TARİH METODU - Deneme Sınavı - 5

Kline, dinlenmek ya da yemek yemek için kullanılan bir tür mobilya idi.

Bilinen ilk tarihçi M.Ö. V. yüzyılda yaşamış olan Bodrumlu (= Halikarnassos) Herodotos’tur.

Thukydides’in tarih yazımındaki amacı olayları aklı ve mantık yoluyla açıklamaktı. Bu nedenle Thukydides siyasal yazımın ilk örneğini verdiği eseriyle kronolojiye özen göstermiş, yalnızca olayları anlatmakla yetinmeyerek, onları meydana getiren nedenler ve aralarındaki bağlantılar üzerinde durmuştur.

Bilinen ilk tarihçi M.Ö. V. yüzyılda yaşamış olan Bodrumlu (= Halikarnassos) Herodotos’tur. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde çıktığı uzun gezilerden sonra kaleme aldığı Historiai adlı eserinde, M.Ö. V. yüzyıldaki Helen-Pers Savaşları’nı tasvir eder.

Klasik Roma tarihçiliği M.Ö. I. yüzyılın ortasında Sallustius’la başlatılır. Çünkü Sallustius’tan önce, tarih yazanlar ya yıllıklar ya da anı türünde eserler vermişlerdi.

Augustus’un ölümünden İmparator Hadrianus’a kadar (M.S. II. yy.’ın başı) olan zamandan günümüze kalmış olan tarih eserlerinin en önemlisi Tacitus’un eserleridir. Yaşamı ile ilgili çok fazla bilgimiz olmayan Tacitus’un doğum tarihi bile kesin olarak bilinmemektedir. Önce, biyografi türünde bir eser olan ve kayınpederinin hayatını anlattığı Agricola ile yazmaya başlayan Tacitus Historiae ve Annales ile yazarlığının doruğuna ulaşmıştır.

Üzerinde yazıt, bezeme veya ikisinin de yer aldığı dikdörtgen ya da silindir biçimli dikey duran taşlara stel denilmektedir.

Antik Yunan’da kent devletlerine polis denilmektedir.

Helence nomisma (= sikke) sözcüğünden gelen “nümismatik”, Antikçağ sikkelerini ekonomik, tarihsel, kültürel ve sanatsal yönleriyle inceleyen Eskibatı temel biliminin adıdır.

Helence epigraphein (epigrafeyn = “[üzerine] yazmak”) ile epigraphe (epigrafe = “yazıt”) sözcüklerinden meydana gelen “epigrafya”  Antikçağ’da taş, metal, tahta, kil ve seramik gibi sert maddeler üzerine yazılmış Helence ya da Latince yazıtların incelendiği bilim dalına verilen isimdir.

Kline: Dinlenmek ya da yemek yemek için üzerine uzanılan kanepe biçiminde bir çeşit mobilya.

Papirüslerin Mısır’daki hukuki koşulların belirlenmesinde oynadıkları rol de sosyo-ekonomik araştırmalarda oynadıkları rol kadar önemlidir.  Mısır’ın özel ve resmi hukuk yaşamı hakkında bildiklerimiz bu belgelere dayanmaktadır.

Sikke basımının başlangıçtan itibaren devletin yetkisi içinde olmuş ve tek başına sikke basma hakkının siyasal bağımsızlık ve egemenliğinin işareti sayılmış olmasıdır.

Batı dillerinde “tarih” anlamına gelen İngilizce history, Fransızca histoire, Almanca Historie, İtalyanca storia kelimelerinin kökeni Helence I∑TOPIA (historia [historya]) kelimesinden gelmektedir. Bu kelime İyon Lehçesi’nde “araştırma, bildirme, haber alma yoluyla bilgi edinme” anlamında kullanılmaktadır. M.Ö. V. yüzyılda yaşayan Herodotos bu kelimenin anlamını geliştirerek, ona “insanların ve insan topluluklarının başından geçenleri kayda geçirme yoluyla elde edilen bilgi” anlamını da kazandırmıştır.

Yazılı kaynaklar, esas itibariyle iki gruptan meydana gelirler: Yazıt, sikke gibi bir olayın doğrudan doğruya parçası olanlar “birincil”; antik tarihçilerin yazdıkları ve nesnel olmayan kaynaklar ise “ikincil” kaynaklar diye ayrılmaktadır.

İlkçağ kavimleri arasında tarihçilikte Hititler’in ileri gitmiş oldukları görülmektedir. Hititler olayları yıllara göre düzenlemekle “yıllık” örneğini ortaya atmışlardı. Olayları gerçeğe uygun, ancak okuyucu üzerinde etki yapabilecek biçimde ve belirli görüşlere göre anlatmaya önem vermişlerdi.

Eskiçağ Tarihi, Akdeniz ve Önasya kültür çevreleri ile bu çevrelerle doğrudan ilişki halinde bulunan komşu bölgelerin yazı ile başlayan en eski devirlerinden (M.Ö. yaklaşık 3200) Bizans’ın siyasal olarak kurulduşu M.S. VII. yüzyıla kadar olan süreyi kapsamaktadır.

“Eskibatı” diye adlandırılan  grupta  Ege-Helen kültürleri, Büyük İskender’in açtığı Helenizm devri kültürü ve İtalya-Roma kültürleri yer almaktadır.