TARİHİ COĞRAFYA

E şıkkı Röllig'in tarihi coğrafya çalışmalarından beklenen sonuçlar arasında yer almaz. Doğru cevap E'dir.

Lokalizasyon, coğrafi araştırmalarda konu edilen olayın ve unsurun nerede olduğunu belirtir, yani konu ve unsurun mutlak yerini (sit) ifade eder. Tarihi coğrafya araştırmalarında geçmiş dönemdeki yerleşmelerin adı değişmiş ya da günümüze değin ortadan kalkmış olabilir. Yapılacak araştırmalarda adı değişen ya da ortadan kalkan yerleşmelerin mutlak yerlerinin belirlenmesi gerekir ki bu işe yerleşmelerin lokalizasyonu adı verilir. Doğru cevap C'dir.

D şıkkı Kučera'ya göre tarihi coğrafyanın doğası ve eğilimleri arasında yer almaz. Doğru cevap D'dir.

Coğrafyanın doğasına ilişkin birçok görüş olmakla birlikte dört temel entelektüel gelenekten söz etmek mümkündür. Bunlar; “dağılışların değişimi, çevrenin değişimi, peyzajın değişimi ve alanların/bölgelerin değişimi”dir. Bu dört geleneğin doğru bir şekilde araştırılması ve ortaya konulması tarihi bir bakış açısını zorunlu kılmaktadır. Zira coğrafi değişim olarak tarihin, yer tarihi olarak coğrafyanın anlaşılması ve değerlendirilmesine ihtiyaç vardır (Baker, 2007: 7). İşte tarihi coğrafyacılar geçmiş bir zaman diliminde değişen dağılışlara, çevreye, peyzaja ve bölgeye odaklanarak onları açığa çıkarmayı amaçlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yeniden inşa, geçmişte olmuş bitmiş, bugün halihazırda bulunmayan bir durumun, nesnenin ya da konunun yeniden tesis edilmesini içermektedir. Bu noktada yeniden inşanın öncelikli koşulu bugün ortada olmayan bir şeyin mevcudiyeti ve bilinmesidir. Doğru cevap C'dir.

Tarih ve tarihi coğrafya her ikisi de geçmişe odaklanmaktadır. Ancak tarih araştırmacısı “ne zaman” sorusuna ağırlık verirken coğrafyacı “nerede” ve “neden orada” sorularını öncelemektedir. Tarihi coğrafyacı çağdaş coğrafyacılar tarafından ele alınan konulara, “ne zaman” sorusu ekleyerek eldeki kaynak ve imkanlar çerçevesinde geçmişte araştırır. Doğru cevap C'dir.

Dinamik kültür tarihi: Çeşitli kültürel özelliklerin kökenleri, dağılımları, yenilikleri ve değişimlerinin özelliklerini ele almak için en etkili yaklaşımlardan birisidir. Çalışma alanı, özelliklerin çeşitliliği bakımından zengin tek bir bölgeyi kapsayabileceği gibi kıtalar veya dünya üzerindeki tekli ya da birbirine bağlı küçük gruplar da olabilir. Doğru cevap A'dır.

Dikey tema Tarihi Coğrafya araştırmalarında geleneksel yöntemler içinde değerlendirilir. Doğru cevap B'dir.

Mekanın değişiminde etken olarak insanın rolü Tarihi Coğrafya araştırmalarında yeni yöntemler içinde değerlendirilir. Doğru cevap E'dir.

Coğrafyanın doğasına ilişkin birçok görüş olmakla birlikte dört temel entelektüel gelenekten söz etmek mümkündür. Bunlar; “dağılışların değişimi, çevrenin değişimi, peyzajın değişimi ve alanların/bölgelerin değişimi”dir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de bir Türk tarafından hazırlanmış tarihi coğrafya alanında ve tarihi coğrafya adını taşıyan ilk çalışma “Coğrafya-yı Tarihi Mülk-i Rum” dur. Doğru cevap A'dır.

Geçmişten kalan belgelere yani birinci arşiv malzemelerine dayanarak tarihi coğrafya çalışan ilk Türk coğrafyacı Mesut Elibüyük’tür. Doğru cevap A'dır.

Verilen tanımlamaların hepsi XX.yy’ öncesi tarihi coğrafya entelektüel çabası olarak gösterilmektedir. Doğru cevap E'dir.

W.M. Ramsay’ın   “The Historical Geography of Asia Minor” isimli kitabı Türkiye (Anadolu coğrafyası) ile ilgili olup, tarihi coğrafya adını kullanılarak hazırlanan ilk eserdir. Doğru cevap A'dır.

Ahmed Rifat, 1881 yılında basılan 7 ciltlik “Lügat-› Tarihiye ve Coğrafiye” isimli sözlüğün yazarıdır.

Ali Cevad, 1897 yılında basılan ‘Fezleke-i Fenn-i Coğrafya’ isimli kitabında coğrafyayı 5 bölüme ayırmıştır. Doğru cevap A'dır.

Her konunun bir tarihinin varlığı gerçek olmakla beraber, tarihi coğrafyanın tarihini ele almanın, aslında göründüğünden daha zor ve karmaşık bir konu olduu söylenmektedir. Çünkü aslında bu bir isimlendirme veya kimlik sorunudur. Gerçekten de Dünya’da ve ülkemizde, şimdiye kadar yapılan araştırmalar içinde, yaptığı tarihi coğrafya çalışmasında tarihi coğrafya adını kullanmayanlar olduğu gibi, tam tersine, aslında ilgisi olmadığı halde, yaptığı çalışmaya tarihi coğrafya diyenler de vardır.

1701 yılında Edward Wells (1667-1727) tarafından hazırlanan A Treatise of Antient and Present Geography adlı kitap ile -tarihi coğrafya ismi kullanılmadan- ta¬rihi coğrafya çalışmalarının başladığı kabul edilir. Yine O’nun ‘Historical Geog-raphy of the New Testament (1708)’ ve üç ciltten oluşan ‘Historical Geography of the Old Testament (1710, 1711, 1712)’kitabı, tarihi coğrafya adını taşıyan ilk ki¬taplardır.

George Adam Smith’in (1856-1942) yayınladığı ve konu bakımından Wells’in çalışmalarıyla benzer özellikler taşıyan ’The Historical Geography of Holy Land’ isimli eser, Avrupa’daki bilimsel-arkeolojik yayımlar yanında Musevi ve Arap kaynakları ile modern kritik teknikleri kullanılması bakımından tarihi coğrafyada yeni bir aşama kaydetmiştir.

Tarihi coğrafyanın geçmişi, Avrupa’da kavram ve terim olarak en azından XVIII. yüzyıla kadar uzanmasına rağmen, akademik anlamda ancak XIX. yüzyılın ikin¬ci yarısında önemli bir coğrafya çalışma alanı olarak görülmeye başlandı. Konunun karakter ve vurguları, değişen ideolojiler, kişisel ve daha genel şartlar ile araştırma¬cıların, toplumun ve enstitülerin yansımasıyla zamanla değişti.