçlük, aşağıdaki buharlaşma hızını veren formüldeki C faktörünün belirlenmesinden
kaynaklanır.Burada,
V = C (l + t) (E - e)
C = Faktör
t = Sıcaklık (°C)
E-e = Doyma açığı
V = Buharlaşma hızı (mm)
Daha fazla meteoroloji parametresini kullanarak, buharlaşmanın doğruya daha
yakın bir biçimde hesaplanmasında Penman, Blaney-Criddle gibi çeşitli Ampirik
eşitlikler de bulunmaktadır.

Özellikle geceleri sıcaklığın en düşük düzeye eriştiği zamanlarda nem miktarı çiğlenme noktasını aşarsa, yoğunlaşma meydana gelmektedir. Bu biçimdeki yoğunlaşmalar sonucunda sis oluşur. Bununla birlikte sislerin
oluşları farklı olabilmektedir. Sisler oluşlarına göre;
• Deniz sisi: Bu çeşit sisler ya sıcak deniz yüzeylerine soğuk havanın gelmesiyle ya da soğuk deniz yüzeylerine sıcak havanın yayılmasıyla oluşur.
• Toprak sisi: Bu sis şekli toprağın ve bunu izleyen nemli havanın soğumasıyla oluşurlar. Bu sisler sonbahar ve kış mevsiminde oluşan tipik sislerdir.
• Karışım sisi: Sıcak ve soğuk havanın karışmasıyla oluşurlar. Bu biçimdeki
sisler gündüzleri görülür.

Hava basıncı ilk defa Toriçelli tarafından ölçülmüştür. Toriçelli 1 cm2 lik yüzey üzerindeki hava sütununun bu alana yaptığı basıncı, 760 mm yüksekliğindeki civa sütununun yine 1 cm2 yüzeye yaptığı basınca eşit bulmuştur. Bu nedenle hava basıncını, civa yüksekliği olarak ölçmek gelenek haline gelmiştir.

Hava basıncının yıllık değişimi ekvatorda azdır. Yüksek enlemlere çıkıldıkça artar.

Hava hareketinin oluşmasında basınç farklılığından doğan kuvvet yanında başka kuvvetler de vardır. Bu kuvvetler; yer dönü kuvveti (Koriyolis), sürtünme kuvveti ve merkezkaç kuvvetidir.

Yüksek basınç merkezlerinde hava hareketi aşağı doğru olduğundan, aşağı inen hava yukarıdaki duruma göre ısınır, bulutlar çözülür dolayısıyla güneşli havalar oluşur. Bu bölgelerde hava kütleleri sakindir. Yazın sıcaklık yüksek iken kışı düşüktür.

Ülkemiz iklimi üzerinde etkili olan bazı siklon ve antisiklon merkezleri vardır. Bu merkezlerden başlıcaları şunlardır.
• Yüksek Basınç merkezleri; Sibirya, Asor, Afrika’nın kuzeyi
• Alçak Basınç merkezleri; Basra, İzlanda, Akdeniz ve Karadeniz’in doğusu

Rüzgâr yönü rasatları yapılırken, genel olarak 8 yön esas alınır. Bunlar kuzey (N), kuzeydoğu (NE), doğu ( E) , güneydoğu (SE), güney (S), güneybatı (SW), batı (W), kuzeybatı (NW), rüzgârlarıdır. Bu rüzgârlar yerel olarak yıldız (kuzey), poyraz (kuzeydoğu), doğu (doğu), keşişleme (güneydoğu), kıble (güney), lodos (güneybatı), batı (batı), karayel (kuzeybatı) olarak da adlandırılır.

Rüzgâr yönü rasatları yapılırken, genel olarak 8 yön esas alınır. Bunlar kuzey (N), kuzeydoğu (NE), doğu ( E) , güneydoğu (SE), güney (S), güneybatı (SW), batı (W), kuzeybatı (NW), rüzgârlarıdır. Bu rüzgârlar yerel olarak yıldız (kuzey), poyraz (kuzeydoğu), doğu (doğu), keşişleme (güneydoğu), kıble (güney), lodos (güneybatı), batı (batı), karayel (kuzeybatı) olarak da adlandırılır.