TARİH FELSEFESİ II

Kierkegaard, felsefe tarihinin soyut mantıksal kurgularla geliştiğini ve bu nedenle bireyi, bireyin gerçek yaşamını ve gerçek varoluşunu gözden kaçırdığını düşünür.

Kierkegaard’un en çok eleştirdiği filozofların başında Hegel ge­lir.

Kierkegaard’a göre Hegel’in yaptığı gibi dünya tarihi üzerine kurulan bütün kavramsal sistemler saçma spekülasyonlardan ibarettir.

Kierkegaard’a göre Hegel ve Marx’ın tarih felsefeleri “tarihsellik” kavramını yanlış olarak geleceğe de taşımaktadırlar.

Kierkegaard kendi varoluşçu felsefesinden hareketle “tarih” kavramını “günah” ve “korku” kavramları ile ilişki içerisinde ele almıştır.

Schopenhauer İsteme ve Tasarım Olarak Dünya adlı yapıtında dünyayı istemenin bir tasarımı olarak ele alır.

“Her tarihsel olgu, yalnızca göreli bir olgudur” ve “ancak çocuk­luk ve aptallık onu abartıp mutlak hâle getirebilir” (Kierkegaard 2005: 105).

Kierkegaard kendi varoluşçu felsefesinden hareketle “tarih” kavramını “günah” ve “korku” kavramları ile ilişki içerisinde ele almıştır.

Kierkegaard’a göre Hegel ve Marx’ın tarih felsefeleri “tarihsellik” kavramını yanlış olarak geleceğe de taşımaktadırlar. Çünkü “tarihsel olma”, her şeyden önce olup bitmiş olmadır; “Tarihsellik olup bitmiş olmanın yüklemidir”

Kierkegaard için tarihin birey açısından bir korku ve günah alanı olarak gö­rülmesi hâlinde bir anlamı vardır. Başka bir deyişle birey kendi bilincini günahın ve korkunun belirlendiği bir vicdan yeri olarak gördüğünde tarih bireye Hegel ve Marx’ın gördüğü biçiminden oldukça farklı bir alan olarak “bir sonsuz vahiy süreci” olarak görünür.

Kierkegaard’a göre Hegel ve Marx gibi filozofların ortaya koyduğu tarih anlayı­şı insanın seçim yaparak varoluşunu ortaya koyma olanağını gözden kaçırır.

Kierkegaard’un tarih anlayışının Hegel, Marx ve Pozitivist tarih anlayışından ayrıldığı bir diğer nokta da onun tarihte bir ilerleme olduğu anlayışına karşı çıkmasıdır.

Nietzsche’ye göre her şeyi tarihselleştirmek yaşamayı zehirlemekte ve kültürel yozlaşmaya yol açmaktadır. Nietzsche “Tarihin, yaşamayı zedeleyecek ve onu soysuzlaştıracak oranda önemsenmesi”ni kendi çağının hasta­lık belirtilerinden olarak görür.

Nietzsche’ye göre tarih ancak Hristiyanlığın aşılması ve “Tanrının ölümü”yle bir dönüm noktasını aşarak Hristiyanlığın ipoteğinden kurtulup özgür insanın tarihi hâline gelebilir.

Jacob Burckhardt da (1818-1897) Nietzsche gibi Alman İdealizmi’nin tarih fel­sefesini eleştirmiştir. Burckhardt’a göre Alman İdealizmi’nin tarih felsefesi tarihin romantik ve ulusçu bir yorumudur. Bu tür tarih felsefelerinde tarihçi idealizmin en yüce duygu olarak ele aldığı dinsel destekli bir ulusçuluk, en üstün modelse ör­gütlenmiş bir güç olan devlettir.

Kierkegaard. Cevap B'dir.

Kierkegaard. Cevap A'dır.

Schopenhauer. Cevap D'dir.

Schopenhauer. Cevap A'dır.

Nietzsche. Cevap C'dir.

Nietzsche. Cevap C'dir.

Burckhardt.Cevap E'dir.

Burckhardt. Cevap A'dır.

Burckhardt. Cevap E'dir.

Schopenhauer. Cevap A'dır.

Kierkegaard’un en çok eleştirdiği filozofların başında Hegel gelir. Çünkü Hegel akılcı ve mutlakçı bir sistem filozofudur. Oysa tarih böyle katı bir akılcı ve mutlakçı çizgide ele alınamaz. Kierkegaard’a göre Hegel’in yaptığı gibi dünya tarihi üzerine kurulan bütün kavramsal sistemler saçma spekülasyonlardan ibarettir.

Kierkegaard’a göre tarihi tümel olarak kavramak olanaksızdır. Çünkü her tek insan tarihsel gelişme çizgisinin belirli bir noktasında yaşamaktadır. Hegel’in yaptığı gibi dünya tarihi üzerine kurulan bütün kavramsal sistemler saçma spekülasyonlardan ibarettir. Çünkü eğer gerçekten de ilerleyen bir dünya tarihi sürecinin varolduğu savı doğruysa, gerçekten basamaklı olarak gelişen bir tarihsel süreç varsa bizler bu tarihin belirli bir basamağında ya da belirli bir zaman noktasında bulunuduğumuz için bu tarihsel sürece ilişkin hakikatin tümelliği üzerine hiçbir şey söyleyemeyiz.