TARIM ALET VE MAKİNALARI

Özellikle ekim tekniği bakımından tohumların tarlaya atılması için kullanılan ekim makinalarının aşağıdaki özelliklere sahip olmaları beklenir:

• Tohumlar tarlanın heryerine öngörülen ekim normunda atılmalı ve bu makina üzerinde kolayca değiştirilebilmelidir.

• Tohumların toprağa bırakıldığı konumu belirleyen ekici ayakların arasındaki sıra arası uzaklıklar eşit olmalı ve ekim işlemi sırasında değişmemelidir.

• Ekici düzenlerden atılan tohum miktarları birbirinden farklı olmamalıdır.

• Sıra üzeri uzaklıklar makina tarafından düzgün olarak sağlanmalıdır.

• Tüm tohumlar aynı ekim derinliğine bırakılmalıdır ve derinlik makina üzerinde kolayca ayarlanabilir olmalıdır.

• Ekim sırasında tohumlar ezilmemeli, kırılmamalı ve zedelenmemelidir.

• Makinanın ekici düzeni, fizikomekanik özellikleri farklı tohumların ekimine olanak vermeli ve değişik ekim normlarına ayarlanabilmelidir.

• Ekim işleminden sonra depo kolayca boşaltılıp temizlenebilmelidir.

• Makina fazlaca bakım gerektirmemeli ve sağlam yapıda olmalıdır.

Ekim Normu
Tarlanın birim alanına atılacak tohum miktarını gösterir ve genellikle kg/da veya kg/ha olarak tanımlanır. Ekim normu makina üzerinde bulunan ayar kolları yardımıyla değiştirilebilir. Ekim  ormu değerine tohumun cinsi ve büyüklüğü, tarla koşulları (engebeli, düz, meyilli gibi),  makinanın ayar olanakları etkilidir

Kesiksiz sıraya ekim, tahıllarda 10-20 cm sıralar arası uzaklıklarda; geniş sıraya ekim mısır, ayçiçeği, şeker pancarı gibi çapa bitkilerinde 40-100 cm sıralar arası mesafelerde; dar sıraya ekim tahıllar ve çayır otlarında 7-12 cm sıralar arası uzaklıkta; şeritlere ekim yağ bitkileri ve sebzelerde aralarında 50-70 cm mesafe bulunan 20-30 cm genişliğinde 2-3 sıraya; bantlara ekim aralarında 30-40 cm bulunan bantlara 5-10 cm genişlikte uygulanır. Hassas ekim şeker pancarında 40-70 cm geniş sıra arası ve 8-15 cm sıra üzeri mesafelerde; kümeler şeklinde ekim ise çapa bitkilerinde 25-70 cm mesafelerde öbekler şeklinde 2-3 tohum bırakılarak uygulanır

Sıraya Ekim Yapan Makinalar
Genellikle dar sıra aralığı mesafelerde ekilen tahılların ekiminde kullanılan ve sıra üzerinde tohumları kesintisiz olarak açılan çizilere bırakan makinalardır. Bu makinalar genellikle tohum ve gübreyi tarlaya birlikte atabilen kombine ekim makinalarıdır. Değişik büyüklükteki tohumların ekilebildiği bu makinalara üniversal makinalar da denir. Sıraya ekim yapan makinaların depo uzunluğu iş genişliği kadardır ve tohumlar depodan kendi ağırlıklarıyla serbest olarak düşer.

Hassas ekim makinaları, genellikle çapa bitkileri olan ve geniş sıra aralığı mesafelere ekilen mısır, şekerpancarı tohumlarının ekiminde kullanılır (Şekil 5.6). Burada sıra üzeri mesafe de sıraya ekim yönteminden farklı olarak 15-25 cm mesafelerdedir. Mekanik hassas ekim makinaları yanında düşük ya da yüksek basınçla çalışan pnömatik hassas ekim makinaları da bulunmaktadır. Bunlarda her bir sıraya ekim yapılabilen ayrı ayrı ekici üniteler vardır. Bu ünitelerin her birinin ayrı deposu bulunmaktadır. Hassas ekim makinalarıyla sıra üzeri ekim mesafesinin ayarlanabilme olanağı vardır. Ekim makinası üzerinde ayrı gübreleme sistemi de bulunabilir

Makina ile patates yumruları 60-75 cm sıra arası ve 25-40 cm sıra üzeri mesafelere tek tek  bırakılmalıdır. Bu makinalar, üzerinde oturan bir işçi tarafından elle ya da işçi kullanılmadan otomatik olarak depodan alınan tohumların makinanın ekici düzeninde bulunan kepçelere bırakılması şeklinde ekim yaparlar. İşçi kullanılan makinalarda dakikada ekilen yumru sayısı olarak ifade edilen iş başarısı daha düşüktür. Otomatik patates ekim makinalarının 2, 4, 6 sıralı olanları bulunmaktadır.

Markör Ayarı
Ekim makinalarının ekilecek parselin sonuna geldiğinde, döndürüldükten sonra ekime nereden devam edileceğinin işaretlenmesi gerek tarlada ekilmemiş alan bırakılmaması gerekse aynı yerin üst üste ekilmemesi için çok önemlidir. Bu işaretleme için ekim makinalarında markör (çizek) kullanılır. Markörler makinanın her iki yanında da bulunurlar ve dönüş yönüne göre bunlardan biri kullanılır. Markör ayarı; ekim makinasının simetri ekseninden, ekim makinasının tekerleğinden ya da önülecek taraftaki son ekici ayağın eksenine göre hesaplanır.

