TARİH METODU - Deneme Sınavı - 10

Günümüzde sosyal bilim anlayışı ve yöntemleri; Avrupa merkezli bir
yaklaşım ile pozitivist, yorumlayıcı ve eleştirel olmak üzere üç grup halinde sınıflandırılmaktadır.

Pozitivist yaklaşımın  en ünlü temsilcisi olan Auguste Comte, doğa bilimleriyle
sosyal bilimler arasındaki ikiciliği ortadan kaldırmaya çalışmıştır.

Eleştirel sosyal bilim yönteminin temel amacı, sadece toplumsal dünyayı incelemek değil, aynı  zamanda onu değiştirmektir.

Ünlü Alman filozof Hegel’in idealist felsefe geleneğinden etkilenen Karl Marx, bu felsefeyi materyalist bir tarih felsefesine dönüştürmüştür. Marx’a göre, insanların düşünme biçimlerini içinde bulundukları toplumsal koşullar belirlemektedir.

Dış eleştiri, tarihi malzemelerin ne dereceye kadar belge değeri taşıdığını inceler, onları kabul eder veya red eder. iç eleştiri ise aynı tarihi malzemenin içerisindekilerin doğruluğunu, gerçeğe uygunluğunun derecesini ortaya koyar. Olayların eleştirisi iç eleştiri olduğundn cevap D şıkkıdır.

Auguste Comte’un insan toplumları için önerdiği evrimsel gelişme modeline
göre insan düşüncesi ve insan toplumlaı üç temel aşamadan geçerek ilerlemişlerdir. Bu aşamalar şunlardır:
a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle
açıklamaya çalışır.
b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olaylar› soyut güçlerle açıklamaya çalışır.
c. Pozitif aşama: İnsan düşüncesinin ulaştığı son noktayı ifade eder. İnsan
düşüncesi bütün olgu ve olayları bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak
açıklamaya çalışır.

Cevap A şıkkıdır.

Emile Durkheim, yorumlayıcı sosyal bilimcilerden değil, pozitivist sosyal bilimcilerdendir. Cevap B şıkkıdır.

Eleştirel sosyal bilim yönteminin temel amacı, sadece toplumsal dünyayı incelemek değil, onu değiştirmektir. Cevap E şıkkıdır.

a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle
açıklamaya çalışır.
b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olaylar› soyut güçlerle açıklamaya çalışır.
c. Pozitif aşama: insan düşüncesinin ulaştığı son noktayı ifade eder. İnsan
düşüncesi bütün olgu ve olaylar› bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak
açıklamaya çalışır. Auguste Comte’a göre bu aşamada insan düşüncesi pozitif bilim sayesinde doğaüstü ve soyut güçleri reddederek gözlemlenebilen,
sınıflanabilen ve ölçülebilen olgular arasındaki mevcut ilişkiyi açığa çıkarmaya çaba gösterir. Bu ilişkileri evrensel yasalar içerisinde sistemleştirmeye
çalışır. Doğru cevap C şıkkıdır.

a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle
açıklamaya çalışır.
b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olaylar› soyut güçlerle açıklamaya çalışır.
c. Pozitif aşama: insan düşüncesinin ulaştığı son noktayı ifade eder. İnsan
düşüncesi bütün olgu ve olayları bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak
açıklamaya çalışır. Auguste Comte’a göre bu aşamada insan düşüncesi pozitif bilim sayesinde doğaüstü ve soyut güçleri reddederek gözlemlenebilen,
sınıflanabilen ve ölçülebilen olgular arasındaki mevcut ilişkiyi açığa çıkarmaya çaba gösterir. Bu ilişkileri evrensel yasalar içerisinde sistemleştirmeye
çalışır. Doğru cevap A şıkkıdır.

a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle
açıklamaya çalışır.
b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olaylar› soyut güçlerle açıklamaya çalışır.
c. Pozitif aşama: insan düşüncesinin ulaştığı son noktayı ifade eder. İnsan
düşüncesi bütün olgu ve olayları bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak
açıklamaya çalışır. Auguste Comte’a göre bu aşamada insan düşüncesi pozitif bilim sayesinde doğaüstü ve soyut güçleri reddederek gözlemlenebilen,
sınıflanabilen ve ölçülebilen olgular arasındaki mevcut ilişkiyi açığa çıkarmaya çaba gösterir. Bu ilişkileri evrensel yasalar içerisinde sistemleştirmeye
çalışır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Emilie Durkheim ve Auguste Comte pozitivist sosyal bilimin önemli temsilcilerindendir. Cevap B şıkkıdır.

Wilhelm Dilthey-Max Weber yorumlayıcı sosyal bilimin iki önemli temsilcisidir. Cevap D şıkkıdır.

Tarih araştırmalarında kullanılacak malzemenin belge değeri taşıyıp taşımadığı ve malzemenin içerisindekinin doğru olup olmadığının tespit edilmesi için “iç eleştiri ve dış eleştiri” yapılması zorunluluğu vardır.

Eleştiri, tarih, edebiyat veya sanat eserlerini her yönüyle inceleyip açıklamak, anlaşılmasını sağlamak ve değerlendirmek amacı ile yapılır.

Tarihe yardımcı bilim dalları içinde Ampirikoloji diye bir bilim dalı yoktur.

Bir eseri kopyalama işine istinsah; kopyayı yapana de müstensih denilir.

E seçeneği dış tenkit unsurlarından değildir.

Olayların eleştirisi iç eleştiri unsurlarındandır.

Auguste Comte (1789-1857) tarafından geliştirilen pozitivizm, toplumsal yaşamın doğal yaşama benzer bir nesnel gerçekliği olduğu yönünde temel bir varsayıma dayanır.