TARIM EKONOMİSİ VE TARIMSAL POLİTİKALAR

Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu; 1957 yılında imzalanarak 1 Ocak 1958’de yürürlüğe giren Roma Antlaşması ile iş gücü ile mal ve hizmetlerin serbest dolaşımına dayalı bir ekonomik topluluğa dönüşmüştür.

1985 yılında Milan’da yapılan zirve sonrasında 9 Mayıs’ın “Avrupa Günü” olarak kutlanmasını kararı alınmıştır.

Avrupa Birliğinin iki ana politika yürütmektedir. Sanayi sektöründe Gümrük Birliği Politikası, tarım sektöründe ise Ortak Tarım Politikası olmak üzere iki ana politika yürütmektedir. 44 yıllık tarihsel bir geçmişe sahip olan Ortak Tarım Politikası, Topluluğun üzerinde en fazla tartışmaların yapıldığı ve en önemli politikasını meydana getirmektedir.

Avrupa Birliği’nin tarımsal yapısı içerisinde tarımsal örgütlerin önemli oldukça fazladır. Bu örgütler; başta tarım politikalarının belirlenmesinden tarımsal üretime kadar çok önemli roller üstlenmektedirler. Tarımsal örgütlerin oynadıkları roller ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte üreticiler; önemli bir tarihsel geçmişe sahip “kooperatifler”, “üretici birlikleri” ve “mesleki örgütler” biçiminde üç biçimde organize olmuşlardır.

Avrupa Birliği düzeyinde tarım alanında eğitim ve geliştirme çalışmaları ile ilgilenen birim Tarımsal ve Kırsal Yaşam için Avrupa Eğitim ve Geliştirme Merkezidir ve kısaca CEFFAR olarak yazılır.

Avrupa Tarım İşçileri Federasyonu temsil eden kısaltma EFA olarak yazılır.

Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası 1957 yılındaki Roma Antlaşmasının yasal çerçevesinde belirlenmiştir. Roma Antlaşmasının 39. Maddesine göre Ortak Tarım Politikasının beş amacı bulunmaktadır. Bunlar;

Avrupa Ekonomik Topluluğun kurulmasından hemen sonra Türkiye, 31 Temmuz 1959 yılında müracaat ederek ortaklık başvurusu yapmıştır. Ankara Anlaşması ile Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğuna entegrasyonu için; hazırlık, geçiş ve nihai dönem olmak üzere üç devre öngörülmüş ve ilk dönem 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Avrupa Birliği’nin Türkiye’den yaptığı en büyük ithalat kalemi 1.1 milyar Euro ile meyvelerden oluşmaktadır. Meyveleri; sebze, meyve ve fındık ürünleri ile yenilen sebze ve bitkiler takip etmektedir.

AB28 için tarımsal işletme sayısı 21,769 milyon olup 5,834 milyon işletme sayısı ile en yüksek gösterge İtalya’ya, en düşük gösterge 14 bin işletme sayısı ile Kıbrıs Rum Kesimi’ne aittir. Doğru cevap A'dır.

Avrupa Birliği’nin tarımsal yapısı içerisinde tarımsal örgütlerin önemi oldukça fazladır. Bu örgütler başta tarım politikalarının belirlenmesinden tarımsal üretime kadar çok önemli roller üstlenmektedirler. Tarımsal örgütlerin oynadıkları roller ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte üreticiler, önemli bir tarihsel geçmişe sahip kooperatifler, üretici birlikleri ve mesleki örgütler biçiminde organize olmuşlardır. Avrupa Birliği ülkelerinde çiftçiler, klasik anlamda 3 boyutlu olarak nitelendirilebilecek bir yapı içersinde örgütlenmişlerdir: Kooperatifler, çiftçinin ekonomik kolunu, üretici birlikleri politika yönlendirme ve lobi oluşturma kolunu, ziraat odaları ise hükümet ile çiftçi arasında köprü görevi yapan mesleki kolunu oluşturmaktadır. Bu yapılanmada organizasyonların görev ve sorumluluklarının birbirini tamamlar mahiyette olması oldukça önemlidir. Doğru cevap C'dir.

Avrupa Birliği’nin tarımsal yapısı içerisinde tarımsal örgütlerin önemi oldukça fazladır. Bu örgütler başta tarım politikalarının belirlenmesinden tarımsal üretime kadar çok önemli roller üstlenmektedirler. Tarımsal örgütlerin oynadıkları roller ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte üreticiler, önemli bir tarihsel geçmişe sahip kooperatifler, üretici birlikleri ve mesleki örgütler biçiminde organize olmuşlardır. Avrupa Birliği ülkelerinde çiftçiler, klasik anlamda 3 boyutlu olarak nitelendirilebilecek bir yapı içersinde örgütlenmişlerdir: Kooperatifler, çiftçinin ekonomik kolunu, üretici birlikleri politika yönlendirme ve lobi oluşturma kolunu, ziraat odaları ise hükümet ile çiftçi arasında köprü görevi yapan mesleki kolunu oluşturmaktadır. Bu yapılanmada organizasyonların görev ve sorumluluklarının birbirini tamamlar mahiyette olması oldukça önemlidir. Doğru cevap E'dir.

