TARIM EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 6

Biyolojik çeşitlilik, canlıların farklılığını ve değişkenliğini, içinde bulundukları
karmaşık ekolojik yapılarla, birbirleriyle ve çevreleriyle karşılıklı etkileşimlerini
ifade etmektedir.

İkametlerine göre yapılan işçi sınıflandırmasında iki kategori bulunur. Buna göre: a. Yerli b. Gezici işçidir.

Yağış ve sıcaklığa göre karasal iklim dört alt çeşide ayrılabilir:
a. Güneydoğu Anadolu Karasal İklimi: Yazları çok sıcak, kışları ise nadiren soğuk geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 16.4°C’dir. Ortalama yıllık toplam yağış 565.7 mm’dir. Yıllık ortalama nispi nem %53.6’ dır.
b. Doğu Anadolu Karasal İklimi: Kış mevsimi oldukça soğuk ve uzun, yazı serin geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 10.2°C’ dir. Ortalama yıllık toplam yağış 579.4 mm’dir. Yıllık ortalama nispi nem %60.2’dir.
c. İç Anadolu Karasal İklimi: Yazları biraz sıcak, kışları soğuktur. Yıllık ortalama sıcaklık 10.8°C’dir. Ortalama yıllık toplam yağış 413.8 mm’dir. Yıllık ortalama nispi nem %63,7’dir.
d. Trakya Karasal İklimi: Yazı sıcak ve kışı nispeten soğuk geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 13.2°C dir. Ortalama yıllık toplam yağış 559.7 mm’dır. Yıllık ortalama nispi nem %69.6’dır

Biyolojik çeşitlilik, canlıların farklılığını ve değişkenliğini, içinde bulundukları karmaşık ekolojik yapılarla, birbirleriyle ve çevreleriyle karşılıklı etkileşimlerini ifade etmektedir. Çeşitlilik üç şekilde tanımlanmıştır: a. Genetik çeşitlilik, b. Tür çeşitliliği ve c.Ekosistem çeşitliliği.

a. Sabit Sermaye: Kısa dönem üretim sürecinde, üretime çok defa katılabilen ve katıldığında özelliğini yitirmeyen, ancak belli bir yıpranma (amortisman) ortaya çıkan vasıtalara denilmektedir. Örneğin; Traktör, süt ineği, su kuyusu, ahır vb. sabit sermayelerdir.

b.Döner Sermaye: Kısa dönem üretim sürecinde, üretime bir defa katılan, katıldığında kaybolan ve ürünün bünyesine geçen vasıtalardır. Örneğin; tohum, gübre, ilaç vb. döner sermayelerdir

Ortalama masraflar: Ortalama masraf eğrileri şekil 3.2’de gösterilmektedir.
Ortalama sabit masraf (OSM): Üretim hacmi birimine düşen sabit masraftır. OSM=SM/ÜH.
Ortalama değişken masraf (ODM): Üretim hacmi başına düşen değişken masraftır. ODM= DM/ÜH.
Ortalama toplam masraf (OTM):Üretim hacmi birimi başına düşen toplam masraftır. OTM=TM/ÜH ya da OTM= OSM+ODM.
Marjinal masraf (MM): Toplam masraflardaki değişmenin üretim hacmindeki değişmeye oranıdır. MM= ΔTM/ΔÜH.

Tarımsal işin diğer sektörler ile karşılaştırıldığında başlıca özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
1. Eğitim düzeyi düşüktür.
2. Tarımın doğal koşullardan daha çok etkilenmesi nedeniyle uzmanlaşma düşük seviyededir.
3. Zor çalışma koşulları, düşük ücret söz konusudur.
4. Genellikle yapılan iş düşük kalitede olup, gizli işsizlik söz konusudur ve işin kontrolü zordur
5. İş’te istikrar düşüktür, yıl içinde dalgalanma yüksektir
6. İş güvencesi, sağlık ve sendikalaşma düşüktür

İnsan ihtiyacı olan tarımsal ürünlerin üretilebilmesi için üretim faktörlerinin bulunması gerekmektedir. Üretim faktörleri kullanılarak, bunların tarımsal ürünlere dönüşmesi ve ürün faydalılığının değişmesi sağlanır. Üretim faktörleri:
1- Tabiat (Doğa)
2- İş (Emek)
3- Sermaye (Kapital)
4- Müteşebbis (Girişimci) dir. Doğru yanıt C'dir.

