TARIM ALET VE MAKİNALARI

Taneleri genişliklerine ve kalınlıklarına göre sınıflandırmak için eleklerden yararlanılmaktadır. Kalınlık farkına göre sınıflama için dikdörtgen (oblong) delikli,
genişlik farkına göre ayırım için yuvarlak delikli elekler kullanılmaktadır

Tanelerin Aerodinamik Özelliklerine Göre Sınıflandırılması
Bu yönteme göre sınıflandırmada (Şekil 9.4) hava akımı içerisindeki tanelerin
farklı bağıl hızlarından yararlanılır. Hava akımına karşı gösterilen dirençlerin
şiddetine göre taneler vantilasyon veya aspirasyonla önce temizlenmekte sonra
sınıflara ayrılabilmektedir.

Esneklik Özelliklerine Göre Sınıflandırma
Bir cisim üzerine kuvvet uygulandığında şekli, boyutları ya da hacmi değişebilir. Kuvvetin etkisi kaldırıldığında başlangıçtaki ilk haline dönebilen cisimlere esnek cisimler, bu özelliğe de esneklik adı
verilmektedir. Tanelerin bu özelliğe bağlı olarak
ayrılması işlemlerinde sabit veya titreşimli çarpma
yüzeylerinden yararlanılır

Taneli ürünlerin içerisindeki yabancı maddelerin yüzey yapıları farklıdır. Bazı taneler düz parlak yüzeye sahipken bazılarının yüzeyi tüylü, pürüzlü ve girintili ya da çıkıntılı olabilmektedir. Bu durumda eğik bir düzlem boyunca serbest bırakılan taneler,
tane ile yüzey arasındaki sürtünme katsayısına ve tohum şekillerinin özelliklerine bağlı olarak farklı hızlarda kayarlar. Spiral triyör, bu özelliğe göre ayırma yapmaktadır.

e : Esneklik derecesi,
V2 : Cismin zıplama hızı,
V1 : Çarpmadan önceki hız,
H : Düşme yüksekliği,
h : Zıplama yüksekliğidir.

Mekanik direnç özelliklerine göre sınıflandırma, yumuşak ve sert maddelerin birbirlerinden ayrılması amacıyla uygulanmaktadır. Örneğin toprak kesekleri ile hastalıklı taneler sağlam tanelerden bu yöntemle ayrılabilmektedir. Bu prensibe göre çalışan bir makinada temizlenecek ürün birbirine ters yönde dönen ve temas eden iki silindir arasından geçirilmektedir.

Taneli ürünler cins, tür, nem içeriği ve olgunluk derecelerine göre farklı özgül ağırlığa sahip olmaktadır. Taneler bir akışkan içerisine bırakıldıklarında tanenin özgül ağırlığı akışkandan büyükse dibe batar, küçükse taneler yüzer, eşitlik söz
konusu ise sıvı içerisinde dengede kalırlar. Bu prensip meyve sınıflandırmada da kullanılan bir yöntemdir.

Çeşitli çevre hızına sahip olan değişken aralıklı bantlarla donatılmış bulunan düzenler, uzun ürünlerin, örneğin armutların sınıflandırılmasında kullanılmaktadır. Gittikçe birbirinden uzaklaşan özel bantlı veya kablolu olabilen bu tip boylayıcılarda, sınıflandırma kademeleri, ürün boyutlarına göre kademesiz olarak ayarlanabilmektedir.

Taneli ürünlerin kırılma, öğütme ve parçalanmasında kullanılan makinalar sıkıştırma, ovalama, vurma ve kesme gibi etkileri gerçekleştirebilmektedir.

İnce öğütme düz yüzeyli, kaba öğütme için ise dişli (yivli) valsler kullanılmaktadır.
Valsli değirmenlerde özgül güç gereksinimi diğer değirmenlerden daha küçüktür. Ürün cinsine, nem içeriğine, öğütme derecesine, vals yapısına, devir sayısına ve ürün besleme miktarına bağlı olarak güç gereksinimi değişmektedir.
Vurma etkisiyle ürünü parçalayan değirmenler ise kendi aralarında çekiçli,
bilyalı ve hüzmeli olarak üçe ayrılabilmektedir

Tanelerin Aerodinamik Özelliklerine Göre Sınıflandırılması Bu yönteme göre sınıflandırmada (Şekil 9.4) hava akımı içerisindeki tanelerin farklı bağıl hızlarından yararlanılır. Hava akımına karşı gösterilen dirençlerin şiddetine göre taneler vantilasyon veya aspirasyonla önce temizlenmekte sonra sınıflara ayrılabilmektedir.

Mekanik direnç özelliklerine göre sınıflandırma, yumuşak ve sert maddelerin birbirlerinden ayrılması amacıyla uygulanmaktadır.

Taneli ürünler cins, tür, nem içeriği ve olgunluk derecelerine göre farklı özgül ağırlığa sahip olmaktadır. Taneler bir akışkan içerisine bırakıldıklarında tanenin özgül ağırlığı akışkandan büyükse dibe batar, küçükse taneler yüzer, eşitlik söz konusu ise sıvı içerisinde dengede kalırlar. Bu prensip meyve sınıflandırmada da kullanılan bir yöntemdir.

Meyve ve sebzelerin elektriksel karakteristikleri, özellikle, kalite yönünden sınıflandırma sırasında önem taşımaktadır.

Orifis: Bir haznenin yan duvarlarında ya da tabanında açılan, gerektiğinde ayarlanabilir boyutlarda özellikte olan ve içerdeki maddeyi dışarı akıtan delik

Pelet: İnce olarak hazırlanmış yemin bağlayıcı maddeler kullanılarak belirli bir sıcaklıkta preslenerek belirli boyutlarda şekillendirilmesi

Yiv: Bir dişli çark ya da vidada iki diş arasında kalan boşluklu kısım

Valsli değirmenlerde özgül güç gereksinimi diğer değirmenlerden daha küçüktür.

Çekiçli değirmenler hem sert hem de yumuşak parçalama ve öğütme işlerinde kaba öğütme yapan değirmenlerdir

Kesme etkili değirmenlerde materyal makaslama kesme ve ezme etkisiyle parçalanmaktadır (Şekil 9.20). Bu değirmenler genellikle meyve suyu tesislerinde presleme işlemlerinden önce ürünün küçük parçalara ayrılması amacıyla kullanılırlar.