TARIMSAL METEOROLOJİ - Deneme Sınavı - 1

İklimin temel elemanları sıcaklık, yağış, oransal nem, güneşlenme süresi ve şiddeti, basınç, rüzgâr hızı ve yönü, buharlaşma gibi parametrelerdir. Bunlar gözlenebilen ve ölçülebilen parametrelerdir.

Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de, 36-42 derece kuzey enlemleriyle 26-45 derece doğu boylamları arasında yer almaktadır. Bu durum ülkenin kutuptan çok Ekvator’a yakın olmasına ve orta(ılıman) kuşakta bulunmasına neden olmakta ve iklimi etkilemektedir. Bulunduğu bu konum nedeniyle Türkiye’nin iklimi ne kutup bölgelerindeki kadar soğuk, ne de ekvatoral bölgedeki kadar sıcak ve yağışlıdır. Orta Kuşakta yer aldığından, 4 mevsim belirgin olarak yaşanır.

Türkiye’nin çevresindeki denizlerin sıcaklık ve yağış dağılışında çok önemli etkisi bulunmaktadır. Kıyılarımız iç kesimlere göre daha yağışlı, nemli ve ılık özelliktedir. Bütün denizlerimiz bölgelerimizin iklimi üzerinde son derece etkilidir. Karadeniz üzerinden gelen nemli hava kıyıda bol yağışa neden olur. Ege denizi, Ege kıyılarında meltem rüzgârlarının oluşmasını sağlamaktadır. Anadolu’yu çevreleyen bu denizler kış mevsiminde sıcaklığın düşmesini engellemektedir.

Denize olan uzaklık (Karasallık) açısından kıyılardan iç kesimlere gidildikçe, nemin azalmasına bağlı olarak aşırı ısınma ve soğuma özellikleri artmaktadır. Böylece yıllık ve günlük sıcaklık farkları artmaktadır. Yazın iç bölgelerimizin fazla ısınması, ormanların ve tarımsal bitkilerin yetişme sınırının düşey yönde yükselmesine neden olmaktadır.

Türkiye’nin bulunduğu bölgede ve yakın çevresinde belli hava kütleleri yer alır. Ülkemizin hava ve iklim şartları üzerinde esas olarak bu hava kütleleri etkilidir. Türkiye kış aylarında kutupsal, yaz aylarında tropikal hava kütlelerinin etkisi altındadır. Avrupa-Asya kıtası üzerinde soğuk, Afrika ile Arabistan çöllerinde ise sıcak ve kuru hava kütleleri oluşmaktadır. Bu hava kütleleri mevsimlere göre ülkemizi etkilemektedir. Kışın Balkanlardan ve Sibirya’dan gelen hava kütleleri, yazın Afrika ve Arabistan’dan gelen hava kütleleri etkili olur.

Atlas Okyanusundan gelen mP hava kütlesi ise Avrupa ülkeleri ve Balkanları geçerek ülkemizi etkiler. Yerde belirgin olmayan Alçak Basınç Sistemleri ile gelmedikleri için kararsızlık yağışları yapar. Yağış olarak Karadeniz sahilinde yağmur, iç kesimlerde kar bırakabilir. Akdeniz üzerinden geldiğinde ise daha fazla etkili olur ve her türlü yağışı bırakır. Kış mevsiminde ülkemiz Rusya üzerindeki Sibirya Yüksek Basıncı ile İzlanda Alçak Basıncının etkisine girer. Sibirya üzerinden gelen cP hava kütlesi karasal karakterli, soğuk ve kuru olduğundan, kışların çok soğuk geçmesine neden olmaktadır.

İklim üzerinde yeryüzü şekillerinin etkisi de bulunmaktadır. Türkiye’de sıcaklık, yükseltinin artmasına bağlı olarak batıdan doğuya, kıyıdan iç kesimlere doğru azalır. Kıyılar ılık geçerken, iç kesimlerde don olayı görülür. Yüksek dağlık alanlarda, dağların etekleriyle zirve kısımları arasında sıcaklık farkı oluşur. Yükselti, kar örtüsünün yerde kalma ve don olayının olduğu gün süresi üzerinde etkili olur. Yükselti yağış miktarı üzerinde de etkisini gösterir. Aynı zamanda dağların uzanış doğrultusu ve bakı, yağış ve sıcaklık dağılışında etkili olur. Karadeniz’de kuzey, Akdeniz’de güney yamaçları fazla yağış alır. Dağ sıraları hava kütlelerinin ilerlemesini engelleyerek iklimde yerel değişmelere neden olurlar. Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları nemli havanın İç Anadolu’ya girmesini engeller.

Ülkemizde görülen iklim tipleri: Karasal İklim, Akdeniz İklimi, Marmara (geçiş) İklimi, Karadeniz iklimidir.

Karasal iklim ülkemizde İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile Trakya’nın iç kısmında hüküm sürmektedir.

Karadeniz bölgemiz her mevsimi yağışlı olup, su sıkıntısı görülmez

Fiziksel Meteoroloji: Atmosferdeki radyasyon, buharlaşma, yoğunlaşma, bulut oluşumu, yağış ve optik gibi olaylarla ilgili ile ilgili meteorolojik konuları işlemektedir. Verilen seçeneklerden yalnızca A seçeneğinde Fiziksel Meteorolojinin konusu ve ilgi alanı belirtilmiştir.