TARİH METODU - Deneme Sınavı - 8

Tarih alanında her türlü bilimsel çalışmanın ilk koşulu “kaynak bilgisi”dir. “Kaynak” tarihsel gelişimin akışına belirleyebilmek için elimizde var olan her türlü olanak demektir. Eskiçağ Tarihi’nde “kaynak” kavramı Önasya ve Mısır’daki Eskidoğu kültürlerinin ve Helen-Roma uygarlıklarının etki alanlarındaki tüm mirası kapsamaktadır. Doğru cevap A’dır.

Arkeolojik Kaynaklar, Eskiçağ Tarihinin yazılı kaynaklarından değildir. Doğru Cevap B şıkkıdır.

Yazı ilk olarak Mezopotamya’da yaklaşık olarak 3200 yıllarında ortaya çıkmıştır. Çiviye benzemesinden ötürü çivi yazısı adı verilen ve kil tabletler üzerine yazılan bu ilk belgeler tarihin de ilk yazılı belgeleridir. Doğru cevap C şıkkıdır

Roma tarih yazımının en belirgin özelliği etkili ve edebi bir anlatım tarzının olmasıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Dilimize “yazıtbilim” diye çevirebileceğimiz epigrafi, Antikçağ’da taş, metal, tahta, kil ve seramik gibi sert maddeler üzerine yazılmış Helence ya da Latince yazıtların incelendiği bilim dalına verilen isimdir. Doğru cevap E’dir.

Üzerinde yazıt, bezeme veya ikisinin de yer aldığı dikdörtgen ya da silindir biçimli dikey duran taşlara Stel adı verilir. Antik Dünya’da taş üzerindeki yazıtlar genel olarak halkı ilgilendiren ve onlara hitap eden konuları içermekteydi. Bazen bir afiş niteliği de taşıyan bu yazıtlar, aynı zamanda resmi bir belge niteliğine de sahip olup orijinalleri kent arşivlerinde saklanmaktaydı. Herhangi bir belgenin taş üzerine kazınması için farklı nedenler vardır: Bu konuda uluslararası antlaşmalar ilk sırada yer almaktadır. Antlaşmayı yapan taraflar için en önemli nokta, bunun kamuoyuna açık bir biçimde, dayanıklı steller üzerine yazılmasıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Fotoğraf çekilmesi mümkün olmayan durumlarda ya da yazıtın okunamayacak kadar kötü olduğu durumlarda kullanılan farklı kopya alma yeteneği Lateks kopya ve kağıt kopyadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Papiroloji, öncelikle Mısır’da Helenistik ve Roma döneminde papirüs ve parşömenler üzerine yazılmış Helence ve Latince kayıtlarla ilgilenmektedir. Bu çalışma alanı zamansal olarak, M.Ö. 332 ile M.S. VII. yüzyıllar arasını kapsamaktadır. Doğru cevap C’dir.

Helence nomism‹a(= sikke) sözcüğünden gelen “nümismatik”, Antikçağ sikkelerini ekonomik, tarihsel, kültürel ve sanatsal yönleriyle inceleyen Eskibatı temel biliminin adıdır. Sikkeyi inceleyen nümizmatın çalışma alanına, mal-para ilişkileri, sikke basma hakkı ve tekniği, para ayarı, sikkelerin ikonografik açıdan incelenmesi ve doğal olarak sikkelere ilişkin yazılı kaynaklar gibi konular girer. Doğru cevap A’dır.

Çözüm: Seçeneklerde verilen a,b,c ve d seçenekleri tarih araştırmalarında yardımcı olan alanlar verilmişken, e seçeneği yanlıştır. Doğru cevap E’dir.

Tarih alanında her türlü bilimsel çalışmanın ilk koşulu “kaynak bilgisi”dir. “Kaynak” tarihsel gelişimin akışını belirleyebilmek için elimizde var olan her türlü olanak demektir. Eskiçağ Tarihi’nde “kaynak” kavramı Önasya ve Mısır’daki Eskidoğu kültürlerinin ve Helen-Roma uygarlıklarının etki alanlarındaki tüm mirası kapsamaktadır. Kaynak sözcüğünden tarihsel teşhis için elimizdeki tüm olanaklar anlaşılırken buna yazılı kaynakların yanı sıra, yazısız kaynaklar da girmektedir. Cevap: A şıkkıdır.