Avrupa Birliği’ndeki kooperatifleri incelemek için Almanya’daki Raiffeisen kooperatifleri örnek alınabilir. Raiffeisen kooperatifleri günümüz Alman ekonomisinde hem işveren hem yatırımcı olarak önemli bir rol oynamaktadır. Kooperatifler konusunda hükümetin tarafsız tutumu, kooperatiflere devletin bir etkisinin olmasını engellemektedir. Almanya’da tarım kooperatifleri özel hukuk kurallarına tabi iken, sigortacılık, ormancılık, avcılık, sulama ve toprak kooperatifleri ise kamu hukukuna tabidir. Genel olarak Almanya’daki Raiffeisen tarım kooperatifleri üç farklı temel amaca hizmet etmek üzere kurulmaktadırlar. Bunlardan birincisi üyelerinin işletmelerinden elde ettikleri gelirlerin artırılması ve güvencesini amaçlayan alım, satım, üretim ve depolama kooperatifleridir. İkincisi ise üyelerinin bütçe gelirlerinin daha iyi kullanılmasını amaçlayan tüketim ve yapı kooperatifleridir. Üçüncüsü ise her iki amaca da hizmet eden kredi kooperatifleridir. Almanya’da mahalli düzeydeki kooperatifler, bölge düzeyinde ve nihayet Federal düzeyde üst örgütlere sahiptir. Raiffeisen kooperatifleri rekabet esası üzerine çalışmaktadırlar. İçinde tarım kooperatiflerinin de yer aldığı 4.336 Raiffeisen mal ve hizmet kooperatiflerinden 709 tanesi bankacılık işlemleri de yapmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Avrupa Birliği’nin üretici örgütleri COPA, COGECA ve CEJA olup bu örgütler tarafından Birliğin ortak tarım politikalarını etkilemek için dört kanal kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Avrupa Birliği’nde gerçekleştirilen tarımsal üretimin 2009 yılı için toplam değeri 324 milyar eurodur. Toplam üretimin % 12.9’unu süt üretimi oluştururken % 9.3 domuz, % 8.8 sığır ve kanatlı hayvanlar ise % 5’lik bir paya sahiptir. Bitkisel ürünler arasında en yüksek paya sahip ürünler ise % 8.8 ile taze sebze ve % 6.4 ile meyve üretimidir. Tahıl üretiminde % 5.3 ile en yüksek paya sahip ürün ise buğdaydır. Doğru cevap B'dir.

Avrupa Birliği’nin tarımsal üretiminde en yüksek paya sahip ülkeler Polonya, Fransa, Almanya, İspanya, İtalya ve İngiltere’dir. Aynı zamanda Türkiye’nin de tarımsal üretimin Avrupa Birliği üyesi olan ülkelere kıyasla yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Fransa hububat ve sığır eti üretiminde Avrupa Birliği’nin öncüsü durumunda yer alırken Almanya ise patates, şeker ve inek sütü üretiminde liderdir. İtalya ise en fazla domates üretimi gerçekleştiren ülke olmuştur. Yukarıda yer alan ürünlerin herhangi birinde liderliğe ulaşamadığı hâlde Romanya ve Polonya’nın tarımsal üretim değerleri oldukça yüksektir. Doğru cevap E'dir.

Ortak Tarım Politikası’nın amaçları şunlardır:

1. Özellikle emek faktörü başta olmak üzere teknik gelişmeleri teşvik ederek üretim faktörlerinin verimliliğini ve üretimi artırmak,

2. Tarımla uğraşanların bireysel gelirlerini artırmak suretiyle kırsal kesimdekiler için adil bir yaşam standardını sağlamak,

3. Piyasaları istikrara kavuşturmak,

4. Arzda ve üretimde sürekliliği sağlamak,

5. Tüketicilerin uygun fiyatlarla tarım ürünlerini alabilmelerini sağlamak. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olabilmesi için önemli koşullardan biri de Türk tarım sektörünün Ortak Tarım Politikası’na uyum sağlamasıdır. Avrupa Birliği’nin Türkiye’den yaptığı en büyük ithalat kalemi meyvelerden oluşurken Türkiye’ye sattığı ürünlerin başında ise tütün ve tütün muadili ürünler gelmektedir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olabilmesi için önemli koşullardan biri de Türk tarım sektörünün Ortak Tarım Politikası’na uyum sağlamasıdır. Avrupa Birliği’nin Türkiye’den yaptığı en büyük ithalat kalemi meyvelerden oluşurken Türkiye’ye sattığı ürünlerin başında ise tütün ve tütün muadili ürünler gelmektedir. Doğru cevap E'dir.