TARIM ALET VE MAKİNALARI

Elde edilecek kuvvetin büyüklüğü yanma odasının hacmi ve sayısı ile ilgilidir. Motorlarda genellikle yanma odasının hacmi bir pistonun ileri geri hareketiyle değiştirilir.
Motorlar kullandıkları yakıta göre;
• Otto (benzinli) motorları ve
• Diesel (dizel) motorları,
Zamanlarına göre;
• 2 zamanlı motorlar ve
• 4 zamanlı motorlar,
Pistonun hareket biçimine göre;
• Stroklu (Doğrusal hareketli) motorlar ve
• Döner pistonlu (Wankel) motorlar olarak gruplandırılabilirler

Motorlar kullandıkları yakıta göre;
• Otto (benzinli) motorları ve
• Diesel (dizel) motorları,
Zamanlarına göre;
• 2 zamanlı motorlar ve
• 4 zamanlı motorlar,
Pistonun hareket biçimine göre;
• Stroklu (Doğrusal hareketli) motorlar ve
• Döner pistonlu (Wankel) motorlar olarak gruplandırılabilirler

Stroklu motorlar hareketli ve sabit elemanlardan oluşur. Hareketli elemanlar, piston, piston kolu, supaplar, krank mili, eksantrik mili ve volan; sabit elemanlar ise silindir, segmanlar, üst kapak, karter ve contalardır

Anma momenti: Motorun belirli bir devir sayısında sürekli verebildiği moment değeri.

Yakıt Donanımı: Diesel motorlarında yakıt donanımı; tam yanma için gerekli
hava ve yakıt miktarını sağlar, enjektörler ile püskürtme zamanını belirler, püskürtme süresini düzenler, yakıtın yanma odasında düzgün dağılımını. Silindir sayısı fazla olan motorlarda tüm silindirlere eşit miktarda yakıt
gönderilmelidir. Yanma gecikmesi nedeniyle silindirde düzgün karışımın sağlanması için yakıt üst ölü noktadan biraz önce püskürtülmelidir.Yakıt donanımında yer alan ve eksantrik mili ile döndürülen besleme pompası,
depodan aldığı yakıtı, yaklaşık 1 bar’lık basınçla püskürtme pompasına gönderir.
Depodaki yakıtın temizlenmesi ve yakıt içindeki buhar ve hava kabarcıklarının
azaltılması için yakıt filtresi kullanılır.
Motorlarda kullanılan yakıtların, buharlaşma sıcaklığı, donmaya karşı dayanıklılık, viskozite, korozif (aşındırma) etkisi, yanma için gerekli hava miktarı,
yanma hızı, kendi kendine tutuşma sıcaklığı, vuruntuya karşı direnç, oktan ve
setan sayısı gibi teknik özellikleri bulunmaktadır.
Soğutma donanımı: Motorda enerji dönüşümü sırasında sadece % 14-33 oranında mekanik enerji elde edilir ve geriye kalan kısım kayıp olarak ısı enerjisine dönüşür. Yanma sırasında, yüksek sıcaklıklar ortaya çıktığından silindir ısınır. Elde edilen mekanik enerji miktarı arttıkça motorun sıcaklığı da artar. Motorun imal edildiği malzeme ve kullanılan motor yağı motor sıcaklığını azaltır. Çalışmasırasında motorun mutlaka soğutulması gereklidir. Genel olarak motorlarda havaile ve su ile soğutma sistemleri bulunmaktadır. Hava ile soğutmada, bir vantilatörle sağlanan belirli bir hızdaki hava akımı,
motor üzerindeki soğuma kanatçıklarının sıcaklığını alır. Suyun kapalı bir sistem
içinde silindir bloğu ve silindir kapağı içindeki kanallarda sürekli dolaştırıldığı
su ile soğutma sistemi, motorlarda daha yaygın olarak kullanılır. Motorun fazla
ısınan bölgelerinden su ile alınan ısı, radyatör ile havaya verilir. Yaygın olarak
pompalı sistem kullanılır. Devrede bulunan bir termostat ile silindirlerin sıcaklığı
sürekli olarak 80-90°C arasında tutulur.

TRAKTÖRLERDE BAKIM
Traktörlerin daha uzun süre kullanılabilmeleri için günlük, haftalık, aylık ve yıllık
periyodik bakımlarının mutlaka zamanında yaptırılması gerekir (Çizelge 3.1).
Günlükbakım
• Motor yağı ve soğutma suyu kontrol edilmeli.
• Hava filtresi siklonu temizlenmeli.
Haftalıkbakım
• Hava lastik basınçları kontrol edilmeli.
• Ön aks, dümenleme, fren ve kavrama kolları yağlanmalı.
• Hava filtresi bakımı yapılmalı.
Aylık yada 50 saatte bakım
• Püskürtme pompası yağ-çubuğu kontrol edilmeli.
• Kavrama payı kontrol edilmeli (pedalda 20-30 mm).
• Vantilatör kayışının gerginliği kontrol edilmeli (1-2 cm).
• Akümülatör asidi kontrol edilmeli.
100-200 saatte bakım
• Motor yağı değişmeli.
• Yağ filtresi yenilenmeli ya da değişmeli.
• Soğutucu (radyatör) aralıkları temizlenmeli.
• Dişli kutusu yağları kontrol edilmeli (her 1000-1500 saatte bir değiştirilmeli).
• Üç nokta bağlantı düzeni temizlenmeli.
400 saatte bakım
• Yağ filtresi değiştirilmeli.
• Hidrolik geri dönüş filtresi temizlenmeli.
• Sübap boşluğu kontrol edilmeli (Emme sübabı 0,15-0,2 mm, egzoz sübabı 0,2-0,3 mm).
• Hidrolik yağ 1000 saatte bir değiştirilmeli.
• Ön düzen ölçüleri gözden geçirilmeli.

