TARIM EKONOMİSİ VE TARIMSAL POLİTİKALAR

Tarımda destekleme politikalarının amaçlarından bir tanesi de tarımsal alanlarda yaşayanların gelir düzeyinin ve hayat standardının iyileştirilmesidir. Doğru cevap E'dir.

Diğer sektörlerden farklı olarak tabii koşullar tarımsal üretimi doğrudan etkilemektedir.

Üretimde dalgalanmalar tarımsal ürün fiyatlarının istikrarsızlığını tetiklemektedir. Tarımsal ürün fiyatları üretimin bol olduğu yıllarda düşük seviyelerde buna karşın üretim darlığının yaşandığı yıllarda ise yüksek seviyelerde seyretmektedir (Kıymaz, 2008:6-7).

Devlet tarımsal üretimi yönlendirmek amacıyla çeşitli tarımsal destekleme politikalarını kullanabilir...İç talebi karşılama amacı esas alındığında toplumun temel gıda ihtiyaçlarını karşılayacak tarımsal ürünler desteklenmektedir. Doğru cevap B'dir.

Tarım sektörüne yapılan müdahaleler zaman zaman politik gerekçelere de dayanabilir...Seçim dönemlerinde birçok ülkede bazı tarımsal ürünler piyasa fiyatlarını aşan yüksek fiyatlar ile devlet tarafından satın alınmaktadır. Doğru cevap C'dir.

...tarımsal kaynaklar, teknoloji, insan gücü ve alt yapı tarım sektörünün potansiyelini; uluslararası anlaşmalar ise politika setinin uygulanabilirliğini etkileyen kısıtlardır (Çakmak, Kasnakoğlu ve Akder, 1999:37). Doğru cevap D'dir.

Doğrudan destekleme politikasının başlıca araçları şunlardır:

• Taban Fiyatı Politikası

• Prim Sistemi Uygulaması

Doğru cevap E'dir.

Tarımsal girdilerin düşük fiyatlar ile temin edilmesi üreticilerin katlanacakları maliyetlerin düşmesi anlamına gelmektedir... Örneğin düşük fiyatlar ile pamuk temin eden tekstil firmaları piyasaya sundukları ürün fiyatlarını düşürebileceklerdir. Doğru cevap B'dir.

Prim sisteminde devletin piyasa fiyatlarına doğrudan müdahalesi söz konusu değildir. Bu sistemde devlet, prim sistemindeki ürün için belirli bir fiyat garanti edip ürünün piyasadaki satış fiyatına müdahale etmez. Piyasa fiyatı, devlet tarafından garanti edilen fiyatın gerisinde kalırsa aradaki fark üreticiye ödenmek üzere devlet tarafından karşılanır (Dinler, 2001:280 - 81). Doğru cevap D'dir.

Tarımsal destekleme politikaları aracılığı ile kırsal alanlara kaynak transferi sağlandığında yoksullukla mücadelede belirli bir mesafe alınacak ve gelir dağılımında kısmi bir iyileşme ortaya çıkacaktır. Gelir dağılımında kısmi iyileşme tarımsal destek politikalarının sosyal etkilerinden biridir. Doğru cevap E'dir.

Tarımsal destekleme politikalarının en temel amacı, toplumun beslenme ihtiyacının karşılanması açısından hayati öneme sahip tarımsal ürünlerin üretimini teşvik etmektir. Toplumun asgari gıda ihtiyacını sağlayacak bir üretim yapısı kuramayan ya da bu açıdan dışa bağımlı ülkelerin her an ciddi sıkıntılar ile karşı karşıya kalmaları muhtemeldir. Bu gerçeğin farkında olan ülkeler, kıt kaynaklarının dağılımını en etkin şekilde gerçekleştirirken tarım sektörünü asla ihmal etmemektedirler. Doğru cevap B'dir.

Diğer sektörlerden farklı olarak tabii koşullar tarımsal üretimi doğrudan etkilemektedir. Bu durum tarımsal üretimin dalgalı bir seyir izlemesine yol açmaktadır. Bazı yıllar üretim hacminde büyük artış gözlenirken bazı yıllarda üretim açığı sorunu ile karşılaşılmaktadır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde tarım sektöründe ağırlıklı olarak parçalı ve küçük üretim birimleri faaliyetleri bulunmaktadır. Diğer bir ifade ile tarımsal üreticiler sayıca çok fazla olmalarının yanı sıra coğrafik olarak dağınık bir görüntü sergilemektedir. Öte yandan bu ülkelerde eğitim düzeyinin düşük olması ve teknolojik gelişmelerin yetersizliğinin yanı sıra piyasa hakkında gerekli bilgi kaynaklarına ulaşma sorunu gözlenmektedir. Doğru cevap D'dir.

