TARIM EKONOMİSİ

Türkiye de 1927 yılında toplam nüfusun %75,8’i kırsalda, %24,2’si kentlerde iken, 2016 yılında bu oranlar kırsalda %7,7 ve kentlerde %92,3 olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye de 1927 yılında toplam nüfusun %75,8’i kırsalda, %24,2’si kentlerde iken, 2016 yılında bu oranlar sırasıyla %7,7 ve %92,3 olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye’de tarımsal üretim genel olarak küçük arazilerde, bölünmüş parsellerde, aile işletmeciliği tarzında, çoğunlukla mülk topraklar üzerinde yapılmaktadır. Ortalama arazi genişliği tarım işletmelerinde 61 dekar olup oldukça küçüktür.

Tarımsal üretim değeri içinde bitkisel üretim %70, hayvansal üretim ise % 30 düzeyde paya sahiptir.

İthalat açısından sektörlerin dağılımında, tarım sektörünün payı 1950 yılında %0,1’den 2016 yılında %3,3’e yükselmiştir.

İç Ticaret Hadleri: Ülkede tarımsal ürünler fiyat endeksinin sanayi ürünler fiyat endeksine oranıdır. Bu oran ile çiftçinin sattığı ürün ile satın
alacağı ihtiyaç maddelerinin fiyatları arasında ilişki ortaya konulur.

Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Bir yandan gıda güvencesi, diğer yandan da gıda güvenliği sorunu ülkemizde görülmektedir.

Hayvancılıkta desteklerin maliyeti karşılama oranı, bitkisel üretimden daha düşüktür

Aynı zamanda tarıma dayalı sanayi, tarımsal üretim için gerekli olan gübre, tarım ilacı, tohum, fide, fidan, alet-makina gibi temel girdileri
üreterek tarımsal üretimin verimliliğini artırır.

Rasyonel tarımın yapıldığı gelişmiş ülkelerde, tarımsal ürünlerin ortalama %60’ı, Türkiye’de ise %25-30’u gıda sanayinde değerlendirilmektedir (Güneş 1999).

1927 yılında toplam nüfusun %75,8’i kırsalda, %24,2’si kentlerde iken, 2016 yılında bu oranlar sırasıyla %7,7 ve %92,3 olarak gerçekleşmiştir.

Çeşitli ülkelerden Fransa’da tarım sektöründeki istihdamın oranı % 7, sanayinin oranı %30 ve hizmetler sektörü % 63’dür. Bu oranlar sırasıyla İngiltere’de % 2,5, % 31 ve % 66,5, İtalya’da % 11, % 32 ve % 57, Yunanistan’da ise % 28, % 28 ve % 44 olarak gerçekleşmiştir.

2018 yılında işgücüne katılım oranı %54,3 işsizlik oranı da %11,1 olarak belirlenmiştir.

Baklagillerden mercimek ve nohutta 1980 sonrası artışlar, 1990 sonrasında düşüşe geçmiştir.

Endüstri bitkilerinden pamuk, şekerpancarı, ayçiçeği ve patateste ekiliş ve üretimde dalgalanmalara rağmen verimlilik artmıştır. Tütün de ise verimlilik düzeyi azalmaktadır.

Meyveler içinde önemli ürünlerin üretim miktarlarına bakıldığında, 2009/2016 döneminde elmada %5,2, kayısıda %10,5, erikte %21,1, şeftalide %23,2, zeytinde ise %34,0 oranında artış gerçekleşmiştir. Turunçgil meyvelerden portakalda %9,5 mandalinada %58,0 oranında artış olmuştur.

2016 yılında sığır varlığı yaklaşık 14,2 milyon, manda 122,1 bin, koyun 31,1 milyon ve keçi 10 milyon baş olarak belirtilmiştir.

2014 yılı süt üretiminin %92’si inek sütü, %6’sı yerli koyun sütü, %2,5’i kıl keçisi sütü ve %0,2’si merinos koyunu ve %0,1’i tiftik keçisi sütünden meydana gelmiştir.

2013 yılında tarımda desteklerin maliyeti karşılama oranı tahıl grubunda %22-23, yağlı tohumlarda %35-66, baklagillerde %28, 2009 yılında sertifikalı tohum üretim ve kullanımında %15-29'dur. Hayvansal üretimde 2009 yılında desteklerin maliyeti karşılama oranı; su ürünlerinde %13-33, çiğ süt %6 ve ette %12’dir.

Rasyonel tarımın yapıldığı gelişmiş ülkelerde, tarımsal ürünlerin ortalama %60 (yüzde altmış)’ı, Türkiye’de ise %25-30 (yüzde yirmibeş- yüzde otuz)’u gıda sanayinde değerlendirilmektedir.