TARIM ALET VE MAKİNALARI - Deneme Sınavı - 19

Traktörlerin seçiminde aşağıdaki özellikler dikkate alınmalıdır:

1. Teknik özellikler:

• Bunların başında güç değeri gelir. Traktör motor gücü ile traktörün kuyruk milinde ve çeki kancasında verebileceği güç çok önemlidir.

• Traktörün ağırlığı, bu ağırlığın ön ve arka akslara dağılımı bir başka önemli teknik özelliktir.

• Tekerleklerin traktör performansı üzerinde önemli bir etkisi vardır. Geniş lastikler toprağı daha az sıkıştırırlar ve toprağa daha iyi tutunurlar.

• Arkasında çalıştırdığı ekipmanların çalıştırılmasında traktörlerin hidrolik sisteminden yararlanılır. Burada önemli olan hidrolik sistemin en az 20 L/ min debiye sahip olmasıdır.

• Traktör, arkasına takılan ekipmanların ve traktör çevresinde bulunabilecek kişilerin sürücüler tarafından rahatça görülebileceği görüş yeteneğine sahip olmalıdır.

• Traktör, değişik çalışma koşullarına uygun hız değerlerini verebilecek sayıda yeterli vites kademesine sahip olmalıdır. Tarımda 1-20 km/h hız aralığında çalışmalar söz konusudur.

İşletme özellikleri:

• Eğimli arazilerde; çift çeker de denilen dört tekerleği muharrik, ağırlık merkezinin yerden yüksekliği az, iz genişliği fazla, fren donanımı güçlü traktörler seçilmelidir.

• Killi ağır toprakların işlenmesinde daha güçlü ve dönme momenti büyük traktörler kullanılır.

• Monokültür bitkisel üretim yapılan işletmelerde işlerin en yoğun olduğu dönemdeki güç gereksinimi dikkate alınır.

• İşletmede mevcut bulunan ekipmanlara uygun traktör satın alınmalıdır.

• Polikültür tarım yapılan işletmelerde traktörler birçok değişik ekipmanı çalıştırabilecek özelliklerde olmalıdır.

• Traktörler yılda en az 800-1000 saat kullanılmalıdır. Kullanım süresi arttıkça işletme masrafları azalacaktır.

• Traktörlerin en önemli özelliklerinden biri de tamir ve bakım masraflarının düşük olması gerekliliğidir.

Tarım makinaları ile çalışmada, masraflar aşağıdaki gibi gruplandırılabilir:

1. Sabit masraflar: Amortisman, faiz, sigorta, koruma, vergi.

2. Değişken masraflar: Yakıt ve yağ, bakım ve onarım, personel.

Birim alandaki traktör yoğunluklarına göre, Marmara, Ege bölgeleri en yüksek, Güneydoğu Anadolu bölgesi ise en düşük değerlere sahiptir.

Motorlar kullandıkları yakıta göre;
• Otto (benzinli) motorları ve
• Diesel (dizel) motorları,
Zamanlarına göre;
• 2 zamanlı motorlar ve
• 4 zamanlı motorlar,
Pistonun hareket biçimine göre;
• Stroklu (Doğrusal hareketli) motorlar ve
• Döner pistonlu (Wankel) motorlar olarak gruplandırılabilirler.

Doğru cevap B'dir.

Genel olarak, termik motorlarda, yanabilen yakıt ya da yakıt hava karışımı, her yanı kapalı bir silindire püskürtülerek sıkıştırılır. Doğru cevap B'dir.

Stroklu motorlar hareketli ve sabit elemanlardan oluşur. Hareketli elemanlar, piston, piston kolu, supaplar, krank mili, eksantrik mili ve volan; sabit elemanlar ise silindir, segmanlar, üst kapak, karter ve contalardır. Doğru cevap A'dır.

Motorlarda soğutma donanımında radyatör önemli bir elemandır. Doğru cevap E'dir.

