TARIMSAL METEOROLOJİ - Deneme Sınavı - 3

Atmosferdeki hava nemi, mutlak nem, bağıl (oransal) nem, spesifik (özgül) nem ve buhar basıncı olarak farklı biçimlerde tanımlanır. Doğru cevap C’dir.

Uçaklarınarkasında,yoğunlaşma sonucu oluşan ize kuyruk izi adı verilir. Uçaklar yaklaşık olarak 7,5 - 9 km yükseklikte yol alırlar. Bu seviyedeki sıcaklıklar; mevsimlere göre değişmekle beraber -50 °C civarındadır. Uçak yüzeyi ve egzos gazı çevreye göre daha sıcaktır. Genel olarak sıcak bir yüzeyin, soğuk bir ortamdan geçmesiyle arkasında yoğunlaşma meydana gelir. Başka bir ifadeyle uçaklardan çıkan sıcak egzos gazı, çevresindeki düşük buhar basınçlı ve daha soğuk havayla karışlaştığında yoğunlaşma meydana gelir. Doğru cevap E’dir.

Havanın bağıl nemi, çeşitli hesap ve çizelgelere gerek kalmaksızın, doğrudan ölçen araca verilen isim Higrometredir. Doğru cevap A’dır.

1 kg havanın taşıdığı nemin gram cinsinden miktarı Spesifik nem olarak adlandırılır. Doğru cevap A’dır.

Havanın su buharı miktarı, atmosferde zaman ve yer olarak çok fazla değişmektedir. Atmosfer bileşiminde, deniz yüzeyinde ortalama % 1,3 oranında bulunan su buharı, çok kurak bölgelerde % 0’a kadar inmekte ve çok nemli günlerde % 4’e kadar çıkmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Hava neminin tanımı, hava sıcaklığı ile birlikte düşünülür. Çünkü atmosfer içerisindeki belirli bir hacimdeki hava, belirli sıcaklıkta, ancak belirli miktarlarda su buharı taşıyabilmektedir. Havanın en yüksek su buharı ile yüklenmesi, havanın doyma noktası olarak tanımlanır. Doymuş olan hava daha fazla su buharı alamaz. Doğru cevap B’dir.

Maksimum buhar basıncı havanın sıcaklık derecesine göre değişir. Bazı sıcaklık derecelerindeki maksimum buhar basıncı şöyledir:

Yoğunlaşma çiğlenme noktası sıcaklığında meydana gelir. Atmosfer içinde yükselme sonucu hava soğuduğunda veya havaya soğuk bir hava kütlesi karıştığında bağıl nem miktarı artar. Bağıl nem değerinin % 100’e eriştiği sıcaklığa çiğlenme noktası sıcaklığı adı verilir. Çiğlenme noktası sıcaklığı,mevcut hava sıcaklığının yoğunlaşma oluncaya kadar ne kadar düşmesi gerektiğini anlatır. Doğru cevap D'dir.

Ülkemizde Meteoroloji biliminin öncüleri; 15. yüzyılda astronomi konusunda yapmış oldukları çalışmalarla Uluğbey ve Ali Kuşçu'dur. Bu iki öncü bilim insanından Ali Kuşçu, A şıkkında yer almaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Meteorolojinin çok sayıda alt dalları bulunmaktadır. Bunlardan biyometeoroloji, hava olaylarının canlılar üzerindeki etkilerini incelemektedir. Böyle bir soruda kelime kökleri size yardımcı olabilir. Örneğin "biyo" kelimesi "canlı"demektir. Buradan yola çıkarak canlı-meteoroloji ilişkisini konu ile ilgili fikriniz olmasa bile tahmin edebilirsiniz.

Sinoptik meteoroloji, eş zamanlı (simultane) yapılan sinoptik ölçümlere dayanarak çeşitli iklim tiplerinin tayin edilmesi ile ilgili daldır. Burada dört farklı ile ait iklimsel veriler, sinoptik (eş zamanlı) veridir. Dolayısıyla bahsi geçen örnek çalışma sinoptik meteorolojinin çalışma konusu sınırları içerisinde yer almaktadır.

