TARIM EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 1

Tarım işletmeleri, tarımsal ürün üretirken birçok mali külfete katlanırlar. Bu işler yapılırken parasal faaliyetler yerine getirilir. Örneğin; buğday üretiminde tohum kullanılır. İşçilik harcamaları olur. İşte tarımsal ürünün üretilip hatta pazarlanana kadar yapılan işlemler, ürünün masrafı olarak o ürünün üzerine yüklenir. Bir tarımsal ürünün üretimi için yapılan tüm yükümlülüklere masraf denilmektedir. Gayrisaf Hasılanın karşısını İşletme Masrafları oluşturur. İşletme Masrafları, Laur’a göre Gayrisaf Hasılayı oluşturmak için katlanılması gereken masraflar toplamını ifade etmektedir. Diğer bir deyişle, işletme masrafları, işletmecinin, gayrisaf hasılayı elde etmek için işletmeye yatırdığı aktif sermayenin faizi hariç, yapmış olduğu masrafların toplamını ifade eder. İşletme masraflarına, aktif sermayenin faizi ilave edilirse, üretim masraflarına ulaşılır.

İşletmeler ekonomik yönden incelenirken, işletmelerin diğer işletmelerle karşılaştırılmasında ya da kendi bünyesi dikkate alınarak karlılığının tespitinde esas alınacak ölçütlerden biridir. Genel bir ifade ile Saf Hasıla; borçsuz, arazi için kiracılık ortakçılık yapılmayan bir işletmede, aktif sermayenin getirisidir. Saf Hasıla; Gayri Safi Hasıla değerinden, işletme masraflarının düşülmesi sonucu bulunur. Saf Hasılanın normalde pozitif olması beklenir. Ancak bu Saf Hasılanın negatif çıkmayacağı anlamına gelmez.

Saf Hasıla (SH) şu şekilde formüle edilmektedir.

SH= Gayrisaf Hasıla(GSH) - İşletme Masrafları(İM)

Çiftlik rantı; toprak, meliorasyon, bina ve bitki sermayelerine karşılık elde edilen gelirdir. Saf Hasıladan, toprak, meliyorasyon, bina ve bitki dışında kalan sermaye kalemleri için faiz karşılığı çıkarılarak bulunur.

İş kazancı, işletmede çalışan ailenin emeği karşılığı elde edilen gelirdir. Tarımsal gelirden, öz sermayenin faizi(ÖSF) çıkarılarak bulunur. (İK= TG-ÖSF)

İş kazancının işletmeler arası karşılaştırılmasında, işletme arazisi başına, Erkek İş Gücü Birimi’ne düşen kıymeti dikkate alınır. Daha çok küçük işletmelerde toplam gelirin kaynağını tespitteki karşılaştırmalar için kullanılır. Ayrıca tarım dışı istihdam alanlarındaki kazançlarla da mukayese edilebilmektedir.