Transmisyon Kayıp Gücü

Traktör motorunda üretilen gücün tekerleklere iletilmesini sağlayan kavrama,
vites kutusu, diferansiyel, son redüksiyon gibi elemanlardaki sürtünmelerde harcanan güç değeridir. Normalde efektif motor gücünün % 5-15’i kadar alınabilir.

Patinajın artması yükün fazla olduğuna, azalması traktörün yeterince yüklenmediğine işaret eder.
Tutunma kuvvetinin artırılması için muharrik aks yükü artırılmalıdır. Bunun için;
• Ek ağırlıklar takılması,
• Lastiklerin su ile doldurulması,
• Asma aletler,
• Dayanma yükleri (örneğin bir dingilli tarım arabası),
• Hidrolik yardım sağlanabilir.

Lastik tekerlekli tarım traktörlerinin sınıflandırılması aşağıda verilmiştir:
1. Arka tekerlekleri muharrik traktörler:
a. Standart traktörler,
b.Alet taşıyıcı traktörler,
c. Bayır traktörleri,
d.Küçük traktörler,
e. Mini traktörler,
f. Üç-izli traktörler,
g. Yüksek çatılı traktörler.
2. Dört tekerleği muharrik traktörler:
a. Standart traktörler,
b. Sistem traktörleri,
c. Dar izli belden bükme traktörler.
3. El traktörleri
a. İki tekerlekli el traktörü,
b. Bir tekerlekli el traktörü,
c. Motorlu çapa.

Diesel motorlarında, silindire emilen hava 30-35 bar değerine kadar sıkıştırılır, bu değerler benzinli motorlara göre daha yüksek bir sıkıştırma oranı verir.

Sıkıştırma oranı Otto motorlarında 8-15 iken, diesel motorlarında 30-35 bardır. Sıkıştırma oranının ve bununla elde edilen yanma sıcaklığının yüksekliğinden dolayı Diesel motoru, Otto motoruna göre daha yüksek termik tesir derecesine sahiptir.

Benzinli motorlarda yanma odası dışında karbüratör içinde hazırlanan yakıt/hava oranı 1/15 olmalıdır.

Stroklu motorlar hareketli ve sabit elemanlardan oluşur. Hareketli elemanlar, piston, piston kolu, supaplar, krank mili, eksantrik mili ve volan; sabit elemanlar ise silindir, segmanlar, üst kapak, karter ve contalardır.

Karter, krank mili muhafazası, içinde motor yağı bulunan kısımdır.

Radyatör ve termostat soğutma donanımı; Eksantrik ve supap ise yağlanma donanımı elemanlarıdır.

Sistem traktörleri, dört tekerleği muharrik, üç-izli traktörler arka tekerleği muharrik traktörlerdendir. Bu durumda yalnız üçüncü ifade doğrudur.

Sistem traktörleri, ön ve arkada 3 nokta bağlama düzeni bulunan, ön yükleyici gibi ek düzenlerin bağlanabildiği traktörlerdir. Genel olarak, aletlerin kolay bağlanabilmesi, güvenli ve kabinlerinin konforlu olması gibi özelliklere sahiptirler. Tüm tekerlekleri eşit ölçülerdedir ve muharriktir, ön tekerlekler dümenleme tekerlekleridir.

Traktör motorunda üretilen güç; kavrama, vites kutusu, diferansiyel, son redüksiyon gibi aktarma organları üzerinden traktörü ilerletecek olan tekerleklere iletir. Bu arada dümenleme ve frenleme üniteleriyle de traktörün hareketi kontrol edilir. Dümenleme bir hareket organıdır.

Hava yastık basınçlarını kontrol etmek, hava filtresi bakımı yapmak, ön aks dümenleme, fren ve kavrama kolları yağlamak haftalık yapılması gereken bakımlardır. Üç nokta bağlantı düzeni temizlemek, motor yağı değiştirmek, yağ filtresi değiştirmek 100-200saatte yapılması gereken bakımlardır. Akümülatör aside kontrolü aylık yapılmalıdır.

Motorda yakıtın yanması sonucu ortaya çıkan ısı enerjisi mekanik enerjiye dönüşür.