TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II

Ara Nesil şairleri, bir bildirge, dergi ve başkan etrafında ortak karar almış ve hareket etmiş bir edebiyat akımı değildir. Hem divan şiiri nazım şekillerini hem Batılı nazım şekillerini hem aruz veznini hem de hece veznini birlikte kullandılar.Ürünlerini genellikle İkinci Abdülhamit’in baskıcı döneminde verdikleri için siyasi ve sosyal konulara isteseler de girememişlerdir.  Hem toplumsal hem de bireysel konulara yer vermişlerdir.

Halil Edip, Andelib, Ali Ferruh Batı edebiyatı etkisinde yeniliği savunan şairlerdir. Ahmet Rasim ise geleneksel edebiyatla modern edebiyatı sentezleyen grupta yer almaktadır.  Elhac İbrahim Efendi, Şeyh Vasfi, Mehmet Salahi, Hoca Hayret Efendi, Ali Ruhî, Müstecabizâde İsmet gibi Muallim Feyzi de Divan şiiri geleneğinin savunucularından biridir.

Mehmet Celal, 5 kez evlilik yapmasına karşın Büyükada'da aşık olduğu Anna adlı Rum kızını hayatı boyunca unutamamıştır ve etkisi eserlerinde hissettirmiştir.

Mensur şiirlerde metinlerin kısa, etkili ve çarpıcı olmasına özen gösterilmiştir.

Ali Nusret mensur şiir türünde eserler veren başlıca şairlerden biridir.

İkinci Abdülhamit yönetimine karşı olan ve bu muhalefetini “Gelmeyecek mi?”, “Ey Halk Uyan”, “Sultan Hamid’e” gibi şiirlerinde ortaya koyan Ara Nesil şairi İsmail Safa'dır.

Abdülhalim Memdûh Batı edebiyatı etkisinde yeniliği savunan Ara Nesil şairlerinden biridir.

Ara Nesil yazarları mensur şiir terimi için  “mensure”, “nesr-i şi’r-âmîz”, “nesr-i nazm-âmîz”, “nesr-i muhayyel”, “nesr-i şairane”, “mensure-i şairane”, “hayalî nesir” gibi terimler kullanırlar.

Bir Çiçeğin Nâlesi Mustafa Reşit tarafından yazılmış olan mensur türündeki şiirlerinden biridir.

Nigâr Binti Osman, şiirinde Doğu ve Batı edebiyatlarının etkileri değişik oranlarda görülür. Duygu ve zevklerinde Doğulu, yaşayış ve âdetlerinde Avrupalıdır. Şiirlerinde sadelik ve çocuk saflığı görülür. Batılı nazım şekillerine yer vermiştir.

Türk yazarları da mensur şiiri daha çok Fransız yazarlarından aldılar. Recaizâde Mahmut Ekrem mensur şiir türü için “nesr-i muhayyel” terimini kullanmıştır. “Mensur şiir”
terimi ise ilk defa Halit Ziya tarafından 1886’da Hizmet gazetesinde yazdığı bir yazıda
kullanılır. Bizde mensur şiir türünde ilk kitabı Mensur Şiirler (1891) adıyla yine Halit Ziya
Uşaklıgil yayımlar.

Başlıca Ara Nesil şairleri şunlardır: Abdülhalim Memdûh, Ahmet Rasim, Ali Kemâl, Beşiktaşlı Muhyiddin, Fâik Esad (Andelib), İbnürreşad Ali Ferrûh, İsmail Safâ, Manastırlı
Mehmet Rıfat, Mehmet Celâl, Menemenlizâde Mehmet Tâhir, Muallim Feyzî, Mustafa
Reşit, Müstecâbîzâde İsmet, Nabizâde Nâzım, Recep Vahyî, Sezâîzâde Ahmet Hikmet, Şair
Nigâr Hanım, Şeyh Vasfî, Tepedelenlizâde Hüseyin Kâmil, Veys Paşa-zâde Ali Ruhî.

