TARIM ALET VE MAKİNALARI

Taneli ürünlerin sınıflandırılması sırasında esas bitki taneleri belirlenen kriterlere veya ürün standartlarına göre gruplandırılmaktadır. Ürünlerin sınıflandırılması için kullanılan temel parametreler ise; boyut özellikleri, aerodinamik özellikler, yüzey özellikleri, esneklik özellikleri, mekanik direnç özellikleri, özgül ağırlıkları, elektriksel özelliklerdir.

Hava akımlı elekli düzenlere sahip makinalarda elek takımı ile hava akımı birlikte bir ünite oluşturmaktadır. Bu tip düzenler, karışım içinde bulunan sap, saman, yaprak gibi hafif parçaların uçurularak ayrılması amacıyla kullanılabilmektedir.

Esneklik derecesi aşağıdaki formülle hesaplanabilmektedir: Burada; e: Esneklik derecesi, V2: Cismin zıplama hızı, V1: Çarpmadan önceki hız, H: Düşme yüksekliği, h: Zıplama yüksekliğidir

Konveksiyon: Katı yüzey ile akışkan arasında oluşan ısı transferidir. Doğal ve zorlanmış konveksiyon olmak üzere iki tipi vardır. Kondüksiyon: Madde veya cismin bir tarafından diğer tarafına ısının iletilmesi ile oluşan ısı transferidir.

Silindirik veya dikdörtgen prizma şeklinde yapılabilen depo tipi kurutucular, kurutma işlemi bittikten sonra ürünün depolanması için de kullanılabilirler. Depo tipi kurutucular özellikle taneli ürünlerin kurutulması için kullanılır.

Çok ince öğütme işleminde hüzmeli değirmenler kullanılır. Burada yüksek hıza sahip gaz hüzmesi ürüne etki ettirilmektedir.

Kabin tipi kurutucularda kurutulacak ürün, alt tarafı ızgara şeklindeki kerevetlere yerleştirilir. Kerevetler üst üste yerleştirilerek kurutma kabinine alınır.

Dielektrik veya yalıtkanlık sayısı bir malzemenin üzerinde yük depolayabilme yeteneğini ölçmeye yarayan katsayıdır.

Elekler genellikle birkaç tanesi peş peşe veya alt alta dizilerek elek takımları halinde kullanılırlar. Elek takımını oluşturan elekler, birbiri ardı sıra yerleştirmede, küçük delikliden büyük delikliye; alt alta yerleştirmede ise yukarıdan aşağıya doğru, büyük delikliden küçük delikliye doğru yerleştirilirler.

Öğütme ve parçalama işlemini yapan makinalar etki biçimlerine göre; sıkıştırma ve ovalama etkili değirmenler, vurma etkili değirmenler ve kesme etkili değirmenler olarak üç gruba ayrılabilir.

Taneli ürünlerin temizlenmesi ve sınıflandırılmasında boyut, esneklik, özgül ağırlık ve elektriksel özellikler dikkate alınır. Fakat renk özelliğine göre bir ayrım söz konusu değildir.

Meyve ve sebzelerin sınıflandırılmasında ağırlık, boyutlar, renk, olgunluk ve bozukluk göz önünde tutulur. Ürünün şeffaflığı ve maliyeti hesaba katılmaz.

Kurutma, kurutulacak maddedeki suyun uzaklaştırılması amacıyla gerekli ısının ürünün bulunduğu bölgeye aktarılması işlemidir. Burada ısı, materyalden nemin buharlaştırılmasında kullanılmaktadır.

Sebze ve meyve kurutucuları arasında; kabin tipi kurutucular, tünel tipi kurutucular, depo tipi kurutucular, akışkan yataklı kurutucular, valsli kurutucular, vakumlu kurutucular, püskürterek kurutan kurutucular ve dondurarak kurutan kurutucular sayılabilmektedir.

Kırılıp ufalanma yemin maliyetini düşürmez. Yemin sindirilebilir olma, kolay parçalanır olma, homojen karıştırabilme özelliklerini artırır.

Elekli, delikli bantlar ve merdaneler taneli ve köksü ürünler ile meyvelerin boylanmasında kullanılır.

Meyve ve sebzeleri boyutlara göre ayırmada kullanılan sistemler; elekli, valsli, delikli bantlı, merdaneli, orifisli, pervazlı ve bantlı sistemlerdir.

Dondurarak kurutma yönteminde kurutulacak madde önce dondurulur. Sonra meydana gelen buz, vakumla emilir ve su buharı buz yoğuşturucularında dondurularak uzaklaştırılır. Pahalı bir yöntemdir.

Tünel tipi kurutucularda kurutulacak ürün, alt tarafı ızgara şeklindeki kerevetlere yerleştirilir.

Bu işlemler, yıkama, ayıklama, kabuk soyma, doğrama, haşlama gibi işlemlerdir.