TARIM ALET VE MAKİNALARI - Deneme Sınavı - 29

Bir cisim üzerine kuvvet uygulandığında şekli, boyutları ya da hacmi değişebilir. Kuvvetin etkisi kaldırıldığında başlangıçtaki ilk haline dönebilen cisimlere esnek cisimler, bu özelliğe de esneklik adı verilmektedir.

Yıkanarak temizlenen ürünün kurutulmadan önce ayıklanması gerekir. Bozuk, ezik, küflü ve çürümüş olan ürünler ya tamamen atılır ya da bozuk olan kısımları kesilerek uzaklaştırılır. Dayanım süreleri çok kısa olan yaş meyve ve sebze gibi tarımsal ürünlerin tüketim anına kadar besin değerlerini koruması ve ekonomik ömürlerinin uzatılması için bazı koruma yöntemleri bulunmaktadır. Bunlardan birisi de kurutmadır. Kurutma, kurutulacak maddedeki suyun uzaklaştırılması amacıyla gerekli ısının ürünün bulunduğu bölgeye aktarılması işlemidir. Dondurarak kurutma farklı ilkelere dayanmaktadır. Gıdaların muhafazasında kullanılabilen en modern yöntemlerinden birisidir. Tarımsal ürünlerin kurutulmasında en çok kullanılan yöntem, konveksiyonla ısıtma yöntemidir.

Yem hazırlamada, hammadde olarak seçilen ürünlerin kırılıp, ezilip, ufalanarak hayvan kapasitesine bağlı olarak belirli oranlarda karıştırılması amaçlanmaktadır.  İnce olarak hazırlanmış yemin bağlayıcı maddeler kullanılarak belirli bir
sıcaklıkta preslenerek belirli boyutlarda şekillendirilmesine pelet denir.

Vurma etkisiyle ürünü parçalayan değirmenler kendi aralarında çekiçli, bilyalı ve hüzmeli olarak üçe ayrılabilmektedir. Çekiçli değirmenler hem sert hem de yumuşak parçalama ve öğütme işlerinde kaba öğütme yapan değirmenlerdir. Bu değirmenlerde bir mil etrafına sabit veya oynak olarak bağlanmış vurma elemanları yüksek devirlerde döndürülerek ürüne çarptırılmaktadır. Taneler değirmen gövdesindeki eleklerden geçene kadar parçalanmaktadır.

Püskürterek kurutma tekniği süt, meyve suyu vb. ürünlerin kurutulmasında uygulanmaktadır. Bu tekniğin uygulandığı kurutucularda kısmen yoğunlaştırılmış sıvı ürün, basınçla, yüksek sıcaklıktaki kurutucunun içerisine püskürtülmektedir. Ürün damlaları, kısa sürede kurumakta ve kurutucu hücresinin toplama bölümünden dışarı alınmaktadır.

Vakumlu kurutucularda kurutma vakum altında, düşük derecelerde gerçekleşmektedir. Kuruluş ve işletme masrafları çok yüksek olduğundan, ısıya çok duyarlı ürünlerin kurutulmalarında uygulanmaktadır. Bu tip kurutucularda hem sıvı hem de katı parçacıklar halindeki ürünler kurutulabilmektedir.

Biyolojik savaş: Bitki zararlılarının yetiştiriciliği yapılan bitkiye ve çevreye zarar vermeyen canlılarla yok edilmesidir. Bu yöntemde predatörler, parazitoidler, mikrobiyal etmenler gibi doğal düşmanlar yardımıyla hastalık ve zararlı etmenleri kontrol edilir ya da yok edilir.

Santrifüj pompalarda salyangoz kabuğuna benzer disk şeklindeki bir gövde içerisinde yüksek hızda dönen bir fan bulunmaktadır. İlaç, fan merkezinden içeriye doğru emilerek santrifüj etkisiyle fan çevresine savrulur ve çıkış bölümlerine doğru yönlendirilir.

