TARIMSAL METEOROLOJİ - Deneme Sınavı - 17

Buharlaşma Hızına Etki Eden Faktörler: Havanın nem içeriği veya doyma açığı, hava sıcaklığı, hava hareketi, hava basıncı, yer veya su yüzeyinin sıcaklığı, su kaynağının miktarı ve yoğunluğu, toprak ve bitki örtüsü özellikleri.

Buharlaşma Tipleri: evaporasyon, transpirasyon, gerçek evapotranspirasyon, Potansiyel evapotranspirasyon

Gerçek evapotranspirasyon en fazla; su varlığı ve sıcaklığa bağlı olarak, Kuzey Yarım Küre’de 15-20° enlemlerinde, Güney Yarım Küre’de 10-20° enlemlerinde ve deniz yüzeylerinde olmaktadır.

Açık ve berrak gecelerde toprak yüzeyindeki enerji hızla atmosfere yükselmekte,
toprak yüzeyinde sıcaklık düşüşü olmaktadır. Bu yüzeylere çarpan nemli havadaki su buharı da soğumakta ve yoğunlaşma olmaktadır. Böylece çiğ meydana gelmektedir. Eğer soğuma sonucu sıcaklık 0 °C’nin altına düşerse, su buharı toprak
yüzeyinde donmakta ve kırağı meydana gelmektedir.

V = C (l + t) (E - e)
C = Faktör
t = Sıcaklık (°C)
E-e = Doyma a盤›
V = Buharlaşma hızı (mm)

Havanın yukarı doğru hareketi buna bağlı olarak da bulutların oluşumu çeşitli faktörlere bağlıdır:

Yer Yüzeyinin Engebelik (Orografik) Durumu: Nemli hava, rüzgârın da etkisiyle genellikle yer yüzeyine paralel akar. Havanın
hareket yönündeki yükseltiler; gelen bu havanın yükselmesine, aksi tarafta ise alçalmasına neden olur. Eğer bazı meteorolojik koşullar mevcutsa, dağların nemli havanın geldiği tarafında bulutlar oluşur. Arka tarafta ise, oluşan bulutlar çözülür ve kaybolur. Karadeniz bölgesindeki bulutların oluşumu buna örnek olarak verilebilir.

Havanın nem içeriğinin az olması buharlaşma hızı üzerinde etkilidir.

Hava hareketi, yüzeyde olan su buharının uzaklaşmasını sağlamaktadır. Bu durumda havada doyma açığı artmaktadır.

Evaporasyon: Bu tanım, toprak yüzeyi ile su yüzeyinden olan buharlaşmayı belirtmek için kullanılır

Transpirasyon: Bu tanım, bitkiden olan terlemeyi ifade etmektedir.

Gerçek evapotranspirasyon: Mevcut su miktarına göre meydana gelen toplam buharlaşmadır.

Potansiyel evapotranspirasyon: Bölgenin mevcut koşullarına göre yer yüzeyinde sürekli ve yeterli su olduğu durumlarda meydana gelecek en yüksek buharlaşma miktarıdır

Yeryüzünden buharlaşan gerçek su miktarı, yıllık olarak 930-1.240 mm arasındadır.

Deniz sisi

Bir gram su buharlaşmak için yaklaşık 600 kalori/gram enerji çeker.

Öncüllerin hepsi buharlaşmaya etki eden faktörleri içerir.

Toprakla ilgili verilen parametrelerin tümü buharlaşmayla ilişkilidir.

Evaporasyon, toprak yüzeyi ile su yüzeyinden olan buharlaşmayı belirtmek için kullanılır. Örneğin okyanus, göl, akarsu gibi su kaynakları ile ıslak toprak yüzeyinden olan buharlaşma.

Bitkilerin suyu terlemeyle buharlaştırması transpirasyondur.