AYDINLANMA DÖNEMİNDE TARİH ANLAYIŞI VE TARİH FELSEFESİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
"Tarih Felsefesi" adının ilk defa kullanıldığı, tarihsel varlık alanına ve tarihin verdiği bilginin değerine ilişkin düşüncelerin değiştiği dönem hangi dönemdir?
Aydınlanma dönemi.
Paul Hazard'a göre Aydınlanma’daki bilimsel ve kültürel atılımların tümünün altında yer alan unsurlar nelerdir?
Şüphe etme, sorgulama, eleştiri gibi unsurlardır.
Aydınlanma’yı tanımlarken “Aydınlanma, insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olamama durumundan kurtularak usunu kendinin kullanmaya başlamasıdır” diyen düşünür kimdir?
Aydınlanma düşüncesine göre devletin vatandaşlarına sağlamakla yükümlü olduğu esas mutluluk nedir?
Vatandaşların hak ve özgürlük sınırlarının olabildiğince genişletilmesidir.
Denklikçi doğruluk kuramı kısaca neyi savunmaktadır?
Bu kuram dış dünyanın nesneleriyle insan usu arasında birebir uygunluk bulunduğunu savunur.
Descartes, Spinoza, Leibniz gibi usçuların savundukları başlıca düşünceler nelerdir?
- İnsan doğa hakkında düşünsel yoldan genel-geçer ve kesin bilgilere ulaşabilir.
- Evren matematik bir yapısı vardır.
- Dolayısıyla usumuz ve kavramlarımızla evrendeki nesneler arasında tam bir upuygunluk vardır.
Locke, Berkeley ve Hume gibi deneycilerin savunduğu başlıca düşünceler nelerdir?
- Doğa hakkındaki bilgimiz duyu verilerinden çıkmaktadır.
- Us yalnızca duyu verilerini düzenleme işlevine sahiptir.
- Dolayısıyla us evreni tek başına bilmekte yeterli değildir.
David Hume’a göre, tarih olaylarının niteliğinin açık biçimde anlaşılması için ne gerekir?
İnsan psikolojisinin bağlı olduğu yasaların bulunması.
Tanrıcılık (Deizm) ne anlama gelmektedir?
Herhangi bir dine bağlı olmadan, evreni tek bir varlığın yarattığını ve bunun da Tanrı olduğunu öne sürmek, Tanrıcılık olarak adlandırılır.
18. yüzyıl, tarih felsefesinin ortaya çıkmasına zemin hazırlayan başlıca etkenler nelerdir?
- İlerleme inancının yaygınlaşması
- Avrupa ülkelerinin ulusal farklılıklarını yeniden keşfetmesi
Magnum opus ne anlama gelir?
Magnum opus, başyapıt anlamında kullanılan Latince bir tamlamadır.
İlk modern tarih filozofu olarak anılan düşünür kimdir?
Giambattista Vico (Giovanni Battista)
Yeni Bilim eserinde geçen sivil kavramı neyi ifade etmektedir?
Sivil, Vico’nun Yeni Bilim’i boyunca, doğadan ayrı başına insanın var ettiği kültür dünyasının, medeniyetlerin tümüne işaret eder.
Vico Yeni Bilim’de çağları nasıl sınıflandırmıştır?
- Tanrılar çağı
- Kahramanlar çağı
- İnsanlık çağı
Vico'nun tarih felsefesinde yer alan corso ve ricorso kavramları ne anlama gelir?
Bu kavramlardan ilki, insanlık adına ilerlemeleri ve iyileşmeleri içerirken, ikincisi de yıkımlara, felaketlere göndermede bulunur.
Vico’nun kayra kavramına yüklediği anlam nedir?
Vico'ya göre kayra, tarihsel gelişim içinde kendini gösteren medeniyet yasalarıdır.
Vico'ya göre insanın doğayı tam olarak bilememesinin sebebi nedir?
Vico’ya göre, insan yapmadığı şeyi tam olarak bilemez. Doğal dünyayı Tanrı yarattığı için, bu dünya ancak O’nun tarafından tam olarak bilinebilir. İnsan ise doğayı değil, ancak toplumlar dünyasını ve tarihi tam olarak bilebilir.
Voltaire'e göre “Nesnel” ve “doğru” bir tarih yazmak neyi gerektirir?
Tarih yazmak, Voltaire’e göre, tarih üzerine felsefe yapmayı, yani tarih felsefesini zorunlu kılar.
Voltaire tarihi nasıl sınıflandırmıştır?
- Düşünceler tarihi
- Sanatlar tarihi
- Doğa tarihi
- Olaylar tarihi
- Kutsal olaylar tarihi
- Kutsal olmayan olaylar tarihi
Voltaire'e göre eski çağlara ilişkin tarihin tam olarak bilinmemesinin nedeni nedir?
Voltaire'e göre, bu bilinmezliğin nedenleri devrimler ve bu devrimler sırasında tamamen yok edilen belgelerdir.