TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II - Deneme Sınavı - 20

Batı edebiyatı Etkisinde Yeniliği Savunanlar: Nabîzâde Nâzım, Abdülhalim
Memdûh, Ali Ferruh, Hüseyin Kâmil, Halil Edip, Andelib, Mehmet Celâl gibi Ara
Nesil grubu içinde yer alanların bir kısmı da Batı edebiyatı etkisinde gelişen bir
yenileşmeyi savunurlar. Bu şairler daha çok Recaizâde Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hâmit etrafında toplanmışlar, bu iki şairi öncü olarak görmüşler ve bunların
etkisinde kalarak şiir yazmışlardır. Bunlar genellikle realizme, naturalizme, pozitivizme, rasyonalizme, materyalizme uygun akli ve fenni şiirler yazmışlardır. Aralarında romantik şiir yazanlar da olur

Divan Şiiiri Geleneğine Bağlı Olanlar: Elhac İbrahim Efendi, Şeyh Vasfi, Mehmet
Salahi, Muallim Feyzi, Hoca Hayret Efendi, Ali Ruhî, Müstecabizâde İsmet. Bunların hem yaşantıları, giyiniş kuşanışları, alışkanlıkları, hayata ve olaylara bakışları hem içerik ve şekil özellikleri bakımından şiirleri, büyük ölçüde geleneksel divan şairi ve şiiri etkisindedir. Bir bakıma divan şiiri anlayışının sürdürümcüleridir. Tenkit yazılarıyla yeni edebiyat anlayışını eleştirmişlerdir. Daha çok Muallim Naci etrafında toplanmışlardır.

Ürünlerini genellikle İkinci Abdülhamit’in baskıcı döneminde verdikleri için siyasi ve sosyal konulara isteseler de girememişlerdir. Dolayısıyla genellikle bireysel konuları işlemek zorunda kalmışlardır.

Ara Nesil şairlerinin şiiri, geleneksel divan şiiri anlayışıyla Batılı anlamda modern
ve yeni şiirin bir sentezidir. Eski şiir anlayışını tamamen reddetmedikleri gibi yeni şiir
anlayışını da tamamen almıyorlardı. Her iki şiir anlayışından işlerine yarayan unsurları
ve motifleri alarak orta yolcu bir şiir ürettiler. Bu bakımdan bu gruba ayrıca “ılımlılar”
da dediler

XIX. yüzyıl Türk edebiyatında ilk yenilik temsilcilerinden birisi ve en önemlisi kuşkusuz Şinasi’dir. Şinasi gerek şiiri gerekse nesriyle Türk
edebiyatına yön veren ilk edebiyatçılarımızdan biridir.

Akıl, bilgi, medeniyet, cemiyet, hak, hukuk ve kanun, adalet gibi kavramlar sözünü ettiğimiz bu yeni dünya görüşünü açıklayabileceğimiz anahtar kavramlardır. Bu kavramları sade bir dil ile veren şair, Türk edebiyatının hemen her alanında yeni bir algının oluşmasına da aracı olmaktadır.

“Münâcât”, Şinasi’nin tüm şiirlerinin bir araya toplandığı Müntahabat-ı Eş’ar (1862) isimli kitapta yer almaktadır. Kitapta şairin her türde yazdığı şiirler bulunmaktadır. Eser, Kasâid (kasideler), Gazeliyât (gazeller), Şarkıyyât (şarkılar), Medhiyyât (methiyeler), Müfredat (müfretler), Mesârî (mısralar), Tevârih (tarihler), Hikâyât (hikâyeler), Hezliyyât ve Hicviyyât (hezeller ve hicivler) başlıkları altında dokuz bölümden meydana gelir. Bunların dışında kitapta bir de “Arz-ı Muhabbet” adlı sade Türkçe ile kaleme alınmış mesnevi tarzında on bir beyitlik bir manzume daha vardır.

Servet-i Fünûn, 27 Mart 1891 - 26 Mayıs 1944 tarihleri arasında
yayımlanmış fen, magazin, sanat ve edebiyat dergisidir. İstanbul’da
haftalık olarak yayımlanmıştır. Servet-i Fünûn, zaman zaman
yayınına ara vermek zorunda kalsa da yarım yüzyılı aşan bir zaman
diliminde (54 yıl) toplam 2464 sayı çıkmıştır. Araba Sevdası 1889 yılında yazılmıştır. Ancak Servet-i Fünûn dergisinde tefrikası 1896 yılında gerçekleşir. Roman dergide tefrika edilirken Halil Paşa’nın resimleri ile “Musavver Milli Roman” açıklaması ile yayımlanmıştır.

Recaizâde Mahmut Ekrem, devrin alafranga taklidini yapan nesli eleştirmek istemiş, özellikle romanın yazıldığı dönem içerisindeki günlük hayatı ve şehirli modasını ironik bir anlatımla hicvetmiştir. Araba Sevdası, “yanlış Batılılaşma” sorununu işlemektedir denilebilir.

Tanzimat Dönemi söz konusu olduğunda özellikle iki edebî tür döneme damgasını vurmuştur. Bunlardan birincisi gazete, ikincisi ise tiyatrodur.

Namık Kemal aslında bir şairdir. Gerçekten de Namık Kemal’in sanat hayatında, tiyatro ve roman sonradan ilgilendiği ve üzerinde ısrarla durduğu türler olarak dikkati çekmektedir. Vatan Yahut Silistre, Namık Kemal’in yazdığı ve sahnelediği ilk oyunudur. Oyun sahnelendiği andan itibaren üzerinde en fazla konuşulan, yorum yapılan ve değerlendirilen bir eser olmuş ve Türk edebiyatının merkezî konumuna yükselmiştir.

Küçük Şeyler, dönemi için oldukça önemli bir çalışmadır ve Sami Paşazâde Sezai, “Pandomima” isimli hikâyesini Küçük Şeyler adlı kitabında yayımlamıştır.

“Pandomima”, Sami Paşazâde Sezai’nin 1891 yılında yayımlanan Küçük Şeyler adlı kitabında yer alan son hikâyedir. Hikâye, bir olay hikâyesidir. Diğer bir deyişle Mauppasant tarzı kurgunun özelliklerini taşımaktadır. Hikâyenin ana kişisi Paskal’dır. Paskal bir palyaçodur. Sahnede çeşitli komiklikler yaparak seyircileri eğlendirmektedir.

Vatan Yahut Silistre oyununda eleştirilecek yön, Namık Kemal’in oyunun kişilerini ve kurgusunu düşünce dünyasını yansıtmak için bir aracı olarak kullanmasıdır. Vatan Yahut Silistre ile birlikte okuruna vermek istediği ülküsel değerler, vatan sevgisi, millet kavramı, devletin birliği ve bütünlüğü, arkadaşlık duygusu ve dostluğun önemi, görev bilinci gibi öylesine ön plana çıkar ki neredeyse oyun kişilerinin hepsi bu değerler yüzünden gerçek kişilik özelliklerini sergileyemezler. Yine bu değerler kurguya yön verir. Teknik açıdan bir kusurdur bu.

Ara Nesil. Cevap E'dir.

Ahmed Mithat. Cevap E'dir.

Emile Zola. Cevap A'dır.

Nabizade Nazım. Cevap A'dır.

Mehmet Celal. Cevap B'dir.

Ahmet Rasim.Cevap C'dir.