Lastik tekerlekli tarım traktörlerinin sınıflandırılması aşağıda verilmiştir (Anonymous 1986, Erdoğan 2010):
1. Arka tekerlekleri muharrik traktörler:
 a. Standart traktörler,
 b.Alet taşıyıcı traktörler,
 c. Bayır traktörleri,
 d.Küçük traktörler,
 e. Mini traktörler,
 f. Üç-izli traktörler,
 g. Yüksek çatılı traktörler.
2. Dört tekerleği muharrik traktörler:
 a. Standart traktörler,
 b. Sistem traktörleri,
 c. Dar izli belden bükme traktörler.
3. El traktörleri
 a. İki tekerlekli el traktörü,
 b. Bir tekerlekli el traktörü,
 c. Motorlu çapa

Doğru cevap D'dir.

Motor ile aktarma organları arasında hareket iletimini sağlayan ve kesen kavrama; traktörün ilk hereketini sağlamak, vites değiştirerek uygun motor devir sayısını sağlamak ve motor ile vites kutusunun devirlerini eşitlemek amacıyla kullanılır. Sürücünün ayağıyla kumanda ettiği bir pedal ile motor ve vites kutusu arasındaki hareket iletimini sağlar ya da keser. Dğru cevap D'dir.

Lastik tekerleklerin neden olduğu toprak sıkışması; ikiz tekerlek, lastik basıncının uygun değerlere düşürülmesi, kafes tekerlek ve tutunma paleti kullanılarak azaltılabilir. Doğru cevap A'dır.

Olası traktör kazalarında traktör devrildiğinde sürücülerin hayatını korumak için önceleri devrilmeye karşı koruyucu çatılar ve ROPS’lar (Şekil 3.20) geliştirilmiş, daha sonra konfor da göz önüne alınarak kabin denilen yapılar oluşturulmuştur.

ROPS: Devrilme sırasında sürücüyü koruyacak olan ters “U” biçimindeki yapı. Doğru cevap C'dir.

Günlük bakım
 • Motor yağı ve soğutma suyu kontrol edilmeli.
 • Hava filtresi siklonu temizlenmeli.
Haftalık bakım
 • Hava lastik basınçları kontrol edilmeli.
 • Ön aks, dümenleme, fren ve kavrama kolları yağlanmalı.
 • Hava filtresi bakımı yapılmalı.
Aylık ya da 50 saatte bakım
 • Püskürtme pompası yağ-çubuğu kontrol edilmeli.
 • Kavrama payı kontrol edilmeli (pedalda 20-30 mm).
 • Vantilatör kayışının gerginliği kontrol edilmeli (1-2 cm).
 • Akümülatör asidi kontrol edilmeli.
100-200 saatte bakım
 • Motor yağı değişmeli.
 • Yağ filtresi yenilenmeli ya da değişmeli.
 • Soğutucu (radyatör) aralıkları temizlenmeli.
 • Dişli kutusu yağları kontrol edilmeli (her 1000-1500 saatte bir değiştirilmeli).
 • Üç nokta bağlantı düzeni temizlenmeli.
400 saatte bakım
 • Yağ filtresi değiştirilmeli.
 • Hidrolik geri dönüş filtresi temizlenmeli.
 • Sübap boşluğu kontrol edilmeli (Emme sübabı 0,15-0,2 mm, egzoz sübabı 0,2-0,3 mm).
 • Hidrolik yağ 1000 saatte bir değiştirilmeli.
 • Ön düzen ölçüleri gözden geçirilmeli.

Doğru cevap E'dir.

Görselde, geniş sıraya ekim yöntemi gösterilmiştir.

Motor

Sıkıştırma oranı

Püskürtme zamanı

Segman

Rölanti devir sayısı

Yanma gecikmesi: Yakıtın püskürtülme başlangıcı ile yanma başlangıcı arasında geçen süre.