Birinci elden kaynaklar, haber verdikleri olaylarla bağlantılı ve ilişki halinde olmuşlardır. Örneğin bir yazıt, anlatmak istediği konu ile doğrudan doğruya ilgili olarak yazılmıştır. Ayn› durum, sikkeler ve papirüsler için de geçerlidir. Bu nedenle, birinci elden kaynakların ifadelerindeki doğruluk değeri, edebi kaynaklara göre daha tarafsızdırlar. Zira birinci elden kaynaklar, değerlendirme ve yorumlama
yerine yalnızca haber verirler; bunlar kendilerinden sonraki dünyadan daha çok içinde bulundukları zamana yönelmişlerdir. Bu nedenle de, ikinci elden kaynaklara göre daha güvenilir bir nitelik taşımaktadırlar. Birinci elden kaynakların bir dezavantajı, bunların belli bir bağlantı içinde olmayan dağınık haber vermeleri; yani yalnızca münferit bazı soruları yanıtlamalarıdır. Birinci elden kaynaklar, bilgilerimizin zenginliği konusunda çok önemli bir yer tutarlar, nispeten tarafsız oldukları için de edebi kaynaklardaki boşlukların ya da eksikliklerin tamamlanmasına son derece yararlıdırlar ve her zaman kontrol edilmeye ve düzeltilmeye elverişlidirler. Cevap: B şıkkıdır.

Bilinen ilk tarihçi Bodrumlu (= Halikarnassos) Herodotos’tur ve M.Ö. V. yüzyılda yaşamıştır. Doğru cevap: C şıkkıdır.

Romalılar arasında Latince olarak ilk kez tarih alanında eser veren kişi M. P. Cato olmuştur. Yedi kitaptan oluşan Origines (= Kökenler) adlı eserinde Roma’nın başlangıcından kendisinin öldüğü M.Ö. 149 yılına kadar olan tarih olaylarını anlatmıştır. Cevap:D şıkkıdır.

Klasik Roma tarihçiliği M.Ö. I. yüzyılın ortasında Sallustius’la başlatılır. Çünkü Sallustius’tan önce, tarih yazanlar ya yıllıklar  ya da anı türünde eserler vermişlerdir. Cevap: C şıkkıdır.

Roma tarih yazıcılığının son gerçek tarihçisi Ammianus Marcellinus’tur: M.S. 330 yılında bugünkü adı Antakya olan Antiokheia kentinde doğmuştur. Cevap:A şıkkıdır.

“Epigrafya” Antikçağ’da taş, metal, tahta, kil ve seramik gibi sert maddeler üzerine yazılmış Helence ya da Latince yazıtların incelendiği bilim dalına verilen isimdir. Cevap: B şıkkıdır.

Devlet ve siyasal düzeni ilgilendiren konularda kaynak de¤eri olan papirüs sayısı oldukça azdır. Cevap: B şıkkıdır.

Helence nomisma (= sikke) sözcüğünden gelen “nümismatik”, Antikçağ sikkelerini ekonomik, tarihsel, kültürel ve sanatsal yönleriyle inceleyen Eskibatı temel biliminin adıdır. Sikkeyi inceleyen nümizmatın çalışma alanına mal-para ilişkileri, sikke basma hakkı ve tekniği, para ayarı, sikkelerin ikonografik açıdan incelenmesi ve doğal olarak sikkelere ilişkin yazılı kaynaklar gibi konular girmektedir. Cevap:A şıkkıdır.

Eskiçağ Tarihi, Akdeniz ve Önasya kültür çevreleri ile bu çevrelerle do¤rudan
iliflki halinde bulunan komflu bölgelerin yaz› ile bağlayan en eski devirlerinden
(M.Ö. yaklaşık  3200) Bizans’ın siyasal olarak kurulduğu M.S. VII. yüzyıla kadar
olan süreyi kapsamaktadır