TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II

Tercüme: Vehametli Sevdalar (1310, roman, yazarı: Emanuel Conzalet, kardeşi Ahmet Vefa ile birlikte Fransızcadan çevirdiler).

Şiir Kitapları: 1. Ada’da Söylediklerim (1886), 2. Sultan Osman Gazi Yahud Bir Sayyâd-ı Hümâyûn-Baht (1891), 3. Sultan Orhan Gazi Yahud Bir Kahraman (1891), 4. Fatih Sultan Mehmed-i Sani Yahud İstanbul Fethi (1891), 5. Yavuz Sultan Selim-i Evvel Yahud Afitab-ı Satvet (1891), 6. Kanunî Sultan Süleyman Yahud Fütuhat (1891), 7. Yıldırım Bayezid-i Evvel Yahud Bir Cihangir (1891), 8. Sultan Mehmed-i Salis Yahud Fatih-i Şehîr (1891), 9. Sultan Bayezid-i Sani Yahud Elvah-ı Zafer (1891), 10. Hüdavendigâr Gazi Yahud Fetihler ve Koso- va Sahrası (1891), 11. Çelebi Sultan Mehmed Yahud Müceddid-i Devlet (1892), 12. Sultan Selim-i Sani Yahud Muzafferiyyet (1892), 13. Zâde-i Şair (1894), 14. Gazellerim (1894), 15. Âsâr-ı Celâl (1894), 16. Sürûd (1895), 17. Elvâh-ı Şâirâne (1895), 18. Şîr-i Gazâ (1895), 19. Şevketlü Padişahımız Gazi Büyük Abdülhamit Han-ı Sâni Efendimiz Hazretleri (1900).

İlk şiirlerini Mülkiye’de okurken Tercüman-ı Hakikat gazetesinde ve Mir’at-ı Âlem dergisinde yayımlar. İlk şiiri Tercüman-ı Hakikat’te 1882’de çıkmıştır. Namık Kemal onun şiirleri hakkında değerlendirmelerde ve tavsiyelerde bulunmuştur.

Onun ılımlı kişiliğini şu sözlerinden de anlamak mümkündür: “Hayatımın en güzel zamanı şiir yazdığım anlardır; sonra da musiki dinlediğim anlar. Ben, yalnız alafrangayı beğenip alaturkayı sevmeyen yabancı hayranlarından değilim; ikisi de güzeldir.”

Ölümü: Uykusuzluk hastalığına karşı uyuşturucu karışımı bir ilaç alır ve 21 Temmuz 1905 tarihinde İngiltere’nin Folcestone şehrinde ölür. Vasiyeti üzerine mezarı Tunus’tadır.

Şiir: 1. Cezebât (İstanbul 1884), 2. Feyz-âbâd (İstanbul 1890, manzum bölümünde kendi şiirleri yer alır.)

Şiir: 1. Terane (1894), 2. Dâstân-ı Zafer (1896), 3. Yâdigâr-ı Şehrâyin (1900).

Eserleri: 1. Usûl-i Fârisî, 2. Kâmus (20 sene çalışarak hazırladığı Türkçeden Farsçaya, Farsçadan Türkçeye bir sözlük olup evinde çıkan yangında, 1890 yılında yanmıştır.), 3. Vâveylâ (İmam Hüseyin hakkında mersiyedir, 1897), 4. Dîvân-ı Eş’âr (şiirleri olup bu eseri de yangında yanmıştır), 5. Sûz-i Güdâz (şarkı güftelerinden oluşur, 1882), 6. Müntehabât-ı Farisiyye (Farsça şiirlerden tercümeler olup yangında yanmıştır.), 7. Mâtem-nâme (1872), 8. Rubâiyyât-ı Hayyam (Hayyam’ın bazı rubailerinin tercümesidir.), 9. Cep Lügati (Türk- çeden Farsçaya, Farsçadan Türkçeye küçük bir sözlüktür.)

Eserleri: 1. Sabâh-ı Hayatım, (Mehmed Es’ad, İstanbul 1890. Kendi yazdığı manzum, mensur eserleri, Arap ve Acem edebiyatlarından yaptığı tercümeleri, hikmetleri, edebî fıkraları içerir.), 2. Gül Demetleri (Edebî ve hikemi makaleleri ve tercümeleri içerir. 1891), 3. Bir Demet Çiçek (1896), 4. Arapların Hikâyât-ı Şâirâneleri (Andelib, İstanbul 1894), 5. Bahar Çiçekleri.

2. Ara Nesil şairlerinin şiiri, geleneksel divan şiiri anlayışıyla Batılı anlamda modern ve yeni şiirin bir sentezidir. 

3. Hem toplumsal hem de bireysel konulara yer verdiler. Ama en çok tabiat, ölüm, aşk, aşkı doğuran ve aracılık eden küçük nesneler, eşyalar, hüzün, gözyaşı, verem, aile, çocuk gibi bireysel konuları ele aldılar. Konuları, genellikle küçük, sıradan ve günlük ilgi alanlarıyla sınırlıdır. Büyük davaların ve meselelerin peşinde olmamışlardır. Ya da büyük dava ve meseleleri güçlü ve etkili bir şekilde işleyememişlerdir. Bununla birlikte tasavvuf, din, kahramanlık, savaş, felsefe gibi konulara da değindiler. Ürünlerini genellikle İkinci Abdülhamit’in baskıcı döneminde verdikleri için siyasi ve sosyal konulara isteseler de girememişlerdir. Dolayısıyla genellikle bireysel konuları işlemek zorunda kalmışlardır.

4. Hem divan şiiri nazım şekillerini hem Batılı nazım şekillerini hem aruz veznini hem de hece veznini birlikte kullandılar.

5. Ara Nesil şairleri, kendi aralarında her anlamda tam bir uyum ve birliktelik hâlinde değillerdir.