TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI I

E seçeneği dışındaki seçenekler matbaanın geç kabul edilmesinin sebeplerindendir. Doğru cevap E'dir.

İbrahim Mütefferika matbaayı Osmanlı'da kuran ilk kişidir. Doğru cevap A'dır.

İlk resmi gazete Takvim-i Vekayi'dir. Doğru cevap C'dir.

Belirtilen maddelerin hepsi gazetenin önemlerindendir. Doğru cevap D'dir.

Agâh Efendi ile İbrahim Şinasi’nin birlikte çıkardığı Tercüman-ı Ahval gazetesi 22 Ekim 1860’ta yayın hayatına başlar. Devletten yardım almadan çıkarılan ilk gazetedir. Aynı zamanda ilk özel gazete olma özelliğine sahiptir.

Muhbir’in sade dil anlayışına karşın Hürriyet daha süslü ve ağır bir dil ile yazılarını yayımlama yoluna gider. Gazetenin yayın hayatını bu şekilde devam ettirmesi Yeni Osmanlıların fikirlerinin Osmanlı aydınlarına yönelik olmasıyla açıklanabilir.
Hedef kitlesi Muhbir’de bütün halk iken Hürriyet’te aydın kesimdir. Gazetede ayrıca mektuplara, David Urquhart ve Charles Wells gibi yabancı yazarların yazılarına yer verilir. Doğru cevap B'dir.

Yayın hayatına 16 Haziran 1870’ta başlayan İbret, Aleksan Sarafyan tarafından çıkarılır. Başlangıçta günlük olarak yayımlanan gazete, bir aydan kısa bir süre içerisinde kapanır. İmtiyaz sahibi Aleksan Sarafyan, gazetenin adını İbretname-i Âlem olarak değiştirir ve tekrar yayımlamaya başlar. Bu dönemde gazete günlük yayın yerine haftada bir yayımlanır ve daha çok mizah gazetesi görünümü kazanır. Fakat gazete bu hâliyle de beklenen tiraja ulaşamaz. Namık Kemal’in yazılarıyla İbret, bir haber gazetesi
olmaktan çok fikir gazetesi hâline gelir. Doğru cevap C'dir.

Basın yayın tarihimizdeki ilk dergilerin bilimsel ağırlıklı olmasını, Osmanlı’nın Avrupa’da gelişen bilim çalışmalarını yakından takip etme eğilimiyle açıklamak mümkündür. Doğru cevap A'dır.

Türkçe yayın yapan ilk mizah dergilerinden olan ve Teodor Kasap tarafından çıkarılan Diyojen, 24 Kasım 1870 tarihinde yayın hayatına başlar. Dergi Türkçe (Diyojen), Fransızca (Diogéne) ve Rumca (Momos) olmak üzere üç dilde içerikleri
aynı olarak yayımlanır. Doğru cevap D'dir.

Hayal, Teodar Kasap tarafından Diyojen’in kapatılması üzerine onun yerine çıkarılan bir mizah dergisidir. Doğru cevap A'dır.

1727 yılı Temmuz ayının başlarında İbrâhim Müteferrika ile sadâret mektûbî halifelerinden Yirmisekizçelebizâde Mehmed Said Efendi’ye, III. Ahmed’in fermanı ve Şeyhülislâm Yenişehirli Abdullah Efendi’nin fetvası ile ilk Türk matbaasını kurma izni verildi. Doğru cevap B’dir.

Osmanlı’nın ilk resmî gazetesi Takvim-i Vekayi’dir. 1 Kasım 1831’de İstanbul’da ilk sayısı çıkarılarak yayın hayatına girer ve haftalık olarak çıkarılır. İlk sayısı 5.000 adet basılır. Doğru cevap C’dir.