Devlet tarımsal üretimi yönlendirmek amacıyla çeşitli tarımsal destekleme politikalarını kullanabilir. Bu anlamda iç talebi karşılama, uluslararası piyasalardaki pazar payını genişletme ya da ürün ve üretim alanlarını etkileme amaçları esas alınabilir.
İç talebi karşılama amacı esas alındığında toplumun temel gıda ihtiyaçlarını karşılayacak tarımsal ürünler desteklenmektedir. Örneğin, tahıl ürünlerine yönelik destekler ile iç tüketim karşılanabilir. Iç tüketim ihtiyacının karşılanması amacıyla destekleme uygulamalarına gidildiğinde dışa bağımlılık azaltılmış olmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yeni tarım politikalarında tarım kesimine bütçeden yeterli kaynak yaratmak yerine bütçeden yapılan transferlerde düşüş eğilimi göstermektedir. Doğru cevap C'dir.

Taban fiyatı ugulaması doğrudan destekleme araçlarından biridir. Taban fiyatı belirlemenin temel gerekçesi, piyasada oluşan fiyatlardan daha yüksek bir fiyat belirleyerek üreticilerin düşük gelir elde etmelerini engellemek, diğer bir deyişle üreticileri korumaktır. Diğer seçeneklerde dolaylı destekleme araçları bulunktadır. Doğru cevap A'dır.

Tarımsal üretimde tavan fiyatı, üretimin kıt olduğu dönemlerde tercih edilir. Savaş vb. dönemlerde tarımsal üretimde sıkıntılar yaşanacağından kıtlık sorunu ortaya çıkabilir. Kıtlık sorunu yaşandığında en çok ihtiyaç duyulan ürünlere ulaşmak kolay değildir. Kıtlık dönemlerinde piyasa ürün miktarı az ve fiyatlar oldukça yüksektir. Az miktardaki ürünün tüketicilere olabildiğince adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamak üzere devlet tarafından piyasada oluşan fiyatlardan daha düşük bir tavan fiyatı belirlenir. Dolayısıyla bu politika tüketicileri korumaya yöneliktir. Doğru cevap C'dir.

Bir kıtlık ya da talep fazlalığı döneminde vesika (tayınlama) yöntemi kullanılabilir. Vesika yöntemi, "fiyatına tavan konulmuş malların, üretiminde darlık (talep fazlalığı) ortaya çıkınca eldeki mevcut miktarın tayın kuponu ile dağıtılmasıdır". Tayınlama yöntemi ile yetkililer malın tüketiciler arasındaki eşit şekilde dağıtımını gerçekleştirirler. Tüketiciler ellerindeki kuponu kullanarak sınırlı miktarda mal edinebilirler. Vesika yöntemine, savaş gibi olağanüstü dönemlerde zorunlu ihtiyaç malları için başvurulur. Doğru cevap D'dir.

Prim sistemi tarımsal üreticilere üretim başına bir ödeme taahhüt edildiği bir politikadır. Prim sistemi, talep baskına maruz kalan ürünlere yönelik bir politika aracıdır. Diğer bir ifade ile prim sistemi, arzı teşvik edici bir uygulamadır. Sistemin işleyişi bir sözleşmeye dayalı olarak yürütülebilir. Sözleşme esas alındığında üretici ürün miktarı ile orantılı bir gelir desteği elde edebilmektedir. Üretici bu tarz bir imkâna sahip olduğunda üretim miktarını artırmayı tercih edecektir. Doğru cevap B'dir.

Bazı tarım ürünleri sanayi sektöründe ara malı olarak kullanılmaktadır. Örneğin, pamuk, tekstil sektöründe üretim faaliyetinde bulunan firmaların temel girdilerinden birisidir. Tarımsal ürünlerin fiyatını artıracak politikalar bu ürünleri ara malı olarak kullanan firmalar açısından maliyet artışı anlamına gelmektedir. Maliyetleri artan firmaların fiyatlarını artırma yönünde karar almaları enflasyon artışı sonucunu doğuracaktır. Doğru cevap A'dır.

Tarımsal ürünlerden bazılarının doğrudan ya da dolaylı mekanizmalarla devlet tarafından desteklenmesi, tarımsal üretim alanlarının ağırlıklı olarak bu ürünlere ayrılmasına neden olabilir. Örneğin, devletin tütüne yüksek taban fiyat politikası uygulaması durumunda üreticiler diğer ürünlerin üretimini kısarak tütün üretim miktarını arttırmayı tercih ederler. Tarımsal üretim alanlarının ağırlıklı olarak destekleme kapsamına alınan ürünlere tahsis edilmesi durumunda aşağıdaki sorunlar ortaya çıkacaktır:
• Destekleme kapsamındaki ürünün üretimine yeterli ölçüde elverişli olmayan tarımsal alanlar genişleyecektir.
• Tarımsal üretimde çeşitlilik azalacak ve destekleme kapsamındaki ürün stokları artacaktır.

Doğru cevap B'dir.