TARİH FELSEFESİ II

Pozitivist felsefenin en büyük ismi kuşkusuz Auguste Comte’dur. Doğru cevap A'dır.

Saint-Simon ise Bir Cenovalıdan Çağdaşlarına Mektuplar adlı yapıtında ilerleme ile bilimin ve aklın gelişmesi arasında gördüğü ilişkiyi dile getirmiştir. Doğru cevap E dir.

J. S. Mill (1806-1873) Comte’un anlayışına bilgi kuramsal bir temel kazandırmaya çalışmıştır. Mill’e göre pozitif dönemde farklılıklar azalarak toplumlar arası benzerlikler artmaya başlamıştır.Doğr cevap B'dir.

Dolayısıyla Comte’un “üç hâl yasası” ile ifade ettiği şey insan aklının tarih boyunca üç farklı aşamadan geçtiğidir. İnsan aklının bu üç aşamadan geçmesi demek, insan aklının ürünü olan her şeyin, başka bir biçimde söylenecek olursa bütün tarihin, insanın bütün yapıp etmelerinin, bilimlerin, sanatların arka arkaya gelen bu üç durumdan, aşamalı olarak geçerek geliştikleridir. Hatta bir bütün olarak insanlık da bu üç aşamadan geçer. Çünkü insan aklının gelişimiyle ilgili temel bir yasadır üç hâl yasası. Bütün zihisel sistemler bu üç hâlden zorunlulukla geçerler. Comte’a göre en gelişmiş bilimlerin bile pozitif aşamaya geçmiş olsalar da daha hâla geçmiş iki aşamanın izlerini koruyor ve taşıyor olması bu bilimlerin tarihinin böyle bir genel yasaya tarihsel kanıt gösterdiğinin ifadesidir . Doğru cevap C'dir.

Mill’e göre toplumlar arası farklılıklar tarihte giderek azalmakta, benzerlikler de artmaktadır. Bu benzerliklerden hareketle toplum aşamalarının birbirine dönüşümünü açıklayabilecek yasa bağıntıları kurmak da kolaylaşmaktadır.
Mill’e göre tarihi belirleyen yasalar bireysel tek insanın biyolojisinden ve psikolojisinden türetilebilecek olan yasalardır. Tarihsel olgular insan psikolojisi ve biyolojisi yasalarıyla açıklanabilir. Doğru cevap B'dir.

Comte ve Mill’den sonra gelen düşünürler bu düşüncelerin etkisinde tarihe ilişkin bazı savlar ortaya koymuşlardır. Buna göre Buckle ve Taine tarihçilerin doğa bilimini model alarak tarih yazmaları gerektiğini savunmuşlardır. Herbert Spencer ise biyolojik evrim kuramını tarihe uygulayarak tarihte de evrensel bir ilkeye varılabileceğini savunmuştur. Haeckel ise insanlık tarihinin aslında doğa tarihinin küçük bir aşaması olduğunu ileri sürmüştürDoğru cevap C'dir.

Pozitivizm 19. yüzyılda ortaya çıkmış bir düşünce akımı olarak bir bilimsel yöntem anlayışı geliştirmiştir. Aynı zamanda bütün gerçekliği doğal gerçeklik olarak ele aldığından bu yöntem anlayışını da doğa bilimlerinin yöntemlerinin analizinden hareketle ortaya koymuştur. Buna göre bütün bilimler ele aldıkları fenomenleri doğa bilimlerinin yöntemlerine göre ele almalıdırlar.Doğru cevap E'dir

Karl Raimund Popper’e (1902-1994) göre ise tarih yasa bulmaz, kuramsal bilimlerin bulduğu yasaları kullanarak açıklamalar yapar. Doğru cevap A'dır.

Comte’a göre Pozitif felsefenin temel karakteri fenomenlerin değişmez doğa yasalarına bağlı olduklarını düşünmektir. Bu ilke tarihin pozitif aşamasında açıkça bilinir hâle gelmiştir.Doğru cevap D'dir.

Comte’un bu felsefe anlayışı onun insan aklı hakkındaki görüşüne bağlıdır. Buna göre insan aklı üç aşamadan geçmiştir. Bu aşamalar da art arda ortaya çıkmış yöntemlerdir. Dolayısıyla ussallık bilimsel yönteme uygun olma anlamına gelir ve insan aklının son aşaması olan pozitif aşamada pozitif yöntemin uygulanmasıyla doğa ve toplum ussal olarak ele alınabilir ancak. Comte’un akıl anlayışına göre akıl kavramsal bir sistemdir. Her felsefe akla dayalı bir kavramlar sistemi demektir. Ama akıl bir kavramlar sistemi olarak başlangıçtan itibaren de bugünkü durumunda olmamıştır. Akıl pozitif aşamaya, insan aklının felsefesi pozitif felsefeye tarih içinde yavaş yavaş gelişerek ulaşmıştır. Böylece insan aklının gelişmesi de tarih sürecinde ortaya çıkan bir gelişme olarak ele alınır. Bu da Comte’un tarihi ilerleyen bir süreç olarak tasarlaması demeye gelir.Doğru cevap B'dir.