TARIM EKONOMİSİ

1950 sonrasında insan ve tüketici haklarının önemsenmesi ile tüketici merkezli pazarlama anlayışlarına geçişler olmuştur.

Pazarlama stratejileri ürün, fiyat, dağıtım ve promosyon olmak üzere 4 unsurdan oluşmaktadır.

Ürün stratejisinde, pazara sunulacak ürün sayısı, içeriği, ambalajı, yeni ürün geliştirme çalışmaları ve rakip ürünlere göre farklılık düzeyleri gibi unsurlar üzerinde kararlar alınmaktadır.

Ürün yaşam eğrisi 4 aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; sunuş, büyüme, olgunluk ve düşüştür.

Üretim, pazarlama öncesinde gerçekleştirilen bir süreçtir. Dolayısıyla pazarlama masrafları içerisinde yer almaz.

Tarım ürünlerinde pazarlama fonksiyonları ana ve yardımcı fonksiyonlar olarak iki ana başlıkta incelenebilir.

Dağıtım, ana fonksiyonlar arasında yer almaktadır.

Dereceleme ve standardizasyon işlemlerinde firmalar pazara sundukları ürünleri kendi bünyelerinde bazı derece özelliklerine göre sınıf­landırmaktadırlar.

Taşıma, ürünlerin yer faydalılığını sağlayan fonksiyondur. 

Pazarlama; üretimden önce başlayan, tüketici istek ve gereksinimlerine göre üretimi esas alan ve birçok hizmetin yerine getirildiği bir süreçtir. Bu süreçte; zaman, yer ve mülkiyet gibi üç önemli faydalılık yaratılmaktadır.

Pazarlama anlayışındaki dünyadaki gelişmeler 1930’lara kadar dayanır. Tarihsel süreçte dünyadaki gelişmelere bağlı olarak, firmaların pazarlama faaliyetleri ile ilgili olarak odak, araç ve amaçların değiştiği farklı anlayışlar hâkim olmuştur.

Tarihsel süreçte pazarlama anlayışındaki gelişmeler 5 aşamada incelenir

Birinci Aşama: 1930 öncesi.

İkinci Aşama: 1930-1950.

Üçüncü Aşama: 1950-1970.

Dördüncü Aşama: 1970 sonrası.

Beşinci Aşama: 1980 sonrası

Piyasadaki değişimler dikkate alındığında, tüketici beklentilerine yönelik ürünü piyasaya sunmak ve ürünlerin piyasada kalma süresini ifade eden ürün yaşam eğrisinin durumu önem kazanmaktadır. Ürün yaşam eğrisi satış grafiğinin 4 aşaması bulunmaktadır. Bunlar; sunuş, büyüme, olgunluk ve düşüş aşamalarıdır. Ürün yaşam eğrisi satış grafiğinden ibarettir.

Kara geçiş noktası, işletme kârının sıfır olduğu ve kâra geçilen üretim miktarıdır.

Mutlak pazarlama marjı; pazarlama zincirinde iki aşamadaki fiyatların farkına denir.

Üretim sürecince olumsuzlukları önleme, kontrol işlemlerinin planlanması ve izlenmesine kalite kontrol denir. Kalite kontrolü, üretime geçmeden tasarım aşamasında, hammadde kullanımında ve üretim sonunda kontrol çalışmaları ile yürütülebilir. Ayrıca, iç pazarda olduğu kadar, dış ticarete yönelik ürünlerde de kalite kontrolü ilgili Bakanlıklar tarafından gerçekleştirilmektedir.

İşletmelerin pazara sundukları ya da sunacakları ürünle ilgili tanıtım, bilgilendirme ve hatırlatma amaçlı yaptıkları çalışmalara talep yaratma denir. Talep yaratmada kullanılacak medya aracı, verilmek istenen mesaj, tanıtım süresi ve zamanı, çalışmanın maliyeti gibi konularda kararlar alınır.

Ürünün mülkiyet faydalılığını sağlayan fonksiyonuna satış adı verilir. Pazarda ürünün el değiştirdiği her noktada bu fonksiyon yerine getirilmektedir. İnternet üzerinden satış tekniğinin geliştirilmesi ile fonksiyon, başka bir boyuta, sanal ortama taşınmıştır.

1980 sonrasında özelleştirmelerin uygulanması, 2001 sonrasında destekleme araçlarının değişmesi, pazarlama kanallarını da değiştirmiştir. Nitekim destekleme alımı yoluyla birçok tarım ürününün kooperatif ve kamu kurumları tarafından alım-satımı yapılırken, özelleştirilme ve özel sektörün bazı ürün piyasalarına girmesi ile pazarlama sistemi değişime uğramıştır.