TARIM EKONOMİSİ VE TARIMSAL POLİTİKALAR - Deneme Sınavı - 10

Yukarıda B seçeneğinde verilen ifadede tarımsal ürün ithalatının yerine ihracatının arttırılması, özellikle de kalkınmanın erken aşamalarında gelirin ve döviz kazançlarının arttırılmasında en fazla gelecek vaat eden araçlardan biri olabilir.

Seçenekler içerisinde biri hariç diğer hepsi ülke ekonomisinin kalkınma sürecinde tarım sektörünce sağlanması beklenen katkılar arasındadır. Bunlardan C seçeneğinde bulunan “uluslararası katkı” şeklinde bir işlev bulunmamaktadır.

Yukarıda bahsedilen işlev, sermaye birikimi katkısıdır. Çünkü ülke nüfusunun bir bölümünün sermaye birikimi sağlayan işlerde çalışabilmeleri için bunların zorunlu tüketim ihtiyaçlarının nüfusun geri kalan bölümü tarafından karşılanması gerekmekte olup bu ihtiyaçlarını karşılayan mal ve hizmetler başkaları tarafından karşılanma oranına göre farklı yatırım alanlarına kanalize olabilmektedirler. Bu anlamda tarım sektörü, kalkınmada özel bir misyon üstlenmektedir.

Yukarıdaki ifadeler arasında “sanayi sektörünün teknolojik gelişmelerin uygulanmasına daha yatkın ve uyumlu olması” ifadesi, kalkınmada tarım değil sanayiye öncelik verilmesi lehindeki maddeler arasında yer almaktadır. Diğer ifadeler ise kalkınmada tarıma öncelik verilmesi lehindeki görüşler arasındadır.

Belirtilen görüşler arasında A seçeneği hariç hepsi kalkınmada sanayiye öncelik verilmesi lehindeki görüşleri verirken, A seçeneğinde tarım sektörünün sanayiye oranla katkısından bahsedilmektedir.

Angarya uygulamalarının geçmişteki dikkat çekici örneklerinden biri, 1789 İhtilali öncesinde Fransa’da yaşanmıştır. Bu dönemde köylülere ayda üç gün yol ve köprü inşaatlarında çalışma zorunluluğu getirilmiş olup bu dönemde yapılan yollar Fransa’nın kalkınmasına önemli katkılar sağlamıştır.

Arazi vergisi, yüksek oranlı olması hâlinde tarımcıları, topraklarını verimli bir şekilde işletmeye, bunu yapamadıkları takdirde ise topraklarını ellerinden çıkartmaya itebilecek nitelikte bir vergidir ve en önemli örneği Japonya’da görülmüştür.

Lewis Modeli, Kuznets Modeli, Fei-Ranis Modeli ve Kaldor Modeli ‘klasik tarımsal kalkınma modelleri’ kapsamında yer almaktadır. Neoklasik tarımsal kalkınma modelleri bağlamında ise Jorgenson ile Kelley, Wiliamson ve Cheetham modelleri yer almaktadır.

Ekonomide tarım ve sanayi olmak üzere iki sektör bulunmaktadır. Ticaret ise bu sektörler arasında yer almamaktadır.

Lewis’in teorisinin temelinde, iş gücünün, marjinal verimliliğinin düşük olduğu tarım sektöründen, verimliliğinin göreceli olarak daha yüksek olduğu endüstri sektörüne kayması ile millî gelirin artırılabileceği düşüncesi yatmaktadır. Yukarıdaki varsayımlar ise Lewis modeline aittir.

Tarım sektörünün iktisadi kalkınma sürecine katkıları şu şekilde sıralanabilir; Ülke, bölge veya dünya ölçeklerinde nüfusun beslenmesi ve gıda güvenliğinin sağlanması, diğer sektörlerin ham madde ve bazı durumlarda iş gücü ihtiyaçlarının karşılanması, diğer sektörler tarafından üretilen mal ve hizmetler için talep oluşturulması, gelir dağılımının iyileştirilmesine yönelik çabaların odağı olması, ekonominin döviz ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlanmasıdır.

İç ticaret haddi, Belirli bir temel yıla göre çiftçinin yetiştirerek piyasaya arz ettiği ürünlerin fiyatları ile bu sınıfın kendi tüketim ihtiyaçları için veya ürettiği malları yeniden üretmek için satın aldığı maddelerin fiyatları arasındaki oran şeklinde tanımlanır.

Endojen kalkınma yaklaşımında kalkınma süreci bölgesel aktör, kaynak, içsel potansiyellere ve dinamiklere göre şekillenir ve kalkınma alternatifleri yerel unsurlara göre belirlenir.

Simon Kuznets tarafından 1955 yılında geliştirilen hipoteze göre tarım dışı sektörlerdeki verimliliğin tarım sektörüne kıyasla daha yüksek olduğuna, oluşacak bir göç dalgasıyla üretimin önce artacağına ve gelir dağılımının bozulacağına ve elde edilen üretim artışının gelir dağılımının düzelmesini ve iyileşmesini beraberinde getireceğini ifade eder.

Jorgenson modeli, Kelley, Wiliamson ve Cheetham modeli ve buna ilaveten Harris-Todaro Göç Modeli ise Lewis modeline yönelik eleştirilerden yola çıkılarak geliştirilmesi nedeniyle Neo-klasik modeller arasında yer alır.

Dual ekonomik yapı, sonsuz esnek tarımsal işgücü, sanayide verimin yüksekliği, ücret yapısının farklılığı ve tarımsal üretimin kısırlığı Lewis modelinin temel varsayımlarındandır.

John C.H. Fei ve Gustav Ranis, iktisadi kalkınmanın tarım sektöründen sanayi sektörüne işgücü transferiyle sağlanabileceğini öne sürmüştür.

KWC modelinin temel varsayımları şu şekilde sıralanabilir. Bunlar; ekonominin başlangıçta dış âleme kapalı olduğu, ekonomide tarım ve sanayi olmak üzere iki sektör bulunduğu, hem tarım hem de sanayi sektöründe tek bir homojen mal üretildiği, her iki sektörde de ölçeğe göre sabit getiri geçerlidir ve maliyet minimizasyonu ile kâr maksimizasyonunun nihai hedef olduğu, tarım emek yoğun sanayi ise sermaye yoğun sektörler olduğu ve sanayi sektörünce üretilen ürünlerden hem tüketim hem de yatırım için istifade edilirken tarım sektörünce üretilen ürünlerden yalnızca tüketimde yararlanıldığı ve sanayi sektörü girdisi olarak kullanıldığıdır.

Üç sektör teorisine göre ekonomik gelişmeye paralel olarak işgücünün sektörel dağılımı tarımdan tarım dışı sektörlere, sanayi ve hizmetlere doğru kayar.