TARİH FELSEFESİ II

Benedetto Croce (1866-1952) bir Hegelci olarak felsefeyi salt kavramsal bir etkinlik olarak görse de Hegel’den bir noktada ayrılır. Ona göre Hegel bütün gerçekliği
kavramsal ve mantıksal olana indirgemiştir (Özlem 2012: 214). Croce’ye göre gerçekliği salt mantıksal olarak görmek gerçekliğin mantık dışı yanlarını ve çeşitliliğini, karmaşıklığını basite indirgemek demektir.

İngiliz felsefeci Robin George Collingwood (1889-1943) tarihin konusunun düşünülmüş olmakla tarihin konusu olabileceğini ileri sürmüştür. Tarih her zaman
düşünülmüş olan şeylerin, düşüncelerin tarihi olmuştur. Collingwood Hegel’i bu
noktada haklı bulur. Tarih belirli idelere göre yönlenen bir süreçtir. Sözgelişi siyasi
tarih hep siyasi idelerin tarihidir. Biz belirli bir çağı o çağa egemen olan düşüncelerin aracılığıyla anlayabiliriz ancak. Öyleyse her çağı o çağa egemen olan idelerin belirleyiciliği altında düşünürüz; belirli bir tarihsel dönemi o döneme egemen
olan idelerin altında bütün olarak kavrarız

İnsan tarihin dışına çıkarak düşünemez; yalnızca yaşadığı zamanın içinden tarihe
yönelebilir. İnsan tini tarihini ancak son ulaştığı sentetik birlik aşamasından geriye
bakarak kavrayabilir ve bu yüzden de Croce “Her gerçek tarih şimdinin tarihidir”
der.

Croce’ye göre bütün tarihler çağdaş tarihtir, çağdaş olma tarihin karakteridir.

Collingwood’a göre tarih asla bir doğa bilimi olamaz çünkü tarihin ele aldığı
kendine özgü nesnesi aynı zamanda tarihin öznesidir. Tarih nesneyi değil özneyi
konu edinir. Tarihçi kendi kişiliğinin tarihsel bir kişilik olduğunun bilincinde olan
ve bu bilinçle tarihteki kişilere ve düşüncelere yönelen bir insandır; bu yüzden de
tarihçinin tavrı doğa bilimcinin tavrından farklıdır, tarihçinin tavrı doğa bilimine
uymaz (Özlem 2012: 218). Tarih bilimi doğal olguların değil, insani olanakların,
insani olguların bilimidir

Collingwood’a göre tarihçi bir olayın ne olduğunu bilince neden olduğunu da bilir.

Collingwood’a göre tarihte bir olayın nedeni yine bu olayın kendisidir. Doğa biliminde ise bir olayın nedeni bu olaydan başka olan diğer bir olaydır.

Collingwood’a göre tarihte bir olayın nedeni yine bu olayın kendisidir. Doğa biliminde ise bir olayın nedeni bu olaydan
başka olan diğer bir olaydır.

Collingwood’a göre bir başkasının zihnini ya da bir topluluğun, bir çağın ortaklaşa zihnini bilebilmenin tek yolu zihinde yeniden canlandırma biçimindeki tarihsel yöntemdir.