Astım, havada belli kirleticiler, hayvan tüyleri, ozon vb. etmenlerin varlığıyla ilgili olarak hassas kişilerde ortaya çıkan bir hastalıktır. Astım etmenlerinin havadaki dağılımı, meteorolojik verilerle doğrudan ilişkilidir. Benzer şekilde, polen alerjisi de meteorolojik verilerle ilişkili olarak bitkilerin ortama saldıkları ve sonrasında yine meteorolojik dengeler kapsamında atmosferde hareket eden alerjik yapılardır. Bitkilerin erkek üreme hücreleri olan polenlere bağlı alerjik reaksiyonlar yine meteorolojik etmenler ile yakın ilişkilidir, çünkü polen hava hareketleri ile taşınır. Sıtmanın ise doğrudan meteorolojik olaylarla ilgisi bulunmamakta, ana etmeni sivrisinekler olan bir hastalıktır. Dolayısıyla, sorumuzun doğru cevabı C şıkkı olmalıdır.

Fosil bitki türleri, bir bölgede geçmişteki iklim koşulları ile ilgili olarak bilgi verebilir. Çünkü belirli bitki türlerinin gelişmesi için gereken iklim koşulları bellidir. Dolayısıyla bir bölgede doğal bir bitki türü yayılış göstermişse veya tarımsal bir ürün yetiştirilebilmişse, buradan o bölgenin iklim koşullarının bitkinin sağlıklı gelişmesi için gereken koşullarla benzerlik göstermesi gerektiği sonucu çıkarılabilir. Polen çeşit ve sayısı için de benzer bir yaklaşım ortaya konabilir. Ancak yeraltı su kaynaklarının varlığı, geçmişteki iklim koşulları hakkında sağlıklı bir fikir vermekten uzaktır.

Tarımsal Meteoroloji ve Biyometeoroloji ilgi ve çalışma alanı bakımından birbirine en yakın alanlardır. Tarımsal meteoroloji atmosferde meydana gelen olaylarla bitkiler ve hayvanlar arasındaki karşılıklı etkileşimi incelerken, biyometeoroloji buna ek olarak sadece insanlarla olan etkileşimi de içermektedir.

Karadeniz bölgesi Türkiye'de günlük ve yıllık sıcaklık farkının en az olduğu iklim tipidir. Yazlar da kışlar da, ülkemizin diğer bölgelerine nazaran daha ılıman geçmektedir. Dolayısıyla bu bölgede yaşayan bir hayvansal organizma, Ağustos ayı içerisinde Antalya gibi sıcaklığı oldukça yüksek bir ile kıyasla ısı stresini daha az yaşayacaktır.

Yukarı bahsedilen olay, Türkiye'deki biyolojik çeşitliliğinin temel unsurlarından birini oluşturmaktadır. Ve bu süreçte iklimsel değişiklik çok önemli rol oynamaktadır. Konu ile ilgili olarak, B şıkkı dışındaki bütün çıkarımlar yapılabilir. Ancak canlı türlerinin soğuk iklimleri tercih etmedikleri gibi genel bir sonuç çıkarılamaz.

Yeryüzünden itibaren yaklaşık 15 km'ye kadar uzanan, sıcaklığın hızlı ve düzgün bir şekilde azaldığı atmosfer tabakasına troposfer adı verilir.

Uzaydan gelen meteorları yakarak yeryüzünü koruyan atmosfer tabakası mezosfer tabakasıdır.

Kalkış anından itibaren sabit hızla uzaya doğru yol aldığı varsayılan bir roket, zaman olarak en fazla ekzosfer tabakasında kalır. Çünkü kalınlığı en fazla olan tabaka ekzosfer tabakasıdır.

Oksijen özellikle soğuk suda erir. Havalar ısındıkça sudaki oksijen havaya verildiğinden yaz aylarında sudaki oksijen miktarı az da olsa azalır. Şıklarda verilen illerden Erzincan hariç diğerleri deniz kenarında yer alan ve ortalama Haziran ayı sıcaklığı yüksek olan illerdir. Ancak Erzincan bu illere göre nispeten soğuk olduğundan, çözünmüş oksijen miktarının da nispeten yüksek olması beklenir.