TARIM ALET VE MAKİNALARI

Yerel atmosfer basıncı 1 atm olan bir yerde mutlak basıncı 0.9 atm olan suyun manometrik basıncı       - 0.1 atm’dir. Buradaki negatif işareti basıncın vakum basıncı olduğu ve yerel atmosfer basıncından küçük olduğunu gösterir.

Sistem sürtünme eğrisi ile pompa karakteristik eğrileri koordinat sisteminde çakıştırılır. Pompanın    (Hm-Q) eğrisi ile sistem sürtünme eğrisinin kesim noktası sistemin işletme noktasıdır.

Pompaj tesisinde basınç, yükseklik ve enerjinin birimi aynı olup m ya da mSS (metre su sütunu) ile ifade edilir.

Kavitasyonu önlemek için emme hattındaki kayıpları azaltıcı önlemler almak gerekir. Bu amaçla emme hattı boru uzunluğu kısa tutulur, olabildiğince keskin köşeli dirsek gibi yardımcı parçalardan uzak durulur ya da bu tip parçaların sayısı azaltılır.

Dinamik emme yüksekliği (hde): Statik emme yüksekliği ile emme hattındaki yük kayıplarının (hke) toplamıdır (hde = hse + hke).

Sulama pompaj tesislerinde genellikle plastik, alüminyum, demir, çelik, çimento ve beton borular kullanılır.

Emme hattındaki basıncın suyun buhar basıncının altına düşmesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir: Atmosfer basıncının düşük olması, suyun sıcaklığının ve buna bağlı olarak buhar basıncının yüksek olması, statik emme yüksekliğinin fazla olması, emme borusundaki su hızının yüksek olması, emme borusundaki kayıpların büyük olması.

Santrifüj pompalarda; manometrik yükseklik, debi, verim ve güç değerlerine bağlı olarak (Hm -Q), (PYG -Q) ve (hp -Q) olmak üzere 3 tip karakteristik eğri vardır. Karakteristik eğrilerin çiziminde yatay eksende debi, düşey eksende manometrik yükseklik, güç ve verim değerleri bulunur. Eğrilerin çizimi yapılırken pompa devri sabit alınır.

Pompanın bastığı suyun debisi, borunun kesit alanı ve borudaki su hızına bağlı olarak aşağıdaki formülden bulunabilir:

Eşitlikte; A: Borunun kesit alan ı(m2), V: Borudaki su hızı (m/s), D: Boru çapıdır (m).

Şekil üzerinde; 1-Basma Borusu, 2- Pomba, 3- Motor,  4- Süzgeç ifade etmektedir.

İletim düzeni, hızları farklı olan iki sistemin devirlerini eşitlemek için kullanılan devir ya da hız eşitleyicidir.

Santrifüj pompanın özgül hızı, bu santrifüj pompaya hidrolik ve geometrik olarak benzeyen ve optimum çalışma durumunda 1 m manometrik yüksekliğe 1 m³/s debi ile su ileten model pompanın dakikadaki devir sayısıdır. İki tip özgül hız vardır.

“Q” Pompanın debisi (m³/s) ifade etmektedir.

Debi oranını veren ifade  dir.

Bu eğriler Pompa karakteristik eğrilerini gösterir.

Salmastra; içinde pamuk, keten, teflon, karbon, grafit gibi sızdırmazlık elemanlarının bulunduğu bir kutu şeklindedir. Milin gövdeye girişinde bulunur. Salmastra, mil ile gövde arasındaki su ve hava sızdırmazlığını sağlar.

Bir akışkanın basıncı, mutlak ve manometrik basınç olarak iki şekilde ifade edilir. Mutlak basınca gerçek basınç, manometrik basınca ise gösterge basıncı ya da etkin basınç denir. Mutlak basınç; mutlak sıfır noktasına (eksenine), havası alınmış vakum ortamına göre ölçülüp ifade edilen basınçtır. Manometre basıncı yerel atmosfer basıncına göre ölçülüp ifade edilir. Mutlak basınçlar her zaman pozitif iken manometre basınçları pozitif ya da negatif olabilir. Manometre basıncı yerel atmosfer basıncından büyükse pozitif, küçükse negatif olur.

Atmosfer basıncı ölçüm yapılan yerin denizden olan yüksekliğine bağlıdır. Deniz düzeyinden olan yükseklik arttıkça basınç azalır. Standart atmosfer basıncı 10,33 m, 1 atm, 101325 Pa ya da 760 mmHg olarak kabul edilir. Atmosfer basıncına barometre basıncı da denir. Bir pompa teorik olarak pompa ekseninden en fazla 10,33 m daha aşağıdaki suyu basabilir.

Dinamik basma yüksekliği (hdb): Statik basma yüksekliği ile basma hattındaki yük kayıplarının(hkb) toplamıdır (hdb = hsb + hkb

Eğer motor ile pompanın devir sayıları farklı ise motor ile pompa arasında bir iletim düzeni (transmisyon düzeni) bulunur. Motor ile pompanın dönme devir sayıları birbirine eşitse birbirlerine direkt bağlanır.