TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II - Deneme Sınavı - 14

Ahmet Midhat Efendi. Cevap E'dir.

Mehmet Celal Cevap A'dır.

Fazlı Necip. Cevap B'dir.

Fatma aliye Hanım. Cevap B'dir.

Ali Kemal. Cevap A'dır.

Ahmet Rasim. Cevap B'dir.

Mustafa Reşid. Cevap A'dır.

İlk kalem ürünü 1880 yılında Vakit gazetesinde Mühendishâne Mektebi şâkirdânından A.Nâzım imzası ile çıkan “Esaret” başlıklı denemesidir. Bunu “Yâdigârlarım” (hatırat şeklinde hikâye, 1886), “Zavallı Kız” (1890), “Bir Hatıra” (1891), “Karabibik” (1891), “Sevda” (1891), “Hâlâ Güzel” (1891), “Hasba” (1891), “Seyyie-i Tesamüh” (1891) adlı küçük hikâyeleri takip eder.

Hikâyelerinde yazar, “konu olarak kadını alır. Kadının yahut kız çocuğunun eğitim, aşk ve evlilik meselelerini dile getirir. Ev içinde geçimsizliklerin, gözü dışarıda erkeklerin, eğitimsiz kadınların aile ve toplumda açacakları yaraları anlatır.” (Uğurcan, 1991, s. 369).

1890/1891’de yayımlanan Turfanda mı Yoksa Turfa mı romanı, otobiyografik bir romandır.

Türk edebiyatında realist-natüralist anlayışa bağlı olarak yazılan ilk romanlardan biri
Zehra’dır.

1. Ara Nesil şairleri, bir bildirge, dergi ve başkan etrafında ortak karar almış ve hareket etmiş bir edebiyat akımı değildir.

2. Ara Nesil şairlerinin şiiri, geleneksel divan şiiri anlayışıyla Batılı anlamda modern ve yeni şiirin bir sentezidir. 

3. Hem toplumsal hem de bireysel konulara yer verdiler. Ama en çok tabiat, ölüm, aşk, aşkı doğuran ve aracılık eden küçük nesneler, eşyalar, hüzün, gözyaşı, verem, aile, çocuk gibi bireysel konuları ele aldılar. Konuları, genellikle küçük, sıradan ve günlük ilgi alanlarıyla sınırlıdır. Büyük davaların ve meselelerin peşinde olmamışlardır. Ya da büyük dava ve meseleleri güçlü ve etkili bir şekilde işleyememişlerdir. Bununla birlikte tasavvuf, din, kahramanlık, savaş, felsefe gibi konulara da değindiler. Ürünlerini genellikle İkinci Abdülhamit’in baskıcı döneminde verdikleri için siyasi ve sosyal konulara isteseler de girememişlerdir. Dolayısıyla genellikle bireysel konuları işlemek zorunda kalmışlardır.

4. Hem divan şiiri nazım şekillerini hem Batılı nazım şekillerini hem aruz veznini hem de hece veznini birlikte kullandılar.

5. Ara Nesil şairleri, kendi aralarında her anlamda tam bir uyum ve birliktelik hâlinde değillerdir.

Fenni Şiir: Zevki okşayan ve akla uygun sözlerden oluşan şiir. Bir tabiat olayını şairlik gücüyle süsleyerek ortaya konan coşkulu şiir. Tabiatüstü hayallere yer vermeyen, gerçeğe ters düşmeyen, tabii olayların şairane bir üslupla ifade edildiği metin.

Batı edebiyatı Etkisinde Yeniliği Savunanlar: Nabîzâde Nâzım, Abdülhalim Memdûh, Ali Ferruh, Hüseyin Kâmil, Halil Edip, Andelib, Mehmet Celâl gibi Ara Nesil grubu içinde yer alanların bir kısmı da Batı edebiyatı etkisinde gelişen bir yenileşmeyi savunurlar. Bu şairler daha çok Recaizâde Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hâmit etrafında toplanmışlar, bu iki şairi öncü olarak görmüşler ve bunların etkisinde kalarak şiir yazmışlardır. Bunlar genellikle realizme, naturalizme, pozitivizme, rasyonalizme, materyalizme uygun akli ve fenni şiirler yazmışlardır. Aralarında romantik şiir yazanlar da olur.

Geleneksel Edebiyatla Modern Edebiyatı Sentezleyen Grup: Ara Nesil grubunun bir kısmı da ne tamamen eski edebiyat taraftarı ne de tamamen yeni edebiyat anlayışına bağlıdır. Bunlar hem eski edebiyattan hem de yeni edebiyattan bazı unsurları alarak bir bakıma eski yeni karışımı ya da sentezi diyebileceğimiz bir edebiyat üretirler. Hem Recaizâde Mahmut Ekrem’den hem de Muallim Naci’den etkilenirler. Ali Kemal, Ahmet Rasim, Recep Vahyî bu gruba örnek olarak verilebilecek isimlerdir.

İsmail Safa'ya aittir.

Edebiyat Anlayışı: Onun şiirde üzerinde durduğu belli başlı özellikler şunlardır: Şiir, vicdanın tercümanı olmalıdır. Beşeri ve insani duyguları tasvir etmelidir. Bir şiir, duyguları ne kadar güzel tasvir ederse o kadar güzel olur. Şiir, kalpten gelen bir söz olmalıdır. Kalpten gelmeyen söz, şiir olamaz. Geleneksel edebiyatı, divan edebiyatını tamamıyla benimsemez. Onun bazı yönlerini eleştirir. Eleştirdiği yönleri şunlardır: Anlamı söz kalabalığı içinde boğmuştur. Asıl şairlik, sözlerin kesif bulutlarıyla örtülmüştür. Anlaşılmaz kelime ve ifadelerle dolmuştur. Yani anlam yerine söz öne çıkmıştır.

Nigâr Binti Osman'a aiittir.

Şiir Anlayışı: Nabizâde Nâzım, şiiri topluma faydası açısından değerlendirir. Fenni şiire önem verir. Fenni şiir, şairin tabiatüstü hayallerle uğraşmayarak bir tabiat olayını, fen bilgisini ya da topluma faydalı bir bilgiyi şairane gücüyle süsleyerek yazmasıdır. Şair, ilim ve fende geri kalışımızı eleştirir. İlmin şiirden daha önemli olduğunu savunur. Eski Türk şiirinin süslemelerine ve hayallerine hakikatı aştığı için karşıdır. İnsanın sağduyusunun beğeneceği şekilde olursa süslemeleri reddetmez. Şiirde fikirler, güzel mecazlarla süslü olarak hakikatten ayrılmadan verilmelidir. Hakikatten ayrılmayan şiiri sade, fakat hoş bir elbiseye bürünmüş, nazik vücutlu, güzel, sevimli temiz bir kıza benzetir. Şiir anlayışı bakımından Beşir Fuat’a yakın durur.

Abdülhalim Memduh'a aittir.