TARİH FELSEFESİ I - Deneme Sınavı - 4

Voltaire’e göre gerçek ve doğru tarih, belgelere dayanılarak yazılan tarihtir.

Voltaire, eski çağlara ilişkin 3000 yıllık tarihin yeterince bilinmemesinin şaşkınlık yaratmaması gerektiği düşüncesindedir. Voltaire, bu bilinmezliğin nedenleri olarak devrimlere ve bu devrimler sırasında tamamen yok edilen belgelere işaret etmiştir.

Voltaire’e göre 15. yüzyıl sonunda Amerika kıtasının keşfedilmesiyle, Avrupa’daki siyaset ve sanat yeniden biçimlenmiş, bu dönemden sonra Avrupa’daki her ulus kendi tarihçisine sahip olmaya çabalamıştır.

Macchiavelli tarihe faydacı bir bakış açısıyla bakar. Bu bağlamda, neden-sonuç ilişkisini merkezine alan bir tarih yazımı, devlet yöneticilerine neyi nasıl yapmaları gerektiği konusunda rehberlik edecektir. Doğru cevap A'dır.

Hugo Grotius'e göre pozitif hukuk, insanlar tarafından tarihsel süreç içerisinde oluşturulmuştur. Bu bağlamda pozitif hukuku kavramak, onu oluşturan tarihsel süreci, yeri ve zamanı anlamakla mümkündür. Doğru cevap D'dir.

Fernand Braudel 20. yüzyılda yaşamış Fransız bir tarihçidir. Annales okulunun gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Doğru cevap D'dir.

Descartes'e göre tarihsel bilgi seçilmiş olayların bilgisidir. Bu tarihçinin öznelliğinin yanında, materyal eksikliğinden kaynaklanabilir. Doğru cevap B'dir.

Yeniçağ Avrupası tanrısallıktan uzaklaşılan, bireyin ön plana çıktığı, özgürlük düşüncesinin yükseldiği bir dönem olarak tanımlanabilir. Ancak ulus devlet 19. ve 20. yüzyıllara ait bir kavramdır. Doğru cevap D'dir.

Historia civilis kavramıyla anlatılmak istenen insan-toplum olaylarının bilgisidir. Kentler tarihi, devletler tarihi, önemli kişiler tarihi ya da biyografi, sanat tarihi vb. adlarla anılan çeşitli tarih yazıcılıklarının genel adı olarak kullanılmıştır.

Malebranche, histerik bilgiye "yüzeysel bilgi" yakıştırması yapar ve onu eleştirir. Hatta Adem'in bir tarihi olmadığını ve ona gerek de duymadığını savunur. Doğru cevap E'dir.

Avrupa kültürleri coğrafi keşifler sayesinde diğer kültürlerle tanışmaya başlayınca tarihsel dönemsellendirmede o zamana kadar kullanılan dini ayrımlar sorgulanmaya başlamıştır. Jean Bodin ilk olarak tarihi Antikçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ gibi dönemlere ayırmıştır. Doğru cevap B'dir.

17. yüzyılın ikinci yarısında Descartes'ın sistemli kuşkuculuğuna ve koyduğu eleştirel ilkelere dayanan bir tarih yazımı okulu ortaya çıkmıştır. Bu okulun düşüncesinin temelinde yazılı belgelerin eleştirel süzgeçten geçirilmeden kabul edilmemesi esası vardır. Doğru cevap C'dir.

Rönesans dönemi tarih anlayışının, Ortaçağ'ın tek sesliliğinden kurtularak çok sesli olduğu, din dışı ögelerin hakim olmaya başladığı ve bu anlamda İlkçağlardaki tarih yazımına daha yakın olduğu söylenebilir. Ancak Rönesans dönemi tarihçileri, artık tarihi Antikçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ gibi bir dönemlendirmeye tabi tutmuştur. Doğru cevap B'dir.

“İnsan her şeyin ölçüsüdür; olanların olduklarının, olmayanların, olmadıklarının” sözünün sahibi Protagoras, tanrıları dışarıda tutup, kültürü oluşturan her tür değerin üreticisi olarak insana işaret etmiştir. Doğru yanıt "A" şıkkıdır.

Paul Hazard'a göre, "Şüphe bilimin başlangıcıdır". Aydınlanma dönemi, toplumsal kurumların ve değerlerin sorgulamadan geçirildiği, onlara şüphe ile yaklaşıldığı bir dönemdir. Doğru cevap C'dir.

Rasyonel düşüncenin gücüne inanan usçular, evrenin bir matematiği olduğunu ve insanoğlunun doğru yöntemleri kullanarak kesin bilgilere ulaşabileceğini savunmuşlardır. Bu bağlamda, bilimsel bir sonuca ulaşılamayacağını düşündükleri önermesi yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Aydınlanma dönemi tarih anlayışı, kuşkuculuğu esas alarak, devlet ve din tarihinin merkeze konduğu tarih anlayışından uzaklaşmış, tanrıcı olmasına rağmen dini kapsam dışı tutmuş bir anlayıştır. Önemli özelliklerinden bir tanesi de doğanın tarihsel süreçleri belirlemede önemli bir rolü olduğunu kabul etmesidir. Ancak tarihin salt geleceğe ışık tutmak için yapıldığını savundukları söylenemez. Doğru cevap E'dir.

1668 yılında İtalya'da Napoli'de doğmuş olan Giambattista Vico (Giovanni Battista Vico), yayınladığı Yeni Bilim (La Scienza Nuova) adlı eserinde insanlık tarihi üzerinde geliştirilen bilinen ilk ampirik-temelli (ampirik : deneysel) kuramı geliştirmiş olmasından dolayı, tarih-yazıcılığında önemli bir yere sahiptir. Doğru cevap A'dır.

İtalyan filozof Giambattista Vico (Giovanni Battista Vico), Yeni Bilim (La Scienza Nuova) adlı eserinde, "Yeni Bir Bilimin İlkeleri" adlı bir bölüme yer vermiştir. Bu bölümde, Yeni Bilim felsefesiyle, dini geleneklere, inançlara ve felsefeye eskisinden farklı bir bakış açısı getirmektedir. Bu bakış açısının merkezinde dini dogmaların olduğu söylenemez. Doğru cevap B'dir.

İtalyan filozof Giambattista Vico'ya (Giovanni Battista Vico) göre, Yeni Bilim (La Scienza Nuova), tüm tarihsel ve sosyal yaşam, insanların, doğaya ve kendilerine egemen bir tanrıyı gözeterek yaptıkları düzenlemelerle doludur. İnsanlık tarihi, tanrısal iyilik (inayet) - kayra - kader (providenza - provvidenza (italyanca) ; providence (ingilizce) ; vorsehung (almanca) ; inâyet (arapça), iyilik, kader) ile yönlenmektedir. Doğru cevap A'dır.