TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II

Birinci kuşaktaki gibi asıl konuyla ilgisi olmayan anlatımlara yer vermeye devam edilir. Toplumu eğitme ve ders sorumluluğu vurgulanmayı sürdürür. İfadesi yanlıştır.

Recaizâde Mahmut Ekrem, henüz Türk edebiyatında hikâye ve roman farkının yeterince tartışılmadığı, ayrımının  gereğince yapılmadığı bir dönemde bu iki türün birbirinden farklı yanlarını ortaya koyarak, romanı büyük hikâye, hikâyeyi ise küçük hikâye olarak belirtir. Fransız edebiyatında hikâye ve roman yazarlığının büyük gelişme gösterdiğini ifade ederek ‘’Nouvelle’’ ve ‘’Conte’’ adıyla hikâyeler yazıldığına dikkat çeker. Bu küçük hikâyelerin büyük yazarlar tarafından yazıldığını vurgular.

‘’Çok Bilen Çok Yanılır’’ adlı eser, Recaizâde Mahmut Ekrem’in tiyatro türünde yazdığı eserinin adıdır.

Olay örgüsünün gevşek dokusu, kişiler arası ilişkiler ağının kurulamaması, eseri bir romandan beklenen bütünlükten ve sağlam yapıdan uzaklaştırmıştır. Bütün teknik başarısızlıklara rağmen yerli hayattan seçtiği konu çerçevesinde yarattığı merak öğesi, kurguladığı karakterlerin yaşanan hayatın içinden alınmış izlenimi yaratması eseri okunur hale getirir.

Şemsa hikâyesi konusunu yaşanmış bir hayat sahnesinden alır. Bu hikâyede asıl adı Seher olan küçük yaşta öksüz ve yetim kalıp Anadolu’dan getirilen bir kız çocuğunun evlatlık olarak verildiği evde kendisine karşı gösterilen ilgiye ve tedavi çabalarına karşın yakalandığı hastalıktan kurtulamayıp ölmesi konu edinilir.

Talat Tekin

Mezar taşı yazısı anlamına gelen Bir Kitabe-i Seng-i Mezar, hikâyeden çok mensur ( düzyazı ) şiiri andıran bir sayfalık küçük yazıdır. Yirmi yaşında veremden ölen Vuslat’ın mezarının ziyareti sırasında duyulan acıların dile getirilmesinden ve duygusallıktan oluşmaktadır.

Duyguları kimi zaman bakışlarla, gülüşlerle anlatır, yine duyguları  mimik ve jestlerle ifade etmeyi denemiştir.

Sergüzeşt romanıyla yazar, 19. yüzyılın sosyal hayatında bir sorun olarak varlığını sürdüren kölelik konusunu ele alır. Romanın kurmaca dünyasında küçük yaşta Kafkaslardan esir olarak getirilen bir Çerkez kızının, Dilber’in İstanbul’da esir pazarında satılması, esir olarak gittiği konaklarda sürdürdüğü hayat sahneleri ve buna karışan aşk hikâyesi konu edinilir. Arzusu dışında bir hayatı yaşamak zorunda kalan genç kızın, kendisini Mısır’da Nil nehrinin sularına bırakarak intihar etmesiyle sonuçlanan dramı, kölelik kurumunun olumsuzluklarını sergilemeye yönelik anlam taşır.

Recaizâde Mahmut Ekrem “Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi” adlı eserinde “Ufak Hikâyelere Dair Ufacık Bir Mütalâa” başlığı altında Fransız edebiyatından hareketle kimi düşünceler ileri sürmüştür.

Recaizâde Mahmut Ekrem’in evlatlık alınan küçük bir çocuğun ölümünü anlattığı eser "Şemsa"dır. Doğru yanıt C'dir.

Recaizâde Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı eseri yanlış Batılılaşma ve özentili hayat üzerine kurulmuştur. Doğru yanıt D'dir.

Recaizâde Mahmut Ekrem’in hangi eserinde kapalı toplum yapısı içerisinde aşkını içten içe yaşayan, bunu karşı tarafa gereğince aktaramayan yahut karşı tarafça anlaşılamayan iki gencin sonu ölümle biten hazin öyküsü anlatılmaktadır.

Sami Paşazâde Sezai, yazdığı hikâyeleri 1891’de Küçük Şeyler başlığı altında bir kitapta toplamıştır. Doğru yanıt C'dir.

Sami Paşazâde Sezai'nin uzun bir aradan sonra yazmaya başladığı ikinci romanı Konak (1934-1935), tamamlanmadan kalır. Doğru yanıt E'dir.

Sami Paşazâde Sezai’nin Küçük Şeyler adlı kitabında bulunan ve Alphonse Daudet’den çeviri olan hikaye "Arlezyalı"dır. Doğru yanıt A'dır.

Sami Paşazâde Sezai’nin Küçük Şeyler adlı kitabında bulunan ve bir çocuğun bakış açısıyla zaman zaman sokakta karşılaştığı ve uzaktan tanıdığı bir adama yüklediği anlamla gerçek arasındaki çelişkili durumu konu edinen hikaye "Bu Büyük Adam Kimdir?"dir. Doğru yanıt C'dir.

Sami Paşazâde Sezai, Küçük Şeyler’de yer alan hikâyelerin en uzunu olan “Düğün”de devrin önemli problemlerinden biri olan esareti konu alır. Doğru yanıt D'dir.

Fehmi Paşa Yalısı Sergüzeşt romanının geçtiği kapalı mekanlardan biri değildir. Doğru yanıt E'dir.

Recaizâde Mahmut Ekrem, resim düşüncesinden hareketle romanı büyük bir tabloya, hikâyeyi ise minyatüre benzetmektedir. Doğru cevap A'dır.