TARİH FELSEFESİ II

 Croce’ye göre gerek İdealist gerekse Marksist tarih fel­sefeleri, olanaksızdır ve bu olanaksızlığın da bilgikuramsal nedenle­ri vardır.

Croce’ye göre her tarih felsefesi kendi çağının bilgisiyle sınırlı olmak zorundadır, o asla bütün çağları bilemez.

Croce’ye göre de tarihin belirli bir anında yaşayan insan tarihin tümü üstüne bir şey söyleme hak ve olanağına sahip değildir.

Croce’ye göre tarihte genellikler bulunamaz; bu yüzden her tarihsici felsefe tarihte genellikler bulamayacağından tarihte kendi ürettiği genellikleri ta­şıyarak tarihi bu genellikler altında açıklamaya çalışmıştır.

Croce’ye göre böyle bir anlayış insanın kendisini, yine kendi içinde bulunduğu tarihsel koşulların dışında, üstünde bir yerde görmesiyle olanaklı olabilir ama tarihin koşullarına bağlı olanın tarihin koşullarından bağımsız görülmesi çeliş­ki içerir.

Hegel bü­tün tarihi diyalektik olarak gelişen ve Tin’in kendi özgürlüğüne ve bu özgürlüğün “özbilinci”ne doğru ilerlediği bir süreç olarak ele almıştır.

Marx tarihi maddi üre­tim koşullarınca belirlenen ve diyalektik olarak ilerleyen “sınıf savaşımları” tarihi olarak ele almıştır.

Spengler’e göre tarih kör bir doğa oyununa benzer ve kendisinde hiçbir erek taşımaz

Comte,  bütün tarihi “üç hal yasası” ile açıklanabilecek ilerle­yen bir süreç olarak ele almıştır.

Toynbee’ye göre bir uygarlık değişirse artık kendisi olmaz; başka bir uygarlık ortaya çıkar.

Comte,  bütün tarihi “üç hal yasası” ile açıklanabilecek ilerle­yen bir süreç olarak ele almıştır.

Feuerbach tarihselciliği dinsel geleneğin etkisinde olan ve geçmişin asla tam kavranılamayacak olaylarını tam ola­rak kavrayabileceğini iddia eden bir düşünce olarak eleştirmiştir.

Popper’e göre “İnsanlık tarihi diye bir şey yoktur ancak insan hayatının türlü türlü görünümlerinin belirsiz sayıda tarihleri vardır”