Ara Nesil’de mensur şiir türünün genel özellikleri maddeler hâlinde şöyledir:
• Bu metinler, ne şiirdir ne de düzyazı. Şiir ile düzyazı arasında bir türdür.
• Yazılan mensur şiir metinleri biraz kısa hikâyeye, biraz denemeye ve biraz da şiire
benzer. Hikâye, deneme, şiir arasında bir yerde dururlar.
• Bu ürünler, hacim bakımından çok uzun olmayan kısa metinlerdir. En fazla bir iki
sayfa tutarındadırlar.
• Mısralar hâlinde değil, cümleler hâlinde yazılır

Mehmet Celâl, şiirlerinde başlıca iki konuya yer verir: Romantik aşk ve tarih.Aşk şiirlerinin mekânı genellikle bulutlu, yağmurlu atmosferiyle Büyükada’dır. Çünkü deli gibi âşık olduğu Rum Anna, Büyükada’da yaşamaktadır. Büyükada’yı o, aşklarının yaşandığı romantik doğal ortamıyla algılar ve aşkına mekân olan boyutunu tasvir eder. Bu bakımdan o “ada şairi” olarak tanınmıştır.

Başlıca Ara Nesil şairleri şunlardır: Abdülhalim Memdûh, Ahmet Rasim, Ali Kemâl, Beşiktaşlı Muhyiddin, Fâik Esad (Andelib), İbnürreşad Ali Ferrûh, İsmail Safâ, Manastırlı
Mehmet Rıfat, Mehmet Celâl, Menemenlizâde Mehmet Tâhir, Muallim Feyzî, Mustafa
Reşit, Müstecâbîzâde İsmet, Nabizâde Nâzım, Recep Vahyî, Sezâîzâde Ahmet Hikmet, Şair
Nigâr Hanım, Şeyh Vasfî, Tepedelenlizâde Hüseyin Kâmil, Veys Paşa-zâde Ali Ruhî.

Göze göre kafiye değil, kulağa göre kafiye anlayışı da bu dönemde karşımıza çıkar.

Batı edebiyatı Etkisinde Yeniliği Savunanlar: Nabîzâde Nâzım, Abdülhalim
Memdûh, Ali Ferruh, Hüseyin Kâmil, Halil Edip, Andelib, Mehmet Celâl gibi Ara
Nesil grubu içinde yer alanların bir kısmı da Batı edebiyatı etkisinde gelişen bir
yenileşmeyi savunurlar. Bu şairler daha çok Recaizâde Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hâmit etrafında toplanmışlar, bu iki şairi öncü olarak görmüşler ve bunların
etkisinde kalarak şiir yazmışlardır. Bunlar genellikle realizme, naturalizme, pozitivizme, rasyonalizme, materyalizme uygun akli ve fenni şiirler yazmışlardır. Aralarında romantik şiir yazanlar da olur

Divan Şiiiri Geleneğine Bağlı Olanlar: Elhac İbrahim Efendi, Şeyh Vasfi, Mehmet
Salahi, Muallim Feyzi, Hoca Hayret Efendi, Ali Ruhî, Müstecabizâde İsmet. Bunların hem yaşantıları, giyiniş kuşanışları, alışkanlıkları, hayata ve olaylara bakışları hem içerik ve şekil özellikleri bakımından şiirleri, büyük ölçüde geleneksel divan şairi ve şiiri etkisindedir. Bir bakıma divan şiiri anlayışının sürdürümcüleridir. Tenkit yazılarıyla yeni edebiyat anlayışını eleştirmişlerdir. Daha çok Muallim Naci etrafında toplanmışlardır.

Ürünlerini genellikle İkinci Abdülhamit’in baskıcı döneminde verdikleri için siyasi ve sosyal konulara isteseler de girememişlerdir. Dolayısıyla genellikle bireysel konuları işlemek zorunda kalmışlardır.

Ara Nesil şairlerinin şiiri, geleneksel divan şiiri anlayışıyla Batılı anlamda modern
ve yeni şiirin bir sentezidir. Eski şiir anlayışını tamamen reddetmedikleri gibi yeni şiir
anlayışını da tamamen almıyorlardı. Her iki şiir anlayışından işlerine yarayan unsurları
ve motifleri alarak orta yolcu bir şiir ürettiler. Bu bakımdan bu gruba ayrıca “ılımlılar”
da dediler