TARIM ALET VE MAKİNALARI - Deneme Sınavı - 3

Taneli ürünler cins, tür, nem içeriği ve olgunluk derecelerine göre farklı özgül ağırlığa sahip olmaktadır. Taneler bir akışkan içerisine bırakıldıklarında tanenin özgül ağırlığı akışkandan büyükse dibe batar, küçükse taneler yüzer, eşitlik söz konusu ise sıvı içerisinde dengede kalırlar. Bu prensip meyve sınıflandırmada da kullanılan bir yöntemdir.

Tarımsal ürünlerin hazırlanmasında; elektriksel kondüktans, kapasitans, dielektrik, elektromanyetik reaksiyonları, ışık yansıtma ve geçirme, elektromanyetik titreşim özelliklerinden makinalar yardımıyla yararlanılır. Ses titreşim özellikleri söz konusu değildir.

Elekler, delikli bantlar ve merdaneler; köksü, taneli ürünler ve meyvelerin boylanmasında kullanılmaktadır. Sürekli çalışan valsli ve orifisli boylayıcılarda, ürün, çok az hareket etmektedir. Bundan dolayı ürünün zedelenme oranı daha düşük değerlerde olmaktadır. Pervazlı sisteme sahip olan boylayıcılar, farklı boyuttaki ürünlerin boylanmasında kullanılabilmektedir.

Pelet : İnce olarak hazırlanmış yemin bağlayıcı maddeler kullanılarak belirli bir sıcaklıkta preslenerek belirli boyutlarda şekillendirilmesidir

Taşlı değirmenler, plakalı değirmenler, valsli değirmenler; sıkıştırma ve ovalama etkili değirmenlerdendir. Ayrıca taşlı değirmenler, düşey,yatay olarak iki gruba ayrılır. Bilyalı değirmenler ise farklı olarak vurma etkili değirmendir.

Hayvansal üretimde yem rasyonlarının istenilen şekilde karışımda bulunacak katkıların homojen bir şekilde karıştırılmasında; Döner, helezonlu, paletli, silindirik tip karıştırıcılar kullanılmaktadır.

Tarımsal ürünlerin korunmasında uygulanan yöntemlerin amacı, mikrobiyolojik ve enzimsel değişimleri önlemek veya sınırlamaktır. Dayanım süreleri çok kısa olan yaş meyve ve sebze gibi tarımsal ürünlerin tüketim anına kadar besin değerlerini koruması ve ekonomik ömürlerinin uzatılması için kurutma işlemi uygulanmaktadır.

Konveksiyon kurutma, kontakt kurutma ve radyasyon kurutma olmak üzere başlıca üç kurutma yöntemi bulunmaktadır. Kontakt kurutma yönteminde ise evaporasyon için gerekli ısı, kondüksiyonla taşınır. Dondurarak kurutma farklı ilkelere dayanmaktadır. Püskürterek kurutma tekniği süt, meyve suyu vb. ürünlerin kurutulmasında uygulanmaktadır.

Taneli ürünlerin sınıflandırılması sırasında esas bitki taneleri belirlenen kriterlere veya ürün standartlarına göre gruplandırılmaktadır. Ürünlerin sınıflandırılması için kullanılan temel parametreler ise; boyut özellikleri, aerodinamik özellikler, yüzey özellikleri, esneklik özellikleri, mekanik direnç özellikleri, özgül ağırlıkları, elektriksel özelliklerdir.

Hava akımlı elekli düzenlere sahip makinalarda elek takımı ile hava akımı birlikte bir ünite oluşturmaktadır. Bu tip düzenler, karışım içinde bulunan sap, saman, yaprak gibi hafif parçaların uçurularak ayrılması amacıyla kullanılabilmektedir.

Esneklik derecesi aşağıdaki formülle hesaplanabilmektedir: Burada; e: Esneklik derecesi, V2: Cismin zıplama hızı, V1: Çarpmadan önceki hız, H: Düşme yüksekliği, h: Zıplama yüksekliğidir

Konveksiyon: Katı yüzey ile akışkan arasında oluşan ısı transferidir. Doğal ve zorlanmış konveksiyon olmak üzere iki tipi vardır. Kondüksiyon: Madde veya cismin bir tarafından diğer tarafına ısının iletilmesi ile oluşan ısı transferidir.

Silindirik veya dikdörtgen prizma şeklinde yapılabilen depo tipi kurutucular, kurutma işlemi bittikten sonra ürünün depolanması için de kullanılabilirler. Depo tipi kurutucular özellikle taneli ürünlerin kurutulması için kullanılır.

Çok ince öğütme işleminde hüzmeli değirmenler kullanılır. Burada yüksek hıza sahip gaz hüzmesi ürüne etki ettirilmektedir.

Kabin tipi kurutucularda kurutulacak ürün, alt tarafı ızgara şeklindeki kerevetlere yerleştirilir. Kerevetler üst üste yerleştirilerek kurutma kabinine alınır.

Dielektrik veya yalıtkanlık sayısı bir malzemenin üzerinde yük depolayabilme yeteneğini ölçmeye yarayan katsayıdır.

Elekler genellikle birkaç tanesi peş peşe veya alt alta dizilerek elek takımları halinde kullanılırlar. Elek takımını oluşturan elekler, birbiri ardı sıra yerleştirmede, küçük delikliden büyük delikliye; alt alta yerleştirmede ise yukarıdan aşağıya doğru, büyük delikliden küçük delikliye doğru yerleştirilirler.

Öğütme ve parçalama işlemini yapan makinalar etki biçimlerine göre; sıkıştırma ve ovalama etkili değirmenler, vurma etkili değirmenler ve kesme etkili değirmenler olarak üç gruba ayrılabilir.

Taneli ürünlerin temizlenmesi ve sınıflandırılmasında boyut, esneklik, özgül ağırlık ve elektriksel özellikler dikkate alınır. Fakat renk özelliğine göre bir ayrım söz konusu değildir.

Meyve ve sebzelerin sınıflandırılmasında ağırlık, boyutlar, renk, olgunluk ve bozukluk göz önünde tutulur. Ürünün şeffaflığı ve maliyeti hesaba katılmaz.