TARIM ALET VE MAKİNALARI - Deneme Sınavı - 6

Kavramadan motorda üretilen hareketin tekerleklere iletilmesi ya da kesilmesinde yararlanılır.

Vites kutusu traktöre farklı hızlar kazandırır.

Diferansiyel traktörün sağa ya da sola dönmesinde işlev yapar.

Son redüksiyon devri tekerleklere düşürerek iletir.

Traktör lastikleri üzerinde onları tanıtıcı bilgi veren işaret ve sayılar bulunmaktadır. Bunlar, lastik tekerleğin genişliği, çapı, jant çapı gibi ölçüleri yanında radyal ya da diyagonal olduğu, kat sayısı, ne amaçla kullanılacağı, hız sınırı ve imal tarihi gibi bilgilerdir.

Uluslararası sistemde: iş, enerji ve aynı zamanda ısı birimi olarak jul (joul kullanılmaktadır. 1 Newton’luk bir kuvvet etki ettiği cisme kendi doğrultusunda 1 m yol aldırıyorsa, yapılan iş 1 jul ’dur. 1 BGh, gücü 1 BG olan bir makinanın 1 saat çalışması ile yaptığı işi belirtir. 1 kWh, gücü 1 kW olan bir makinanın 1 saat çalışması ile yaptığı işi belirtir. Kcal, normal atmosfer basıncında 1 dm3 suyun sıcaklığını 14,5°C’den 15,5°C’ye çıkarmak için gerekli ısı miktarıdır. Saniyede yapılan iş 1 jul ise, güç 1 Watt’tır.

Ekim nöbeti, aynı arazide her yıl aynı bitkilerin yetiştirilmeyip örneğin 2-4 yılda bir farklı bitkilerin yetiştirilmesine münavebe denir.

Birim alana düşen elektrik enerjisi tüketimi, elektrik enerjisinin yoğun olarak kullanıldığı içsel tarım kesiminin (hayvancılık işletmeleri ve seralar); diğerleri ise bitkisel üretimin mekanizasyon düzeyini açıklar.

Birim alandaki traktör yoğunluklarına göre, Marmara, Ege bölgeleri en yüksek, Güneydoğu Anadolu bölgesi ise en düşük değerlere sahiptir. Birim alanda kullanılan güç değeri yönünden Marmara ve Ege bölgeleri 4,91 kW/ha ve 4,69 kW/ha ile en yüksek değerlerdedir. Orta kuzey, Kuzeydoğu, Ortadoğu ve Orta güney bölgeleri Türkiye ortalamasının altında, Akdeniz ve Karadeniz bölgeleri ise bu değerin üzerindedir.

Tarım işlemlerinde kullanılan tüm makina ve ekipmanlar için kuramsal ve gerçek iş başarıları ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Bu iki değerin birbirine yaklaşması makinanın yapısal kapasitesinin olabildiğince iyi kullanıldığının göstergesidir. Burada belirleyici faktör, günlük çalışmada ne kadar çalışıldığı olduğundan bir zamandan yararlanma katsayısı dikkate alınmalıdır. Makina ile çalışmada, makinanın işleyici organlarının bizzat iş yaptığı, boşta çalışmaların dikkate alınmadığı sürenin gerçek çalışma süresinin toplam çalışma süresine oranına zamandan yararlanma katsayısı denir.

Tarlada ilerleyerek iş yapan alet ve makinalarda alan iş başarısı, makinanın çalışma genişliği, çalışma hızı, çalışma süresi ve zamandan yararlanma katsayısına bağlıdır. Tarladaki ürünün verimi ise, sabit konumda iş yapan makinalarda ürün iş başarısını etkileyen faktörlerden biridir.

Makinanın satın alma fiyatının kullanma süresine dağılımına amortisman denilmektedir. Koşullara göre çok az değişmekle birlikte makinanın ömrünün ve yıllık çalışma süresinin önceden saptanması gerekmektedir. Tarım makinalarının ömürleri, yıl içinde çalışma süresine bağlı olarak değişmektedir. Tarım makinalarının amortisman masrafı genellikle doğru hat yöntemiyle hesaplanır.

Kırsal nüfus başına tarımsal üretim değeri bir ülkenin sosyo-ekonomik gelişmişliğini ölçmede kullanılır. Diğer kriterler ise tarımsal mekanizasyon düzeyini ölçmede kullanılır.

Yetiştirilecek bitki cinsine uygunluk makine seçiminde önemli bir faktördür. Bu faktör, gereksinim ve çiftlik koşulları başlığı altına girmektedir.

Makinanın efektif alan iş başarısını hesaplarken
V: Makinanın ilerleme hızı
B: Makinanın iş genişliği
E_f: Zamandan yararlanma katsayısı olarak alındığında, Efektif alan iş başarısı:
C_a= ((V . B) / 10 ) . (E_f / 100)
C_a= ((5 . 500) / 10) . (80 / 100)
C_a= 250 . 0,8 = 200 ha/h olacaktır

Amortisman, sigorta, faiz ve vergi sabit masraflardır. Bakım ve onarım masrafları ise değişkendir.

Makinanın çeki gücü hesaplanırken makinanın çalışma hızı, çeki kuvveti ve gereksinim duyduğu çeki gücü değerleri kullanılmaktadır.

Makinalaşmanın olmadığı, az ürün çeşidinin olduğu tarıma ekstansif tarım denir.

İçsel tarım kesimlerinde elektrik enerjisi tüketimi çok fazla olduğu için bu kriter içsel tarım kesiminin mekanizasyon düzeyini açıklamada kullanılan en belirleyici kriterdir.

Gerekli ısı miktarına kilokalori (kcal) adı verilir ve iş ve güç birimleri başlığı altında incelenir.