Arazi-toprağın başlıca özelikleri:
a) Taşınamaz, üretim için yanına gitme zorunluluğu
b) Çoğaltılamaz ve azaltılamaz oluşu
c) Yıpratılamaz, üretim için daimi olmasıdır
d) İnsan eliyle oluşturulmamış bir faktördür
e) Arsa üretimi için (yerleşim yeri) ana faktördür
f) İnelastik arza sahiptir
g) Çeşitli verimliliklerde sınıflandırılabilir
h) Pasif bir faktördür (kendisi tek başına üretimi gerçekleştiremez, üretim için diğer üretim faktörlerine de ihtiyaç vardır)
ı) Türetilmiş bir talep vardır
i) Oluşumunda hiçbir maliyet sözkonusu değildir
j) Rant getirisi söz konusudur. Doğru yanıt B'dir.

Kültür çeşidine göre ise topraklar şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
1.Tarla arazisi
a. Hububat (arpa, buğday, mısır vb)
b. Baklagil (nohut, mercimek vb)
c. Endüstri bitkileri (Şeker pancarı, patates vb,)
d. Yem bitkileri (yonca, fiğ, korunga vb). Buna göre doğru yanıt A'sır.

Yağış ve sıcaklığa göre karasal iklim dört alt çeşide ayrılabilir:

a. Güneydoğu Anadolu Karasal İklimi: Yazları çok sıcak, kışları ise nadiren
soğuk geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 16.4°C’dir. Ortalama yıllık toplam
yağış 565.7 mm’dir. Yıllık ortalama nispi nem %53.6’ dır.
b. Doğu Anadolu Karasal İklimi: Kış mevsimi oldukça soğuk ve uzun, yazı
serin geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 10.2°C’ dir. Ortalama yıllık toplam
yağış 579.4 mm’dir. Yıllık ortalama nispi nem %60.2’dir.
c. İç Anadolu Karasal İklimi: Yazları biraz sıcak, kışları soğuktur. Yıllık
ortalama sıcaklık 10.8°C’dir. Ortalama yıllık toplam yağış 413.8 mm’dir.
Yıllık ortalama nispi nem %63,7’dir.
d. Trakya Karasal İklimi: Yazı sıcak ve kışı nispeten soğuk geçer. Yıllık
ortalama sıcaklık 13.2°C dir. Ortalama yıllık toplam yağış 559.7 mm’dır.
Yıllık ortalama nispi nem %69.6’dır. Doğru yanıt E'dir.

İşin özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
1. İş ve emek aynı anlamdadır, bir birinden ayrılamaz
2. İş depolanamaz ve saklanamaz
3. İş aktif bir üretim faktörüdür
4. İş heterojen bir faktördür. Aynı iş iki kişi tarafından ayrı ayrı farklı
zamanlarda yapılabilir.
5. Emek arzı genelde esnek olmayan bir yapı gösterir (arz, talepteki değişmelere kolayca uyum sağlamaz)
6. İşi yapan işçi beşeri bir özellik gösterir
7. İşi yapan işçinin sendikal hakları sözkonusudur
8. İşe olan talep de türetilmiş bir taleptir
9. İşi yapan işçi üretici olduğu gibi aynı zamanda tüketicidir. Buna göre doğru yanıt C'dir.

İşletmelerin amaçlarına ulaşabilmeleri için yönetim fonksiyonlarına gerek
duyulur. Bu fonksiyonlar: 
a. planlama 
b. örgütleme 
c. kadrolama 
d. yönetme 
e. denetimdir.

Ürünlerin maddi faydasını artırmak: ürünlerin şeklini ya da bünyesini
değiştirerek faydasını artırmaktır. Örneğin, Buğday tanesinden bulgur
yapmak bir tarımsal üretimdir. Ancak bu işletme bazında değil de daha
fazla miktarlarda sanayide yapılıyorsa o zaman bu ürünün faydalılığı
sanayide sağlanmaktadır ve buna sanayi ürünü denir. Doğru yanıt A'dır.

Toplam Masraf: Sabit ve değişken masraflar toplamından oluşur. TM=SM+DM. Doğru yanıt B'dir.

Genellikle, tarımsal üretim ekonomisinde ürünlere çıktı, kaynaklara girdi denilmektedir. Girdi çıktı ilişkileri: a. Geometrik b. Cebirsel c. Çizelge şeklinde gösterilebilir. Doğru yanıt D'dir.

Faktör-Faktör İlişkisi: Girdilerin ikamesi olarak da bilinen bu prensipte, belirli bir ürün seviyesini sağlamak için girdileri bir birinin yerine ikame ederek en düşük maliyetli girdi hesaplanır. doğru yanıt D'dir.

Tarımsal işletme ekonomisi şu dört temel soruya cevap bulmalıdır:
1. Ne üretilecektir?
Tarım işletmesinde hangi bitkisel ve hayvansal üretim faaliyetlerine veya
üretim faaliyetleri bileşimlerine yer verilmelidir.
2. Nasıl üretilecektir?
Ürünler hangi üretim girdileri ve bunların hangi kombinasyonları kullanılarak üretilmelidir. Karı en yüksek yapacak en uygun girdi kulanım miktarı
ne olmalıdır.
3. Ne kadar üretilecektir?
Ürünler ve üretim yöntemi saptandıktan sonra, kullanılacak üretim girdilerine karşılık elde edilecek en karlı üretim düzeyi belirlenir.
4. Nerede ve ne zaman üretilecektir?
Ekonomik olarak, hangi ürünlerin nerede ve ne zaman üretileceği kararlaştırılır. Ekonomik olmayan faaliyetler, işletmede yer bulamazlar

Teknik bilimlerde olduğu gibi sınırları kesin olmamakla birlikte Tarım Ekonomisinin başlıca dalları şunlardır:
• Tarımsal Üretim Ekonomisi
• Tarım İşletmelerinin Planlanması
• Tarım Muhasebesi
• Tarımsal Finansman
• Tarımsal Kıymet Takdiri
• Tarımsal Proje
• Tarımsal Pazarlama
• Tarımsal Kooperatifçilik
• Tarım Ekonomisi İstatistiği
• Doğal Kaynaklar ve Çevre Ekonomisi
• Ekonometri
• Tarım Tarihi ve Deontolojisi
• Tarım Politikası
• Kırsal Sosyoloji
• Kırsal Kalkınma
• Tarımsal Yayım ve İletişim
• Tarım Hukuku

TARIM EKONOMİSİ İLMİNDE YÖNTEM
Yöntem, gerçeğin ortaya çıkarılması için izlenen yoldur. Tarım ekonomisi çalışmalarında kullanılan genel araştırma yöntemleri sekiz grupta toplanabilir:
1. Endüksiyon (tüme varım) yöntemi
Tek tek olaylardan, genel kurala ulaşmak şeklinde ifade edilebilir. Verilerin
toplanması ve analizi, hipoteze bağlı olmadan objektif şekilde yapılır. Her
araştırmada, olaylara ait veri ve belgelerin toplanması, nedenleri bulmak,
kanunlara varmak şeklinde üç aşama görülür.
2. Dedüksiyon (tümden gelim) yöntemi
Genel kurallardan, özel veya bireysel sonuçlar çıkarılır. Probleme teorik bir
çözüm düşünülür ve geçerli verilerin toplanması, analizi yoluyla hipotez
test edilir.
3. Tarihi yöntem
Tarihi incelemekle, ekonomik, sosyal ve teknik olayların geçirdiği değişimler, bunların nedenlerini ortaya koyan kanunlar bulunur.
4. Gözlem ve tecrübe yöntemi
Olayların izlenmesi, gözlem ve tecrübe ile olur. Gözlemde olaylar doğal akışı
içinde incelenir. Gözlem araştırıcı tarafından veya gözlemi tespit eden mekanik bir araçla yapılır. Tecrübede ise küçük ölçüde testler yapılarak, bunların
daha geniş uygulanmasıyla ortaya çıkacak sonuçlar öğrenilmeye çalışılır.
5. Anket ve örnekleme yöntemi
Anket, sosyal ve ekonomik olayların belirli bir kısmını incelemek amacıyla
yapılan veri temininde kullanılan bir görüşmedir. Ankette bilgi toplayana
anketör, bilgi verene ise denek denir. Anketle elde edilen sonuçlar, benzer
olayların tümüne uygulanabilir.