TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II - Deneme Sınavı - 30

Küçük Şeyler’deki hikâyeler küçük insanları, onların sıradan yaşamlarını ve çevrelerindeki hayatlarından kesitleri dile getirmektedir. Yazarın insana dikkatli bir bakış açısı vardır. Tiplemeler başarılıdır ve kişilerin psikolojileri gerçeklere uygun olarak verilmiştir. Sami Paşazâde Sezai’nin hikâyelerinde özellikle mekân anlatımı ve gerçekçi bir çevre kurgusu kendisinden önce rastlanılamayacak derecede başarılıdır. Hikâyelerdeki bu kompozisyon birliği kendi yeteneği ve Batı edebiyatlarının etkisi ile açıklanabilir. Tüm bu tanımlamalar göz önünde bulundurulduğunda Küçük Şeyler, modern Türk hikâyesinin başlangıcında önemli bir ilk adım olarak durmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Pandomima hikâyesi sürpriz bir sonla bitmiştir. Mauppasant tarzı hikâyenin tipik özelliklerinden birisi budur. Otuz üç yaşında romantik ve içe kapalı bir insanın aşk acısının üstesinden gelememesi okuru şaşırtıcı bir sona ulaştırmaktadır. Metinde anlatılan hikâye romantik olmakla birlikte yazarın bunu dile getiriş biçimi gerçekçidir. Tasvirler ve anlatılar bu gerçekçi anlayışa göre kurgulanmıştır. Ayrıntılar dikkat çekicidir. Olaylar basit tutulmuş, ana fikir ve yardımcı düşünceler güçlü bir kurgu ile birbirine bağlanmıştır. Metin, kısa, etki birliği yüksek ve anlam yoğunluğu fazla bir yapıya sahiptir. Doğru cevap C’dir.

Mutavassıtin. Cevap D'dir.

Santimantalizm. Cevap A'dır.

Ara nesil. Cevap A'dır.

Meclis-i mebusan. Cevap B'dir.

Kanuni Esasi. Cevap C'dir.

Fevaid. Cevap A'dır.

Asar. Cevap E'dir.

Afak. Cevap D'dir.

Haver. Cevap B'dir.

Mirsad. Cevap A'dır.

Mutavassıt: Arapça bir kelime olan “mutavassıt: tavassut eden, araya ortaya giren, vasıtalık yapan, arayı bulan, ortada bir yerde olan, ortalama” gibi anlamlara gelmektedir. Türkçe ile “ılımlı”, “ara nesil” şeklinde tercüme edilebilmektedir.

Eserlerinde ele aldıkları bireysel konular: Aşk, bireysel sıkıntı, ıstırap, hüzün, yalnızlık,
ince hastalık olan verem, tabiat, ölüm, kadınların vefasızlığı, dinî duygular, felsefe gibi
unsurlar.
Toplumsal konular: Türk milletinin kültür, eğitim, çalışma sorunları, fakirler, hasta
çocuklar, eğitimsiz, çaresiz insanlar, Türk tarihi, Türk sultanları, vatan sevgisi, köylülerin,
çobanların hayatı gibi unsurlar.

Âsâr: Âsâr, Arapça bir kelime olup
“yüzyıllar, asırlar” demektir. Söz konusu
dergi, İstanbul’da yayımlanmıştır. Hafta
-
lık fenni, edebî dergi olup 20 Şubat 1301
(1885)-21 Ağustos 1302 (1886) tarihleri
arasında toplam 14 sayı çıkar. İmtiyaz
sahibi, Sencerzade Mehmet Reşat’tır.

Envâr-ı Zekâ: Arapça bir tabir olup “zekânın aydınlıkları” demektir. İlk sayının başında Rumî 1299 tarihi yer alır. 15 günlük dergi olup İstanbul’da Mustafa Reşit tarafından
yayımlanır. 1883-1885 yılları arasında toplam 34 sayı çıkar. “Kısm-ı Sanî” (İkinci Bölüm)
ve “Kısm-ı Musavver” (Resimli Bölüm) adlı ekler verir.

Fevâid: Arapça bir kelime olup “faydalar” demektir. 1887-1894 yılları arasında 15
günlük olarak çıkmış edebî dergidir. Bursa’da Murat Emrî Efendi tarafından yayımlanır.
İlk sayısı 17 Kasım 1887 perşembe günü çıkar. Önceleri çocukların eğitimi için yayımlanır. Dolayısıyla Bursa’nın ilk çocuk dergisidir.

Maârif: Arapça bir kelime olup “bilgiler, kültürler” demektir. 1 Eylül 1891 – 31 Ağustos 1896 tarihleri arasında 238 sayı yayımlanır. Ayrıca sonraki dönemlerde de tekrar çıkar.
İstanbul’da haftalık edebî, fenni dergi olarak hazırlanır. Başlangıçta imtiyaz sahibi Ahmet Naci’dir, sonra Kaspar Matbaası ve Kütüphanesi sahibi Kaspar Efendi olur. Başyazarı İsmail Safa’dır.

Okuyucuları arasında anket açan ilk dergidir. Önce mısra-ı berceste (seçme mısra)
seçimi yapılır.

Ayrıca Tevfik Fikret de ilk gençlik şiirlerinin bir kısmını bu gazetede yayımlar. Dolayısıyla Tevfik Fikret’in
edebiyat dünyasında tanınmasında bu gazetenin rolü
büyüktür.