TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II - Deneme Sınavı - 6

Şinasi’nin “Münâcât”ında içerik, divan şiiri münâcâtları ile paralellik göstermektedir. Şiirin ana duygusu, açıkça Allah’a yalvarmak, yakarmak, niyaz ve dua etmek, günahların büyüklüğü ve yüce Allah’tan bu günahların affı için yakarışta bulunmaktır. Doğru cevap B'dir.

Roman dergide tefrika edilirken Halil Paşa’nın resimleri ile “Musavver Milli Roman” açıklaması ile yayımlanmıştır. Kendisinden önce tefrika edilen yabancı romanlar varsa
da Türk romanları arasında resimlendirilerek yayımlanan ilk kitap bu olmuştur. Doğru yanıt C'dir.

Araba Sevdası numaralandırılmış toplam dört bölümden oluşmaktadır. Her bölüm yine
kendi içerisinde numaralandırılmış alt bölümlerden oluşmaktadır. Eser, klasik kurgu ile
yazılmış ve olaylar zinciri kronolojik bir zaman algısına göre ilerlemiştir. Roman giriş,
gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Bölümler arası oranlamaya bakıldığında
giriş bölümü uzun tutulmasına rağmen sonuç bölümü kısa bırakılmıştır. Doğru yanıt D'dir.

Araba Sevdası, Türk edebiyatında realist romanın ilk örneklerinden birisidir. Yazar,
“…. (Muhsin Bey) hikâyesi erbâb-ı mütalaaca ağlanacak şeylerden görülmüş olduğu halde bu (Araba Sevdası) gülünecek hallerden addolunması gerektir.” demektedir (Parlatır, 1985, s. 101). Bu tanımlama yazarın iki eseri arasında ciddi anlamda bir bakış açısı ve üslup farklılığını dile getirmektedir. Muhsin Bey romantik edebiyatın, Araba Sevdası ise realist edebiyatın tipik örneklerinden olmak üzere kurgulanmışlardır. Doğru yanıt E'dir.

Araba Sevdası’nın konusu kısaca şu şekilde özetlenebilir: Romanın başkişisi Bihruz
Bey’dir. Bihruz, biraz saf, dünyayı tanımayan, eğitim görmemiş bir mirasyedidir. En büyük tutkusu Fransız modası, Fransız yaşam biçimi ile kültürü ve bir de lüks araba merakıdır.

Tanzimat Dönemi söz konusu olduğunda özellikle iki edebî tür döneme damgasını
vurmuştur. Bunlardan birincisi gazete, ikincisi ise tiyatrodur. Bu iki tür, 19. yüzyıl Osmanlı toplumunda aydınlanma düşüncesini tetikleyen unsurlar olarak dikkatimizi çekmektedir. Doğru cevap A'dır.

Oyunun türü romantik dramdır. Öte yandan oyun, romantik tiyatronun da tipik özelliklerini taşımaktadır. Doğru cevap E'dir.

Vatan Yahut Silistre’de birinci perde Manastır’da geçmektedir. Diğer üç perde ise
Silistre’de geçer. Doğru yanıt B'dir.

“Pandomima”, kısa ve etki birliği yüksek bir hikâye kurgusuna sahiptir. Hikâyede kişi kadrosu sınırlı tutulmuş, merkeze Paskal adında bir palyaço yerleştirilmiştir. Doğru yanıt D'dir.

9

Münacaat

Son 5 beyitinde

1891 - 1944

Araba Sevdası adlı romanın ilk bölümünde Bihruz’un Periveş Hanım’a lüks sarı bir londoda rastlaması bir uç nokta iken romanın sonunda Periveş Hanım’ın kiralık bir araba ile gezmesi ve bunu itiraf etmesi, Bihruz Bey’in de borçları yüzünden arabayı satması bu yaşam biçiminin sürekli olamayacağının göstergesidir.

Namık Kemal

4

Bir tiyatro oyununda, dram sanatının kurgusal özellikleri incelenirken şu değerler göz önünde bulundurulmalıdır:

• Öz ve biçim (tema/durum /oyun kişisi)
• Olay dizisi (serim/çatışma/düğüm/doruk nokta/çözüm)
• Kişileştirme (tip/karakter)
• Konuşma örgüsü
• Yer kavramı
• Estetik denge
• Oyunun son sözleri.

Sami Paşazade Sezai

Eftelya

Batılıların “nuvelle” dediği tür uzun hikâyedir.