TARİH FELSEFESİ I

Voltaire eserlerinde kilise dogmaları ve Fransız kurumlarını yoğun olarak hicvetmiştir. Voltaire’in hazır cevap ve sivri dilli tutumu başına çeşitli belalar açmıştır.

Voltaire’e göre gerçek ve doğru tarih, belgelere dayanılarak yazılan tarihtir.

Voltaire, eski çağlara ilişkin 3000 yıllık tarihin yeterince bilinmemesinin şaşkınlık yaratmaması gerektiği düşüncesindedir. Voltaire, bu bilinmezliğin nedenleri olarak devrimlere ve bu devrimler sırasında tamamen yok edilen belgelere işaret etmiştir.

Voltaire’e göre 15. yüzyıl sonunda Amerika kıtasının keşfedilmesiyle, Avrupa’daki siyaset ve sanat yeniden biçimlenmiş, bu dönemden sonra Avrupa’daki her ulus kendi tarihçisine sahip olmaya çabalamıştır.

Paul Hazard'a göre, "Şüphe bilimin başlangıcıdır". Aydınlanma dönemi, toplumsal kurumların ve değerlerin sorgulamadan geçirildiği, onlara şüphe ile yaklaşıldığı bir dönemdir. Doğru cevap C'dir.

Rasyonel düşüncenin gücüne inanan usçular, evrenin bir matematiği olduğunu ve insanoğlunun doğru yöntemleri kullanarak kesin bilgilere ulaşabileceğini savunmuşlardır. Bu bağlamda, bilimsel bir sonuca ulaşılamayacağını düşündükleri önermesi yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Aydınlanma dönemi tarih anlayışı, kuşkuculuğu esas alarak, devlet ve din tarihinin merkeze konduğu tarih anlayışından uzaklaşmış, tanrıcı olmasına rağmen dini kapsam dışı tutmuş bir anlayıştır. Önemli özelliklerinden bir tanesi de doğanın tarihsel süreçleri belirlemede önemli bir rolü olduğunu kabul etmesidir. Ancak tarihin salt geleceğe ışık tutmak için yapıldığını savundukları söylenemez. Doğru cevap E'dir.

1668 yılında İtalya'da Napoli'de doğmuş olan Giambattista Vico (Giovanni Battista Vico), yayınladığı Yeni Bilim (La Scienza Nuova) adlı eserinde insanlık tarihi üzerinde geliştirilen bilinen ilk ampirik-temelli (ampirik : deneysel) kuramı geliştirmiş olmasından dolayı, tarih-yazıcılığında önemli bir yere sahiptir. Doğru cevap A'dır.

İtalyan filozof Giambattista Vico'ya (Giovanni Battista Vico) göre, Yeni Bilim (La Scienza Nuova), tüm tarihsel ve sosyal yaşam, insanların, doğaya ve kendilerine egemen bir tanrıyı gözeterek yaptıkları düzenlemelerle doludur. İnsanlık tarihi, tanrısal iyilik (inayet) - kayra - kader (providenza - provvidenza (italyanca) ; providence (ingilizce) ; vorsehung (almanca) ; inâyet (arapça), iyilik, kader) ile yönlenmektedir. Doğru cevap A'dır.

İtalyan filozof Giambattista Vico (Giovanni Battista Vico), Yeni Bilim (La Scienza Nuova) adlı eserinde, çağları, tanrılar çağı, kahramanlar çağı ve insanlık çağı olmak üzere üçe ayırır. Tanrılar çağında pagan (çok tanrıya inanan) gelenekler hakimken, kahramanlık çağında aristokratik (kan bağına dayalı ayrıcalıklı sınıfa ait) yasalar hüküm sürer. Son olarak insanlık çağında ise rasyonalite (akılcılık) ve akıl öne çıkmıştır. Doğru cevap C'dir.

İtalyan filozof Giambattista Vico'ya (Giovanni Battista Vico) göre, tarihsel bilgilere koşulsuz olarak güvenmemeli ve onlara eleştirel ve bilimsel bir metotla yaklaşmalıyız. Tarihçinin değer yargılarından tamamıyla arınamayacağı fikri daha sonraki dönemlerde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.

Kendisinden önce tarih felsefesi bağlamında değerlendirilebilecek eserler verilmiş olmasına rağmen, "tarih felsefesi" terimini ilk kullanan, Fransız filozof Voltaire'dir (Francois Marie Arouet). Voltaire'e göre aydınlanmacı insan, tarih yazıcılığının felsefi bir etkinliğe gereksinim duyduğunun farkındadır. Doğru cevap B'dir.

Fransız filozof Voltaire'e (Francois Marie Arouet) göre, tarih, toplumlar için faydalıdır. Bu faydası da temel olarak geçmişteki medeniyetlerin deneyimlerini ve hatalarını öğrenerek, onlardan ders çıkarmak ve nihayetinde daha iyiye gitmek düşüncesinde yatar. Analitik düşünme : problemlerin (tarih dahil) bileşenlerini ve etkileşimlerini dikkate almaktır ve bunu yaparken farklı açılardan da bakmaktır. Doğru cevap E'dir.