Takvim-i Vekayi’den sonra Türkçe olarak yayımlanan gazete Cerîde-i Havâdis’tir. Yarı resmî bir gazete olma özelliği taşır. Ceride-i Havadis, okuyucularına ansiklopedik bilgiler de verir. Dış haberler başlığı altında, Yeni Dünya, Hindistan, modern gezi yöntemleri, paleontoloji ve sigorta hakkında verdiği bilgiler bunlar arasındadır. Yurt dışında muhabirleri olduğu için gazetede dış haberlere sık rastlanır. Batı parlamenter sistemine ait haberler ve edebî eser çevirileri genişçe yer tutar. Ceride-i Havadis; sayfalarını ilanlara açarak çok sayıda ilanın yayımlanmasını sağlar. Ölüm ilanına ilk kez bu gazetede rastlanır. Doğru cevap E’dir.

Agâh Efendi ile İbrahim Şinasi’nin birlikte çıkardığı Tercüman-ı Ahval gazetesi 22 Ekim 1860’ta yayın hayatına başlar. Devletten yardım almadan çıkarılan ilk gazetedir. Doğru cevap D’dir.

Hürriyet daha süslü ve ağır bir dil ile yazılarını yayımlama yoluna gider. Gazetenin yayın hayatını bu şekilde devam ettirmesi Yeni Osmanlıların fikirlerinin Osmanlı aydınlarına yönelik olmasıyla açıklanabilir. Hedef kitlesi Muhbir’de bütün halk iken Hürriyet’te aydın kesimdir. Doğru cevap C’dir.

Türk basınının en uzun ömürlü gazetelerinden biri olan Tercümân-ı Hakîkat, otuz dört yıl aralıksız olarak yayımlanır. Türk basını için bir mektep vazifesi gören gazete halka okuma alışkanlığı kazandırma, bilgiyi halka ulaştırma, kültürü tabana yayma gibi bir misyonu da üstlenmiştir. Toplumun birtakım beklentilerini karşılamada ve doğuş sürecini yaşayan kamuoyunu biçimlendirip zihinleri yönlendirmede en etkili yayın organı olduğu görülmektedir. Doğru cevap E’dir.

Şeçeneklerde verilen dört dergi bilim alanında yazılardan oluşmakta iken, Diyojen ilk siyasi mizah dergisidir. Doğru cevap C’dir.

Hazine-i Evrak’ta genç kuşaktan Nâmık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hâmit devamlı yazı ve şiirleri yayımlanan sanatkârlar arasındadır. Dergi, ilerleyen yıllarda henüz öğrenci olan Hâlid Ziya ve Nâbizâde Nâzım gibi genç yazarların yazılarına sayfalarını açar. Bunların arasına Menemenlizâde Mehmed Tâhir ile Manastırlı Mehmed Rifat Bey de katılır. Dergi, yenilikçi yazar ve şairlerin yanında eski şiir anlayışını sürdüren şairlerin şiirlerine de yer verir. Bunların arasında Sırrı Paşa, Diyarbekirli Said Paşa, Yûsuf Kâmil Paşa, Abdurrahman Sâmi Paşa ve Muallim Feyzî sayılabilir. Muallim Naci’nin de eski tarz şiirleri dergi sayfalarındaki yerini alır. Hazine-i Evrak hem yeni hem de eski tarz şiirlerin yayımlandığı bir dergi olması bakımından dikkat çeker. Doğru cevap A’dır.

İlk özel gazeteyi 1860’ta Tercüman-ı Ahval adıyla Agâh Efendi ile İbrahim Şinasi çıkarır. Tercüman-ı Ahval, ilk özel gazete olmanın yanında dilin sadeleşmesi, Batı tarzı edebiyat metinlerini yayımlaması bakımından da Türk basınında önemli bir gelişmeyi temsil eder. Doğru cevap B’dir.

Türk edebiyatı alanında ilk edebî tartışmayı başlatan Tasvir-i Efkâr gazetesi, Arap harflerinin düzenlenmesi ve Latin harflerinin kullanılıp kullanılamayacağı konularını da sayfalarına taşımıştır. Doğru cevap A’dır.