Fide dikiminde en önemli faktörlerden biri dikimden hemen sonra can suyu verilmesi işlemidir. Fide dikim makinaları aşağıdaki özellikleri sağlamalıdır:
• Fideler toprağa dik konumda yerleştirilmelidir.
• Dikim sırasında fidelerin kökleri bükülmemelidir.
• Fidelere uygun ekim derinliği sağlanmalıdır.
• Dikimden sonra toprak uygun şekilde bastırılmaldır.
• Kökler arasında boşluk kalmamalıdır.
• Fideler zedelenmemelidir.
Fide dikim makinalarının; fidelerin taşındığı bir tablası, çizi açıcı bir ayağı, dikim düzeneği ve baskı tekerleği bulunmalıdır. Yarı otomatik fide dikim makinalarında işçiler için oturma yerleri  bulunmaktadır. Fidenin dikilmesi için kıskaçlı ve diskli tip fide dikim düzenleri geliştirilmiştir

Dağılım Düzgünlüğü: Birim alana atılan gübre miktarının her yerde eşit olmasına dağıtım düzgünlüğü adı verilir.

Ekim: Bitkisel üretimin başlangıcı olan tohumun; sıcaklık, nem, ışık, hava gibi uygun yaşama koşullarının sağlandığı toprağa bırakılması işlemidir.

Tohumlukların; fiziki (safiyet, bin tane ağırlığı, içindeki yabancı ot tohumları, hastalık etmenleri, zararlı yumurtaları ve cansız yabancı maddeler); biyolojik (içindeki canlı olan ve çimlenip toprak yüzeyine çıkabilen tohumların oranı) ve genetik değerleri (gelişen bitkide görülen verim, soğuk ve kuraklıktan etkilenme, erkencilik ve hastalıklardan etkilenme durumu) söz konusudur. Tohumluk yetiştirileceği bölgenin iklim koşullarına uygun olarak seçilir.

Ekim normu değerine tohumun cinsi ve büyüklüğü, tarla koşulları (engebeli, düz, meyilli gibi), makinanın ayar olanakları etkilidir.

Serpme ekimin şu sakıncaları bulunmaktadır:
• Tohumlar tarlaya düzgün dağıtılamadığından eşit yaşama alanı sağlanamaz, bazı yerlerde çok sık bazı yerlerde seyrek bulunurlar. Sık yerlerde kardeşlenmeler olur, seyrek yerlerde ise yabancı otlar gelişir.
• Tohumlar farklı derinliklere bırakılır ve üzerleri kapatılamaz. Derine bırakılan tohumlar geç çimlenir, yüzeyde  kalan ve toprakla teması olmayan tohumlar ise çimlenemez, dolayısıyla bitki gelişimleri farklı farklı olur. Hasat 
edilen ürün içinde gelişmemiş ürünlerin bulunması kaçınılmazdır.
• Ekim sırasında % 30’lara varan oranlarda daha fazla tohum kullanıldığından önemli miktarda tohum kaybı söz konusudur.

Ekim makinaları, genel olarak üzerinde tohum deposu, ekici düzen, tohum borusu, ekici ayak bulunduran makinalardır.

Hassas ekim makinaları, genellikle çapa bitkileri olan ve geniş sıra aralığı mesafelere ekilen mısır, şekerpancarı tohumlarının ekiminde kullanılır.

Pamuk dışındaki mısır, ayçiçeği gibi bazı çapa bitkilerinin ekiminde de kullanılabilen pamuk ekim makinalarının bir çatı üzerine yerleştirilmiş ve her bir sıraya ekim yapan ayrı ekici üniteleri bulunmaktadır.

Ekim makinalarının, ekilecek tohuma ve ekim yöntemine bağlı olmaksızın işe
hazırlanırken aşağıdaki ayarlarının yapılması gerekir:
1. İş genişliği,
2. Sıralar arası mesafe,
3. Ekim normu,
4. Markör ayarı.

Fide dikiminde en önemli faktörlerden biri dikimden hemen sonra can suyu verilmesi işlemidir.

Kimyasal gübreler, amonyum sülfat, potasyum klorür biçiminde laboratuvar koşullarında kimyasal yöntemlerle üretilirler.

Özellikle ekim tekniği bakımından tohumların tarlaya atılması için kullanılan
ekim makinalarının aşağıdaki özelliklere sahip olmaları beklenir:
• Tohumlar tarlanın heryerine öngörülen ekim normunda atılmalı ve bu makina üzerinde kolayca değiştirilebilmelidir.

• Tohumların toprağa bırakıldığı konumu belirleyen ekici ayakların arasındaki
sıra arası uzaklıklar eşit olmalı ve ekim işlemi sırasında değişmemelidir.
• Ekici düzenlerden atılan tohum miktarları birbirinden farklı olmamalıdır.
• Sıra üzeri uzaklıklar makina tarafından düzgün olarak sağlanmalıdır.
• Tüm tohumlar aynı ekim derinliğine bırakılmalıdır ve derinlik makina
üzerinde kolayca ayarlanabilir olmalıdır.
• Ekim sırasında tohumlar ezilmemeli, kırılmamalı ve zedelenmemelidir.
• Makinanın ekici düzeni, fizikomekanik özellikleri farklı tohumların ekimine olanak vermeli ve değişik ekim normlarına ayarlanabilmelidir.
• Ekim işleminden sonra depo kolayca boşaltılıp temizlenebilmelidir.
• Makina fazlaca bakım gerektirmemeli ve sağlam yapıda olmalıdır.