Konik Huzmeli Memeler Konik huzmeli meme ve püskürtme şekilleri Şekil 6.4’te görülmektedir. İçi boş konik huzmeli memeler etkili böcek ve hastalık mücadelesi gerektiğinde ve ilaç sürüklenmesinin bir sorun oluşturmadığı koşullarda kullanılmaktadır.

Pülverizatörler taşınma ve hareket etme özelliklerine göre;

• Elde taşınan pülverizatörler,

• Elle çekilen pülverizatörler,

• Sırtta taşınan pülverizatörler,

• Hayvanla çekilen pülverizatörler,

• Traktörle çekilen pülverizatörler,

• Traktöre asılan pülverizatörler,

• Kendi yürür pülverizatörler,

• Uçak veya helikopterle taşınan pülverizatörler olarak sınıflandırılmaktadır.

Tarla pülverizatörlerinde ilaç normu ayarı önemli bir işletmecilik özelliğidir ve meme debisi, ilerleme hızı, memeler arası uzaklık ve sıvı (işletme) basıncı ile ilgilidir.

Sulama, bitkinin istediği suyun zamanında ve gerektiği miktarda bitki kök bölgesine verilmesidir.

Bir sulama pompaj tesisinde 3 ana bölüm vardır.

Bunlar:
a. Pompa (Sulama Makinası)
b. Motor
c. Boru hatları ve diğer yardımcı parçalardır.

İletim düzeni, hızları farklı olan iki sistemin devirlerini eşitlemek için kullanılan devir ya da hız eşitleyicidir.

Aşınma Payı (Amortisman),pompa, motor, makine, bina, traktör gibi sabit varlıkların ekonomik ömürleri boyunca her yıl gösterilmesi gereken aşınma ya da yıpranma gideridir. Satın alınma giderinin ekonomik kullanım süresine dağılımını gösterir. Basit olarak sabit varlıkların satın alınma bedellerinin ekonomik ömürlerine bölünmesiyle bulunur.

Emme hattındaki basıncın suyun buhar basıncının altına düşmesinin nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir (Keskin ve Güner 2002):

Atmosfer basıncının düşük olması,

Suyun sıcaklığının ve buna bağlı olarak buhar basıncının yüksek olması,

Statik emme yüksekliğinin fazla olması,

Emme borusundaki su hızının yüksek olması,

Emme borusundaki kayıpların büyük olması.

Santrifüj Pompa Parçaları

Santrifüj pompalarda sabit ve hareketli parçalar bulunmaktadır:

Hareketli parçalar:

a. Çark,
b. Çarka bağlı sızdırmazlık bileziği, c. Pompa mili.

Sabit parçalar:
a. Emme ve basma ağızları,
b. Gövde,
c. Salmastra kutusu,
d. Gövdeye bağlı sızdırmazlık bileziği, e. Pompa yatakları,
f. Çatı.

Moody diyagramı, sürtünme katsayısının Reynolds sayısı ve boru iç yüzeyi bağıl pürüzlülüğüne göre bulunduğu bir grafiktir.

Salmastra; içinde pamuk, keten, teflon, karbon, grafit gibi sızdırmazlık elemanlarının bulunduğu bir kutu şeklindedir. Milin gövdeye girişinde bulunur. Salmastra, mil ile gövde arasındaki su ve hava sızdırmazlığını sağlar. Salmastra; pompa ekseni; emme su düzeyinin üstünde ise dışarıdan pompanın içine hava emilmesini, emme su düzeyinin altında ise pompa içinden pompanın dışına su sızmasını önler.

Çarklar santrifüj pompaların temel elemanlarıdır. Suya kinetik enerji kazandırırlar. Emme hattında negatif basınç oluşturarak suyun emme hattına girmesini sağlayan çarklar emme hattındaki suyu alarak basma hattına gönderirler. Çarklar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir: